Bakıcı mı yoksa büyükanneler mi?

Annenin çocuğun gelişimindeki önemi  

Annesine güvenli bağlanan bir çocuk kendisine ve hayata güvenmeyi de öğreniyor. Bu dönemde annesiz kalan, annesini kaybeden ya da anne sevgisi ve kucağıyla yeterince bağ kuramayan çocuklar anne yerine geçebilecek başka bir kişiyle bu bağı kurabiliyor. Anne ve babayla, özellikle anneyle kurulan bağ, gelişimi de olumlu anlamda değiştiriyor. Annenin teni, kalp atışları, bebeğini kucağına alması, ona dokunması, çocuğun nöron gelişimini olumlu yönde etkiliyor. Fakat anne birtakım nedenlerle bunu yapamadığında ve çocuğunu birine emanet etmek zorunda kaldığında birtakım güçlüklerle karşılaşılabiliyor. Örneğin, anne işe gittikten sonra ağlama krizleri yaşanabiliyor. Annesinin işe gittikten sonra bir daha gelmeyeceğini düşünen çocuk, akşam anne eve döndüğünde ise annesinin adeta bacaklarına sarılıyor ve onsuz geçen günün acısını çıkarma çabasına giriyor. Bu yüzden anne ve babalara işten geldiklerinde başka hiçbir şey yapmadan, birebir çocuklarıyla vakit geçirmeleri öneriliyor. Bu süre içinde çocuğa kitap okunabilir, sevdiği bir oyun oynanabilir, banyosu yaptırılabilir, sevdiği bir yemek yedirilebilir… Böyle yapıldığında çocuk, ‘Evet sabahları gidiyor ama akşam olduğunda dönüyor ve benimle ilgileniyor’ diye algılamaya başlıyor. Oysa akşamları kendisiyle ilgilenilmeyen bir çocukta özgüven eksikliği, yetersizlik, sevilmeme duygusu öne çıkıyor. Çocukların farklı şekillerde dışa vurdukları (öfke, ağlama, istekleri konusunda gereksiz ısrar gibi) bu duyguların getirdiği olumsuz sonuçlar ise, maalesef ileriki yaşlara da taşınabiliyor.  

Bakıcı mı, büyükanneler mi?

Annenin çocuğunu emanet etmesi için güvenebileceği kişiler, eğer özel bir bakıcı düşünülmüyorsa genellikle büyükanneler oluyor. Zorunlu şartlar gereği anne çocuğuna bakamıyorsa, bakacak kişinin aile içinden biri olması, dışarıdan bir bakıcının görevlendirilmesinden daha iyi kabul ediliyor çünkü ne olursa olsun özel bir bakıcının çocuğu anneannesinden ya da babaannesinden daha fazla sevmeyeceği düşünülüyor. Anneanne ve babaanne, çocuğun sosyal duygusal, bedensel ve zihinsel gelişimine katkıda bulunabilecekse çocuğa bakacak kişi olarak tercih edilebiliyor. Çocuk burada bir sevgi bağı kuruyor çünkü çocuklar için önemli olan şey sevilmeleri. Bu sebeple eğer aile içinde kayınvalide veya anne ile iyi bir ilişki varsa, büyükannelerin bu işin altından kalkabileceği düşünülüyorsa ve kendisi de gerçekten istiyorsa çocuklar büyükannelere bırakılabilir.  

Evde iki anne olunca…

Çocuğun bakımını büyükannelerden bir üstlenmişse ve herkes aynı evde kalıyorsa, bunun anlamı aynı zamanda evde iki annenin varlığı demek oluyor. Bu da ister istemez çocuk bakımıyla ilgili bazı anlaşmazlıkları beraberinde getiriyor. Anneanne ya da babaanneler genellikle torunlarının her istediğini yapma eğilimi içinde oluyorlar. Bu durum elbette ki anne babanın otoritesini olumsuz etkileyen bir durum oluyor. Ancak bu tip davranışlar çocuğu her zaman olumsuz yönde etkilemeyebiliyor. Örneğin, anne çikolata alımını yasaklamış ya da sınırlandırmış olabiliyor ama anneanne ya da babaanne çocuğa çikolata alma yönünde bir tutum sergileyebiliyor. Bu durumda çocuk, anne-baba otoritesinin bir parça dışına çıkabilme özgürlüğünün keyfine vardığında bunu genellemeyebiliyor. Ancak anne ile anneanne ya da babaanne arasındaki tartışmalar çocuğu etkileyebileceği için özenli davranılması gerekiyor.  

Bakıcı tutarken dikkat edilmesi gerekenler

• Mutlaka güvenilir referansları olan birini tercih edin. Yakınlarınızın referansları bu konuda size yardımcı olacaktır. 
• Çocuğunuzun ana dilinde konuşan, kendi kültüründen birini seçin. 
• Mümkün olduğunca ince eleyip sık dokuyarak seçim yapın. Unutmayın, sık sık bakıcı değişimi çocuğa terk edilme duygusunu yaşatır, öz güvenini zedeler. 
• Daha önce böyle bir deneyimi olup olmadığını sorun. 
• Bir çocukla bütün gün neler yapabileceğini, örnekler vererek açıklamasını isteyin. 
• Ne yemekler yapabildiğini öğrenin. 
• Olası bir kriz anını nasıl yönetebileceğini; örneğin, çocuk yemek istemeyince neler yapacağını sorun.  

Test edin!

Torununuzun (0-4 yaş arası) sosyal, fiziksel ve zihinsel gelişiminde mutlaka çok önemli katkılarınız, emekleriniz var. Ancak bakım sürecinin daha sağlıklı bir şekilde tamamlanabilmesi için aşağıdaki testimize göz atmanızı tavsiye ediyoruz. Test sonucuna göre sizlere bazı önerilerimiz olacak…  

Kızınız/gelininiz işten dönene kadar torununuzla gün boyu toplam ne kadar süre birebir ilgilenir, oyun oynarsınız?

A- Günde birkaç kez
B- En az 3-4 saat
C- Oyun oynamaya pek vaktim olmaz.   

Torununuzun beslenmesi konusunda nasıl bir yaklaşımınız var?

A- Annesi gibi çikolata ve şekerleri kısıtlamam.
B- Yemesi konusunda zorlayıcı olmamaya dikkat ederim.
C- Zayıf kalmaması için bol bol yediririm.  

Torununuza ne sıklıkta oyuncak alırsınız?

A- Haftada bir kez.
B- 2-3 ayda bir.
C- Kırıp döktüğü için almam.  

Sizce 2 yaşına kadar bebekler için maksimum TV izleme süresi nedir?

A- Birkaç saat izleyebilir.
B- Hiç izlememeliler.
C- Mutfakta işim olduğu sürece izleyebilir.   

Ailece gezmeye çıktığınızda torununuzun ihtiyaçlarıyla daha çok kim ilgilenir?

A- Annesi ilgilenir, ben sadece severim.
B- Annesi ilgilenir, yardıma ihtiyacı olursa ilgilenirim.
C- Hep ben ilgilenirim.  

Torununuz anne ya da babasına kızdığı zaman tutumunuz ne olur?

A- Ne olursa olsun kucak açarım.
B- Tarafsız kalırım.
C- Anne ve babasına kızarım.  

Evden birkaç günlüğüne ayrıldığınızda torununuz bu duruma ne der?

A- Oyuncak siparişi verir.
B- Döneceğime dair söz verdiğim için sorun yaratmaz.
C- Biraz mızmızlanır, sonra alışır.   

Torununuzun sizinle en mutlu olduğu an hangisidir?

A- Ona arka çıktığım anlar.
B- Oyun oynadığımız anlar.
C- Sevdiğim anlar.  

Çocuk büyütmeyle ilgili olarak kızınız/gelininizle ayrı düştüğünüz bir konuda ilk söylediğiniz cümle genellikle hangisi olur?

A- Ama bak kalbimi kırıyorsun.
B- Bu konuda sen de haklı olabilirsin.
C- Benden iyi mi bileceksin, kaç çocuk büyüttüm ben!  

DEĞERLENDİRME

A

Eğer cevaplarınızda ‘A’ şıkkı çoğunlukta ise, siz hem çok duygusal hem de çok sevecen bir büyükannesiniz. Torununuz size bayılıyor! Ona çok düşkün olmanız nedeniyle duygusal davranıyor ve her istediğini yapıyorsunuz. Sizin yanınızdayken yaptığı küçük şımarıklıkların nedeni de bu aslında. Bu da otoritenizi biraz zayıflatıyor.  

Önerilerimiz:        

• Çok sık oyuncak almak tehlikeli bir iletişim biçimidir. Torununuz, ona oyuncak almadığınızda, onu sevmediğinizi düşünebilir. İki-üç ayda bir almayı deneyin.

• Ona koşulsuz her konuda arka çıkmak yerine, doğru olan davranışı izah etmeye çalışın. Bu tutum, ilişkinizi güçlendireceği gibi, torununuzun gelişimini de olumlu yönde etkileyecektir.  

B

Eğer cevaplarınızda ‘B’ şıkkı çoğunlukta ise, çocuk bakımında duygusallıktan ziyade mantığıyla hareket eden ve her zaman yapıcı davranan bir büyükannesiniz. Bebek bakımına dair gelişmeleri yakından takip ediyor, en doğru ve sağlıklı şekilde davranmaya özen gösteriyorsunuz. Bebekler kurallardan hoşlanmaz fakat siz şunu başarmışsınız; torununuz sizi çok seviyor ve sizinle birlikte oyun oynarken dünyanın en mutlu bebeği oluyor.  

Önerilerimiz: 

Çocuk bakımında mantıklı hareket etmek iyi bir şeydir fakat duygusal bağınızı asla göz ardı etmeyin çünkü sizin otoritenizi de güçlü tutacak olan, aslında torununuzla kurduğunuz bu bağda gizlidir.  

C

Eğer cevaplarınızda ‘C’ şıkkı çoğunlukta ise, çocuk bakımında her konuyu geçmiş tecrübelerinize göre çözme eğilimindesiniz. Elbette sizin tecrübeleriniz çok değerli ve bazı konularda hayat kurtarıcı. Ancak kızınızın/gelininizin, bebek bakımında tecrübe kazanmasına daha fazla fırsat vermelisiniz. Örneğin, ailece gezmeye gittiğinizde, bırakın torununuzla annesi ilgilensin. Size de sadece sevmek kalsın çünkü bu onun çok hoşuna gidiyor.  

Önerilerimiz:

• Torununuzun annesine güvenin ve ona, kendisine güven duyması konusunda destek olun. 
• İşleriniz olsa da oyalanması için torununuza iki yaş öncesinde TV izletmeyin. Bu dönem sonrasında ise günde sadece 10 dakika izlemesine izin verebilirsiniz. 
• Torununuzu yemek konusunda zorlamayın. Özellikle günlük su ihtiyacını karşılamasına özen gösterin.