Varis hastalığı

Genel anlamda büyüklükleri ve cilde yakınlıklarına göre üç tür varis vardır. 

Ciltte belirgin çıkıntı yapan, çapları 4-15 mm arasında değişen varislerdir ve çoğunlukla büyük bir yüzeysel toplardamarlardaki kapak yetmezliğine bağlı olarak oluşur. 

Ciltten hafif çıkıntı yapan, yeşil-kırmız renkli, 2-4 mm arasında değişen genişlikteki varislerdir ve çoğunlukla daha küçük bir yüzeysel toplardamardaki kapak yetmezliği sonucu oluşurlar. 

Ciltten çıkıntı yapmayan, çapları 1-2 mm'den küçük olan kırmızı-mor renkli varislerdir ve çoğunlukla bir ya da birkaç küçük yüzeyel toplardamardaki kapak yetmezliği sonucu oluşurlar.

Varis problemi insanlık tarihi kadar eskidir. 2500 yıl önce yapılan bazı Yunan heykellerinde varisler çok belirgin olarak gösterilmiştir. Ancak yazılı belgelerde ilk kez M.Ö. 1600’lü yıllarda Ebers papirüslerinde tanımlanmıştır. Günümüzde ise insanların % 5 ile % 40’ını etkileyen, genellikle hayati önem arz etmese de, yaşam kalitesini düşürmesi ve ciddi kozmetik sorunlar yaratabilmesi nedeniyle çok yaygın toplumsal bir hastalık olarak kabul edilmektedir.

Ülkemizde en az 5 milyon kişide değişik derecelerde varis olduğu öngörüsünün doğruluğu aşikârdır. Bacaklarımıza gelen temiz kan, kirli kan olarak bacak kaslarımızın kasılmasıyla toplardamarlarda oluşan pompalama sonucu akciğere gönderilir, var olan yerçekimi ise yukarı doğru akan bu kanın tekrar bacaklarımıza geri dönmesine yol açan bir kuvvet doğurur. Bacak toplardamarlarında bulunan kapakçıklar ise kanın sadece yukarı kalbe doğru akmasına izin verir ve yerçekiminin bu akışı ters yöne çevirmesine kapanarak engel olurlar. Bu kapakçıklar, kalıtımsal ve edinsel bazı faktörler sonucu tahrip olurlarsa, akciğere gönderilen kan yerçekimi etkisiyle geri kaçar (reflü) ve bacak toplardamarlarında birikir. Yıllar içinde geri kaçan bu kanın oluşturduğu basınç artışı nedeniyle bacakta toplardamarlar şişer, genişler ve sonuçta varisleri oluştururlar.

Sıklıkla ayak bileği ve baldırda şişlik oluşur. Uzun süre ayakta kalmakla özellikle akşama doğru oluşan ve sabah yataktan kalktığımızda görülmeyen bir şişliktir.

Uzun süre ayakta durmakla oluşan künt, derin ve bacağa ağırlık veren bir ağrıdır. Ağrı ayağı yukarı kaldırmakla veya bir süre yatmakla düzelir.

Yanma hissi ve zonklama ile birlikte özellikle renk değişikliği oluştuğunda ayak bileği ve çevresinde görülebilir.

Özellikle uzun süre ayakta kalındığında veya uzun yolculuklar sonrası gece ayaklarda oluşan huzursuzluk ve nereye koyacağını bilememe hissi varis probleminin habercisi olabilir.

Genişlemiş venöz yapıların travma sonrası veya kendiliğinden pıhtılaşması ve yüzeyinde enflamasyon oluşmasıdır. Cilt kızarır, ısı artışı oluşur ve aşırı hassastır. Kendiliğinden veya tedavi ile geçer ancak tekrarlayabilir.

Renk değişikliğinden açık ve iyileşmeyen yaralara kadar geniş bir perspektifte oluşabilir.

Tek aciliyet oluşturan durumdur. Basınç yüksek olduğu için varis kanamaları şiddetli olabilir. Genellikle yeterli kompresyonla durdurulabilir.

Kronik venöz hastalığın klinik göstergeleri olan ödem (şişlik), deride renk değişikliği ve venöz ülserlerin varlığı genelde tanı metodlarına başvurmadan dahi venöz hipertansiyon tanısını koymak için yeterlidir. Bununla birlikte bazı şüpheli durumlarda tanıyı kesinleştirmek, nedeni tam olarak (reflü, tıkanma veya venoz pompa disfonksiyonu gibi) belirlemek ve hastalığın tam yerini ve düzeyini tespit etmek için tanısal metodlara başvurulur. Günümüzde üç önemli tanı metodu tercih edilir.

1.Ultrason

2.Kontrast venografi

3.Magnetik Rezonans venografı

Günümüzde tanıda kontrast venografi, yerini daha çok Duplex ultrasonografi ve Magnetik Rezonans Görüntüleme gibi noninvazif tekniklere bırakmıştır. Sadece tanıda şüphe olan olgularda diğer tekniklere başvurulmaktadır. Kısacası, Duplex ultrasonografi kolay güvenilir, tekrar edilebilir, noninvazif ve ucuz bir tanı metodu olarak klinikte devamlı kullanılan bir metod olmuştur. Duplex ultrasonografide ses dalgaları kullanılarak derin ve yüzeyel venöz damarların gerçek zamanlı anatomik görüntüleri ile birlikte bu damarlardaki kan akımının dinamik değerlendirilmesi de yapılarak; venöz sistemdeki problemin tanımı yapılabilmekte ve lokalizasyonu kolaylıkla tespit edilebilmektedir.