Deprem Çocuklara Nasıl Anlatılmalı?

Konu çocuğa basit, açık ve net bir şekilde açıklanmalı

Çocuklar sıklıkla “Neden?” sorusunu sorabilirler. Konu çocuğa olabildiğince basit, net ve açık bir şekilde anlatılmalı. Konuyu gerekmedikçe detaylandırmamaya özen göstermeli. Çocuklara asla yalan söylenmemeli, anlatılması güç konularda genel, basit dille, anlaşılır biçimde açıklama yapılmalı.

Çocukların yaşanan olayı anlamaları zaman alabilir

Çocukların soyut düşünme becerileri tam olarak gelişmemiş olabilir. Bu nedenle çocuğa konunun somut örnekler vererek açıklanması gerekir. Belki de çocukların birçoğu daha önce depremi deneyimlememişti. Yabancı oldukları bu duruma anlam verememeleri ve hiç tanışmadıkları bu durumun hayatlarına, yaşadıkları çevreye, ailelerine, evlerine zarar vermesi ise ciddi travmalarla mücadele etmeleri anlamına gelir. Yaşadıkları bu olayı tam anlamıyla anlamaları zaman alacaktır. Sabırlı ve şefkatli bir tutumda olmalısınız.

Çocuklara güvende oldukları anlatılmalı

Çocukla konuştuktan sonra anlamadığını veya dinlemediğini düşünebilirsiniz. Bu normal bir durumdur. Konuşmanız sonunda sizden duymak istedikleri şey güvende olup olmadıklarını öğrenmektir. Ailesini kaybeden çocuklar ise ebeveynlerinin nerede olduğunu, ne zaman geleceğini, korktuklarını söyleyeceklerdir. Israrlı, şiddetli ağlamaları, öfkeleri, yoğun kaygı ve korkuları olabilir. Mümkün olduğunca sabırla güvende olduğunu, tehlikenin devam etmediğini, yanında olduğunuzu ve onu bırakmayacağınızı anlatın. Depremin tahmin edilebilir olmadığını mutlaka açıklamalısınız. Nasıl şimşek aniden çakıyorsa ve bazen ürkütüyorsa doğada bu tarz olayların da aniden olmasının olağan olduğunu fakat biz insanların bu olaylar öncesinde önlemler alarak korunabildiğimizi bilmeleri gerekir.

Yaş gruplarına göre nasıl davranmalı?

Tüm doğal afetlerde olduğu gibi deprem ile ilgili açıklama yaparken de çocuğun gelişimsel özellikleri ve yaşı mutlaka dikkate alınmalı. 

2-6 yaş

-Öğretilecek bilgiyi görseller veya etkinliklerle anlatmaya çalışın.

-Yeni bilgileri öğretirken daha rahat anlayabilmeleri için ritim veya şarkı kullanın.

-Sakin ses tonu ile konuşun ve yalın bir dil kullanın.

-Dikkat süresi kısa olduğundan 10-15 dakikalık kısa etkinlikler veya 1-2 dakikalık ilgi çekici sohbetler yapın.

-Soru ve cevaplarla anlatın.

-Bu yaş grubunda çocuklar kendilerinin ve başkalarının duygularının farkındadır. Bu nedenle kendi duygularınızı da paylaşın.

7-12 yaş

-Bu dönemde kendi fikirlerine güvenleri, bağımsızlıkları ve farklılıkları gelişmeye başlar. Bu nedenle sohbet ederken onların da fikirlerine saygı gösterdiğinizi vurgulayın.

-Çocuk merkezli hikâyelere ve karakterlere yer vererek olayları açıklayın. Empati kurarak kavramalarını sağlayın.

-Olaylar hakkında soyut düşünme becerileri gelişmeye başlar. Artık somut olarak görmediği olaylar hakkında da rahatça fikir yürütebilir. Onunla artık soyut kavramlarla ilgili daha rahat konuşabilirsiniz. Fikirlerini önemseyin, önemsediğinizi gösterin. 

-Kendi eylemlerinin sorumluluğunu alma konusunda farkındalıkları artmaya başlar. Bu nedenle suçlu hissedebilirler. Yaşananların sebep ve sonuçları hakkında kontrolümüz dışında etkenler olabileceğini hatırlatın.

13-18 yaş

-Bu yaş grubu genellikle akılcı olmayan riskler alır. Ayrıca yetişkin sorumluluğuna direnç gösterirler. Hem arkadaşça, anlayışlı bir tutum hem de otoriter bir tutumla iletişim kurmalısınız.

-Sıklıkla ruh hallerinde dalgalanma, taşkınlık veya duygusal patlama yaşayabilirler. Bu nedenle sabırla yaklaşmalısınız.

-Kişiliğine saygı duyduğunuzu cümleler içerisinde vurgulayarak, fikirlerini sizinle paylaşmasından memnun olduğunuzu aktarın.

-Konuşmak istediğinde iletişime her zaman açık oldugunuzu söyleyin.

-Baskı ile değil, saygı ile konuşun; küçümseyici sözler, suçlayıcı ifadelerden kaçının.