Cengizhan Kolata

Çikolata kisti, kadın sağlığı üzerinde önemli bir etkiye sahip olan bir jinekolojik sorundur. Çikolata kisti, tıbbi terimi ile Endometriozis, endometrium adı verilen rahim iç tabakasının rahim dışındaki bölgelerde büyümesi ile ortaya çıkan bir durumdur. Genetik yatkınlık, hormonal dengesizlikler, menstrüel akışın rahim dışına doğru geriye kaçması ve bağışıklık sistemi sorunları çikolata kisti oluşumunda rol oynayabilir. Bu faktörlerin bir araya gelmesi endometrial (rahim duvarı) dokuda iltihaplanma, kanamalar ve sonucunda çikolata kistleri oluşturabilir. Çikolata kisti adını içerdikleri kahverengi renkli sıvı benzeri maddeden alır ve bu kistler genellikle yumurtalıklarda bulunur. Çikolata kisti, ağrılı adet dönemleri, pelvik ağrı, ilişki sırasında ağrı ve fertilite(doğurganlık) sorunları gibi bir dizi semptomla neden olur. Bu durum, kadınların yaşam kalitesini büyük oranda etkileyebilir ve uzun süreli tedavi ihtiyacı doğurtabilir.

Anne karnında fetusun gelişim sürecinde kalıtımsal hastalık, anne rahminde şekil bozukluğu, radyasyona maruz kalma gibi nedenlerle bebeğin yapısında/fiziki görüntüsünde meydana gelen sorunlardır.

Kistler, kemik doku ya da yumuşak dokuda ortaya çıkabilen, içerisinde sıvı ya da yarı katı püre kıvamlı bir madde bulunan patolojik boşluklar olarak tanımlanabilir. Rahim içerisinde yer alan endometrium adlı doku tabakasının yumurtalıklara yayılması ve yerleşmesi ile oluşan kistlere yumurtalık kisti denir. Aynı zamanda çikolata kisti olarak da adlandırılan ve regl kanaması sırasında yoğun ağrı ve kanama artışı gibi şikayetler ile seyreden jinekolojik bir hastalıktır. 

Herpes virüsü yaygın bir enfeksiyon olup doğru korunma önlemleri alınmadığında bulaşma riski taşır. Bu nedenle herpes virüsünden korunma yöntemlerini anlamak ve uygulamak, sağlığı koruma açısından büyük önem taşır.

Birçok kadın gebelik döneminde cinsel birleşmenin erken doğuma ya da düşüklere neden olabileceğini, fetüse zarar vereceği, doğumu başlatabileceği ya da amniyon kesesinin yırtılabileceği korkularını taşır. Bu korkular anne baba adayları için cinsel hayatın düşünülmesine yol açar. Ancak sağlıklı bir hamilelik sürecinde cinsel ilişki de sağlıklı kabul edilir. Hamileliğin normal seyrettiği süre boyunca istenilen sıklıkla cinsel ilişkiye girmekte herhangi bir sakınca yoktur.

Genital bölge temizliği birçok insan için temel bir sağlık konusudur ve doğru bilgilere sahip olmak önemlidir. Genital bölge temizliği vücudun üreme organlarına ve çevresine yönelik hijyenik uygulamaları ifade eder. Bu bölgenin temiz tutulması enfeksiyon riskini azaltmaya ve cilt sağlığını korumaya yardımcı olur.

Boş gebelik bebek gelişiminin rahim içinde durduğu bir durumdur. Genellikle bu durumda çeşitli nedenlerle rahim kendiliğinden embriyo ya da fetüsün gelişimini sona erdirir. Boş gebeliklere genetik nedenler, hormon dengesizlikleri veya rahimdeki bazı sorunlar neden olabilir. Tedavi doktorun özel tavsiyelerine bağlı olarak değişir. Boş gebelik sonrası sağlık durumunu izlemek ve doktorun talimatlarına uymak gelecekte sağlıklı bir gebelik için önemlidir.

Yumurtlama dönemi, kadınlarda belli bir olgunluğa gelen yumurtaların, yumurtalıktan salınması dönemidir. Yumurtlama dönemi, adet döngüsünün önemli bir parçasıdır ve kadınların hamile kalmasında önemli rol oynar. Yumurtlama döneminin geldiğini gösteren bazı belirtiler vardır. Kadınlar, gebe kalmak istediklerinde bu belirtileri takip ederek belirli hesaplama yöntemi ile gebe kalmak için en uygun zamanı seçebilirler. Yumurtlama dönemi hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için yazının devamını okuyabilirsiniz.

Sağ veya sol yumurtalıkların birinde veya her ikisinde birden ortaya çıkan, içi sıvı dolu, kan içerikli ya da daha yoğun olabilen çeşitli boyutlardaki oluşumlardır.

Bir kadının gebelik durumu olmadığı sürece adet kanaması görmesi gerekir.

Dünya üzerinde bulunan tüm coğrafyalardaki kadınların ortak hastalıklarından biri vajinismustur.

Vajinal enfeksiyonlar jinekolojik hastalıklar arasında en sık rastlanan problemlerden biridir. Fizyolojik vajina florası çok sayıda bakteri ve mikroorganizmanın bulunduğu, dengeli bir mikrobiyotaya sahiptir. Ancak yoğun antibiyotik kullanımı, genital hijyenin yetersiz olması, sağlıksız beslenme alışkanlıkları gibi bazı durumlar vajinanın floral dengesini bozabilir. Bu durumda vajina içerisinde yararlı mikroorganizmalar azalır, zararlı mikroorganizma yoğunluğu artış gösterir. Bunlardan en sık karşılaşılan enfeksiyon tablosu vajinal kandidiyazis olarak da adlandırılan vajinal mantar enfeksiyonudur.

Spiral bireyin ihtiyaçlarına ve sağlık durumuna göre farklı seçenekleri bulunan bir doğum kontrol cihazıdır.

İnsan papilloma virüsü (HPV), papillomaviridae ailesinde bulunan bir DNA virüsüdür.

Bulaşıcı hastalıkların neden olduğu parazitler, virüsler, bakteriler ve enfeksiyonlar vücutta deri yüzeyinden beyne kadar çeşitli yerlerde belirti gösterebilir.

Adını cinsel ilişkiden sonraki gün kullanılmasından alan ertesi gün hapı, acil kontrasepsiyon (korunma) yöntemlerinden birisidir.

Aile planlaması için kadın ve erkeğin kullanabileceği çeşitli doğum kontrol yöntemleri vardır.

Cinsel yolla bulaşan hastalıklar, cinsel temas sonucu oluşan enfeksiyonlardır. Bu hastalıkların erken tanı ve tedavisi hem birey hem de toplum sağlığı açısından oldukça önemlidir.

Gebe kaldıktan sonra (sperm yumurtayı döllediğinde), gelişmekte olan plasenta HCG üretmeye ve salmaya başlar.

Rahim ağzı salgılarıyla birlikte kendini sürekli olarak yenileyen vajina dokusundaki artıkların atılmasıdır.

Bazı dönemlerde adet gecikmesi kadınlar arasında yaşanabilen bir problemdir.

Bir kadın her yıl yaklaşık olarak 12 kez regl olur ve regl öncesinde çoğunlukla PMS durumunu yaşar.

Adet gecikmesi, hemen her kadının başına üreme çağı boyunca gelen, sebepleri merak edilen bir durum olup adetin takvim hesabına göre olması gereken günde başlamamasıdır.

Adet kanamalarının normal periyodunun dışına çıkması adet (regl) düzensizliği olarak bilinir.

Kadınlarda ölüm nedenlerinde ikinci sırada yer alan meme kanserinin erken dönem tanısında en etkili görüntüleme yöntemi mamografi. Anadolu Sağlık Merkezi’nden Kadın Hastalıkları ve Doğum Uzmanı Op. Dr. Nuri Ceydeli “Memesinde sorun tespit edilen her yaştaki kadın ve herhangi bir sorunu olmayan 40 yaş ve üstü kadınlar mamografi çektirmelidir” diyor.

Yumurtalık kanseri, kadının yumurtalıklarından kaynaklanıyor. Kadınlarda rahmin her iki yanında olmak üzere iki yumurtalık mevcuttur. Yumurtalıklar yumurta üretmenin yanı sıra kadın hormonları olan östrojen ve progesteronun temel üretim yerini oluşturuyor. Yumurtalık kanserleri, kökenlerini aldıkları hücre tiplerine göre beş farklı başlık halinde karşımıza çıkmaktadırlar (Tablo 1). Bunlar içerisinde, organın dış yüzeyini örten epitel hücrelerinden kaynaklanan epitelyal tümörler en sık görülürler. Bu bölümde özellikle en sık görülen epitelyal yumurtalık kanserlerine yer verilecektir. Diğer bölümler, ilgilenen okurlarımız için alt başlıklar halinde aşağıda sunulmaktadır.

Yumurtalık kanseri, kadının yumurtalıklarından kaynaklanıyor. Kadınlarda rahmin her iki yanında olmak üzere iki yumurtalık mevcuttur. Yumurtalıklar yumurta üretmenin yanı sıra kadın hormonları olan östrojen ve progesteronun temel üretim yerini oluşturuyor. Yumurtalık kanserleri, kökenlerini aldıkları hücre tiplerine göre beş farklı başlık halinde karşımıza çıkmaktadırlar (Tablo 1). Bunlar içerisinde, organın dış yüzeyini örten epitel hücrelerinden kaynaklanan epitelyal tümörler en sık görülürler. Bu bölümde özellikle en sık görülen epitelyal yumurtalık kanserlerine yer verilecektir. Diğer bölümler, ilgilenen okurlarımız için alt başlıklar halinde aşağıda sunulmaktadır.

Vulva kanseri kadın genital organının dış yüzey bölgesinde ortaya çıkabilen kötü huylu tümöral oluşumlara verilen isimdir. Vulva klitorisi ve labia adı verilen vajinal dudakları da içine alan ve üretra (idrar kanalı) ve vajinayı çevreleyen cilt bölgesidir. Vulva kanseri sıklıkla vulvada kaşıntıya neden olan bir kitle veya yara olarak ortaya çıkar. Her yaşta ortaya çıkabilmesi de en sık olarak yaşlı erişkinlerde teşhis edilen bir kanser türüdür. Vulva kanseri tedavisi genellikle kanserli doku ve çevresindeki az miktarda sağlıklı dokuyu çıkarmak yoluyla gerçekleştirilen ameliyatı içerir. Bazen bu ameliyat vulvanın tamamının çıkarılmasını gerektirebilir. Ne kadar erken teşhis edilirse kapsamlı cerrahiye ihtiyaç duyulma olasılığı o oranda azalır. Bu nedenle erken teşhis ve tedavi önemlidir.

Human papilloma virüsü çift zincirli DNA içeren bir virüstür. Halen tüm dünyada yaklaşık 630 milyon kadının infekte olduğu HPV, cinsel ilişki ve cinsel temas yoluyla bulaşmaktadır. Diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklardan farklı olarak, cinsel ilişki esnasında direkt penetrasyon olmadan sürtünme, cilt teması (kuteneokutenatal ya da skrotovulvar temas) ile de geçiş olabilir ve bu nedenle prezervatiflerin koruyuculuğu HPV açısından sınırlı kalabilmektedir. Amerika’da Center for Disease Control cinsel olarak aktif kadın ve erkeklerin %50’sinin hayatlarının bir döneminde HPV virüsü ile karşılaşacağını bildirmektedir. Amerika’da bir popülasyon bazlı çalışmada cinsel olarak aktif her dört kadından birinde HPV DNA’sının pozitif olduğu bulunmuştur.

Human papilloma virüsü çift zincirli DNA içeren bir virüstür. Halen tüm dünyada yaklaşık 630 milyon kadının infekte olduğu HPV, cinsel ilişki ve cinsel temas yoluyla bulaşmaktadır. Diğer cinsel yolla bulaşan hastalıklardan farklı olarak, cinsel ilişki esnasında direkt penetrasyon olmadan sürtünme, cilt teması (kuteneokutenatal ya da skrotovulvar temas) ile de geçiş olabilir ve bu nedenle prezervatiflerin koruyuculuğu HPV açısından sınırlı kalabilmektedir. Amerika’da Center for Disease Control cinsel olarak aktif kadın ve erkeklerin %50’sinin hayatlarının bir döneminde HPV virüsü ile karşılaşacağını bildirmektedir. Amerika’da bir popülasyon bazlı çalışmada cinsel olarak aktif her dört kadından birinde HPV DNA’sının pozitif olduğu bulunmuştur.