Böbrek Kanserinde “Hedefe Yönelik” Tedaviler

Böbrek kanseri nedir?

Böbrek kanseri, böbrek dokusunda oluşan kötü huylu kitlelere verilen genel bir isimdir. Aslında bu genel deyim içerisinde farklı kanser türlerini barındırmaktadır ve bu ayrımı yapmak sadece kitlenin patolojik incelemesi sonrasında mümkün olmaktadır.

Nasıl oluşur, sebepleri nedir?

Bugün için böbrek kanserine neden olduğu bilinen en sık etken, başta sigara olmak üzere tütün ve tütün ürünlerinin kullanımıdır. Bunun yanında son yıllarda yapılan çalışmalarda daha sıklıkla dile getirilen diğer bir sebep de obezitedir.

Bazı ailesel sendromlar, ki bunların en bilineni Von Hipple-Lindau sendromudur, birden fazla kuşaktaki aile bireylerinin tekrarlayan böbrek kanseri tanısı almalarına sebep olmaktadır. 

Kronik böbrek yetmezliği nedeniyle rutin hemodiyaliz tedavisi alan hastalar da böbrek kanseri gelişimi açısından risk altındadırlar. 

Belirtileri nelerdir?

Günümüzde hastalar genellikle hiçbir belirti ya da şikâyet olmadan başvuruyorlar. Genellikle başka nedenlerle yapılan ultrasonografi, tomografi ya da MR görüntülemelerinde tesadüfen saptanan böbrek kitleleriyle başvurmaktadırlar. Bu hastalarda böbrek kitleleri genellikle erken evrede ve küçük böbrek kitleleri olarak saptanmaktadır. 

Daha ileri evrede başvuran hastalarda; idrarda kanama, kilo kaybı, yorgunluk ve kemik ağrıları gibi şikayetler sıklıkla görülmektedir. Bu bulgular hastalığın daha yaygın olmasının bir sonucudur ve bu hastalar tanı için geç kalmış hastalardır. 

Kimler risk altında?

En büyük risk altındaki kişiler sigara kullanan kişilerdir. Bunun yanında ailesinde böbrek kanseri hikayesi olan kişilerde de böbrek kanseri gelişme ihtimali normale göre artmıştır. 

Böbrek kanserinin ülkemizde ve dünyadaki sıklığı nedir? Ne kadar yaygın? Kadınlarda mı erkeklerde mi daha sık görülür?

2018 yılında Dünya Sağlık Örgütü tarafından bildirilen Globocan araştırması sonuçlarına göre, tüm dünyada 2018 yılında böbrek kanseri saptanan kişi sayısı 403.000 olarak rapor edilmiştir. 

Aynı araştırmanın Türkiye verilerine bakıldığında ise 2018 yılında toplam 5125 kişiye böbrek kanseri tanısı konduğu görülmektedir. Yapılan çalışmalarda daha sık olarak erkeklerde görülen bu kanserin, son yıllarda yapılan çalışmalarda kadınlarda da sıklığının arttığı görülmektedir. 

Globocan araştırması sonuçlarına göre, tüm dünyada 2018 yılında böbrek kanseri nedeniyle 175.000 kişi hayatını kaybetmiştir ve bu sayılarda da erkeklerin kadınlara göre daha sıklıkla hayatını kaybettiği izlenmektedir.

Tedavide ne yapılır? Yeni gelişmeler var mı?

Tedavi doğal olarak hastalığın evresine göre planlanmaktadır. Herhangi bir metastazı saptanmayan ve sadece böbrek kitlesi ile başvuran hastalarda, kitlenin yerine ve boyutuna göre sadece kitlenin çıkartılması ya da böbreğin tamamen alınması kararı verilmektedir.

Metastazla saptanan hastaların ise, metastaz yoğunluğuna ve hastanın genel durumuna göre yine böbreğin ameliyatla alınması ve beraberinde metastazlara yönelik “akıllı ilaç tedavisi” ile tedavi planlaması uygun olacaktır. 

Özellikle metastatik hastalık tedavisinde son yıllarda tedavi seçenekleri artmıştır. “Hedefe yönelik” tedavi prensibi ile geliştirilen ilaçlar ve son olarak da bağışıklık sistemini düzenleyen ilaçların kullanımı günlük uygulamalarda yer bulmaktadır ve hastalığın tedavisinde yüz güldürücü sonuçlara ulaşılmaktadır.

Böbrek kanserlerinde böbreği kurtarmak mümkün müdür?

Günümüzde hastalar genellikle hiçbir belirti ya da şikayet olmadan, başka nedenlerle yapılan görüntülemelerde tesadüfen saptanan küçük böbrek kitleleri ile başvurduğu için, yapılan ameliyatlarda sıklıkla sadece kitlenin çıkartılması ile böbreği kurtarmak mümkün olmaktadır. 

Bu hastalığın tedavisi ile uğraşan üroonkoloji uzmanlarının temel hedefi, kansersiz böbrek dokusunun olabildiğince korunması şeklindedir. Gelişen cerrahi teknikler ile bu amaca ulaşmak sıklıkla mümkün olmaktadır. 

Kapalı ameliyatların böbrek kanserlerindeki yeri nedir?

Günümüzde yapılan cerrahi işlemlerde sıklıkla kapalı yöntem olarak bilinen laparoskopik ve robot yardımlı laparoskopik ameliyatlar yapılmaktadır. Böbrek kanserinin cerrahi tedavisinde hem böbrek koruyucu ameliyatlarda hem de böbreğin tamamen çıkartıldığı ameliyatlarda kapalı yöntemler olarak bilinen laparoskopik ve robot yardımlı laparoskopik cerrahiler hem ülkemizde hem de tüm dünyada sıklıkla ve başarı ile uygulanmaktadır. 

Böbrekleri korumak için ne yapmalı? Böbrek kanserini önlemek mümkün müdür? 

Açıkçası yapılacak en önemli korunma başta sigara olmak üzere tüm tütün ürünlerinin kullanılmaması olacaktır. Bunun yanında obeziteden kaçınmak, dengeli bir beslenme ve düzenli egzersiz bugün için en mantıklı ve uygulanabilir önleyici yaklaşımlardır. 

Ailesinde böbrek kanseri hikayesi olan kişilerin de olası böbrek kanseri adayı oldukları düşünüldüğünde, aile bireylerinin de tarama amaçlı değerlendirilmeleri uygun olacaktır. 

Son olarak normale göre artmış riskleri olduğu için hemodiyaliz hastalarının da belli aralıklarla, olası böbrek kitlesi açısından görüntülemelerle takip edilmelerini önermek gereklidir.