Çocuklar hangi yaşta hangi sporu yapmalı?

Çocukluk çağında spor konusundaki görüşleriniz nelerdir?  

Günümüzde ve hatta bundan 50 yıl öncesinde yapılan büyük çalışmalar, sporu günümüzde sadece yetişkinlerin değil, 7’den 70’e herkesin yapması gerektiği konusunda net bilgiler sunuyor. Hekimler sporu sadece yetişkinlerin bazı hastalıklarını tedavi etmek için değil başta şeker, tansiyon, şişmanlık, koroner arter hastalıkları, osteoporoz gibi hastalıklardan korunmak ve bunlara bağlı görülebilen erken ölümlerin önüne geçmek için de öneriyor. Ailelerin ve çocukların spor tercihinde, ekranda çok gördükleri bir spor dalı genelde öne çıkıyor, bu anlamda futbol, basketbol ve voleybol en revaçta olan spor dalları. Bu spor dalları çok popüler olmalarına karşın ilerleyen yaşlarda yapmaya çok da uygun değildirler. O nedenle aileler, çocuklarının spor seçiminde öncelikle keyif alacakları bir spor çeşidini tercih etmeleri konusunda yardımcı olmalılar. Seçilecek spor çocuğun yaşına, cinsiyetine, yeteneğine ve daha da önemlisi fizyolojik yaşına uygun olması gerekir. Çocuklar kronolojik (takvimsel) yaşlarına göre aynı olsa da, kendi fiziksel, beyinsel ve olgunlaşma düzeyine göre farklı oranlarda gelişir ve büyür. Biliriz ki çocuğun gelişiminde 3-5 ayın bile önemi var.  

Çocuklarda hangi yaşta hangi spor yapılmalı?  

Çocukların yaşları aynı olsa da fizyolojik yaşları bir olmayabilir. Dolayısıyla, spor tercihlerinde fizyolojik yaş da mutlaka göz önüne alınmalı. Aksi halde spor yapalım derken spor yaralanmasına maruz kalmamız kaçınılmaz olabiliyor. Takvim yaşına göre şöyle bir genelleme yapılabilir:  

2–3 yaş: Sadece koşma, yakalama, zıplama gibi temel hareketleri yapabilirler. Dolayısıyla bu yaşta bir spor tercihi yapmak yerine bunların içinde olduğu aile bireyleri ve arkadaşları ile oyunları seçmelidir aileler. Bu amaçla bahçede koşma, yürüme, dans etme, suda gözetim altında oynama ve ciddi deneyimli kişiler eşliğinde jimnastik seçilebilir.  

4–6 yaş: Dans etme, yüzme, jimnastik, ip atlama, elim sende, sek sek oynayabilir, üç tekerlekli bisiklete binebilirler. Bu yaşta çok deneyimli kişiler eşliğinde yüzme ve jimnastik başlanılabilir. Altı yaşından sonra çocuklarda güvenli ve kontrollü hareket yapma yeteneği gelişir ve spor tercihleri yavaş yavaş oluşmaya başlar.  

7–10 yaş: Jimnastik, yüzme, futbol, basketbol, voleybol, hentbol, bisiklet, tenis yüzme gibi sporlarla ilgili temel eğitime ve bunların birleşimini içeren sporlara başlayabilirler. Zaman zaman bazı spor kulüpleri çocukları ve ailelere yanlış yönlendirme yapabiliyor. Eğer çocuk sadece basketbol oynanan bir spor kulübüne gidiyorsa, çocuğa basketbolun tüm detayları yavaş yavaş verilmeye çalışılır. Ama asıl yapılması gereken çocuklara tüm toplu sporları içeren oyunlar oynatıp, onların el-göz ve hareket koordinasyonunun geliştirmesini sağlamak.  

10 yaş sonrası: Daha önceki yaşlarda başladıkları sporları daha organize olarak yapmaya devam ederken, atletizm, güreş ve küreğe başlayabilirler. Birkaç yıl sonraysa, tercihe göre, boks, tekvando, karate gibi daha çok kuvvet gerektiren sporlara başlanabilir. Bu sporlara daha erken de başlanabilir, ama yine direkt bu sporlara değil onların alt yapısını oluşturacak esnekliklerini, dengelerini ve koordinasyonlarını geliştirecek temel hareketleri içeren bir antrenman daha uygun olur.  

Spor yapmak boy uzatır mı, öyleyse hangi sporlar faydalı?  

Boy uzamasında veya uzunluğunda en önemli faktör genetik yapıdır. Beslenme ve spor ise diğer etkenler arasındadır. Ancak beslenme ve sporun etkisi genetik yapının yanında oldukça azdır. Yapılan sporun etkisi, büyüme kıkırdakları civarında yer alan kasların yapışma yerlerinin uyarılması ve böylece dolaylı olarak büyüme kıkırdaklarının etkilenmesi ile mümkündür. Bu amaçla özellikle kasların gerilmesine neden olan basketbol, voleybol, yüzme ve jimnastik gibi sporların boy uzamasını uyardığı gözlenmektedir. Bu amaçla atlamalı, sıçramalı, kaslar üzerinde gerilme stresi yaratan sporlar boy uzamasını olumlu yönde etkilemektedirler.