Eylem Emel Arıkan

Zona olarak bilinen herpes zoster hastalığı, su çiçeği hastalığı sonrasında bazı sinir köklerinde uyku durumunda olan varisella zoster virüsünün çeşitli nedenlere bağlı olarak tetiklenmesi ile ortaya çıkan viral bir hastalıktır.

Vücutta kaşıntı, vücudun tamamında veya spesifik bir bölgede geçmeyen kaşıntı veya karıncalanma hissi olarak tanımlanır. Geçmeyen kaşıntı rahatsız edici bir histir ve kontrol edilemeyebilir. Kaşımak istemeseniz dahi kendinizi tutamayabilirsiniz. Sürekli kaşımanın sonucunda cildiniz tahriş olabilir. Bu kaşıntıların nedenleri arasında çoğunlukla cilt hastalıkları veya dahili hastalıklar bulunur. Ancak bunların dışında da vücutta kaşıntıya sebep olan birçok neden vardır.

Vitiligo, insan vücudunu fiziksel olarak etkileyen rahatsızlıklardan biridir. Vitiligo bir deri rahatsızlığıdır ve pigment eksikliği nedeniyle meydana gelir. Çeşitli şekillerde vücutta yayılım gösterir fakat bir sağlık riski meydana getirmez. Sağlık alanında gelişmeler ile bu oluşan açık renkli lekelerin giderilmesi için çalışmalar bulunsa da net bir tedavisi yoktur ve önlenebilir değildir. Bulunduğu bölgeye ve yayılma durumuna göre çeşitleri bulunan vitiligo hakkında daha fazla bilgi sahibi olmak için yazımızın devamını okuyabilirsiniz.

Uyuz hastalığı, vücutta yaşayabilme özelliği bulunan Sarcoptes Scabiei adlı gözle görülmeyen mikroorganizmalar tarafından meydana gelir. Sarcoptes Scabiei adlı akarın dişileri insan derisine tüneller açarak yumurtalarını bırakır. Bıraktığı yumurtalarla deri üzerindeki sayısını artıran akarlar, açtığı tüneller boyunca ilerler ve ciltte kaşıntı hissi oluşturur. Hem akarların ilerleyişi hem de deride oluşan alerjik tepkime kaşıntıyı artırarak ağrı ve döküntü oluşumuna sebep olur. Oldukça rahatsız edici semptomları olan uyuz hastalığı çok geçmeden tedavi edilmelidir.

Tırnak mantarı, halk arasında sıklıkla görülen bir enfeksiyon çeşididir. Tırnak mantarı el tırnaklarında olabildiği gibi ayak tırnaklarında da görülebilir. Tırnaklarda mantar problemi olmasının sebebi genellikle el ve ayak hijyeninin yeterki kadar sağlanamıyor olmasıdır. Diğer yandan çok sıkı ayakkabılar da tırnak mantarına sebep olabilir. Tedavi edilmediği durumlarda diğer tırnaklara yayılabilme ihtimali vardır. Tırnak mantarı gibi bir durumla karşılaşıldığında en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak en kısa sürede tedaviye başlanmalıdır.

Sık görülen bir cilt hastalığı olan sedef hastalığının ülkemizde görülme sıklığı %1-3 oranındadır. Alevlenme atakları ile kendini gösteren hastalık erkek ve kadınlarda eşit oranlarda görülür. Sedefe benzeyen beyaz gri pullanmalarla karakterize olan cilt hastalığı her yaşta ortaya çıkabilir ancak yaygın olarak 20’li yaşlarda başlar. Kadınlarda adölesan çağda, hamilelikte ve emziklilik döneminde yaygın olarak rastlanırken erkeklerde de adölesan çağ ve sosyo-ekonomik problemlerin olduğu dönemlerde ortaya çıkar.

Seboreik dermatit; saçlı deri, yüz, göğüs arası ve vücut kıvrımlarında pullanmaya ve kepeklenmeye sebep olan bir cilt hastalığıdır. Hastalık yetişkinlerde görülebileceği gibi bebeklerde de olabilir. Bazı hastalarda tedaviye ihtiyaç duymadan da düzelebilir. Ancak hastalığa bağlı semptomlar ağır seyredebilir ve hastanın günlük hayatını olumsuz etkileyebilir. Bu gibi durumlarda tedaviye ihtiyaç duyulur.

Gülleme hastalığı veya diğer adıyla rozase, özellikle yanak ve burun üzerinde kızarıklığa, akne benzeri lezyonlara neden olan bir deri hastalığıdır. Rozase toplumda sık görülen bir rahatsızlıktır. Her yaştan insanı etkileyebilen bu hastalık özellikle orta yaşlı ve açık tenli kadınlarda görülür. Rozasenin tedavisi semptomları hafifletmeye yöneliktir.

Yeni doğanda en çok rastlanılan sorunlardan biri olan pişik, her yaş grubunda görülebilen bir cilt hastalığıdır. Özellikle sıcak havalarda aşırı terlemeye bağlı olarak gelişen pişik, ciltte sürtünmenin yüksek olduğu bölgelerde, aşırı kilolu kişilerde, hassas cilde sahip olanlarda, yatağa bağımlı hastalarda daha sık görülür. Tedavi edilmeyen pişik ciltte açık yaralara neden olabilir.

En sık rastlanılan cilt problemlerinden biri olan mantar enfeksiyonu, yakalanması oldukça kolay ancak tedavi süreci uzun ve zahmetli bir hastalıktır. Genellikle cilt, ayak parmakları, saç ve tırnaklarda yaygın olarak görülen enfeksiyon kasık ve vajinada da oluşabilir.

Liken planus genellikle deride bazen de ağız ve genital bölge mukozaları gibi mukoza tabakasında ortaya çıkan bir çeşit kronik deri hastalığıdır. Genellikle kaşıntılı, kırmızı veya mor renkte lezyonlarla kendisini gösteren liken planus en sık 30-60 yaş aralığında görülmekle birlikte her yaşta ortaya çıkabilen yaygın rastlanan bir sağlık problemidir. Liken planus bulaşıcı bir hastalık değildir. Bununla birlikte bazı araştırmalar liken planusun ortaya çıkışında Hepatit C gibi enfeksiyon hastalıklarının etkili olabileceğini göstermektedir. “Liken planus nedir, nedenleri, belirtileri, tanı ve tedavi yöntemleri nelerdir* gibi liken planus hakkında merak edilenler yazının devamında yer almaktadır. Dermatolojik sağlık sorunlarının yaklaşık %1’ini oluşturan liken planus toplumda her yaşta ve cinsiyette yaygın olarak görülebilen enflamatuar (iltihaplı) bir deri hastalığıdır. Genellikle bileklerde, sırtta, kollarda, ayaklarda, ağız içinde menekşe moru renginde lezyonlarla karakterize olan liken planus kızarıklıklara çoğu zaman kaşıntının da eşlik ettiği bir cilt hastalığıdır.

Lazer epilasyon istenmeyen tüyler için gerçekleştirilen tıraş, ağda ya da diğer epilasyon yöntemlerini uygulama konusunda mutlu olmayan kişilerin tercih edebildiği bir alternatif kozmetik girişimdir. Kozmetik uygulamalar içerisinde sık gerçekleştirilen prosedürler arasında yer alan lazer epilasyon kabaca yüksek enerjili ışınların kıl folikülüne ateşlenmesi ile gerçekleştirilir. Folikül içerisinde yer alan pigment bu ışınları absorbe eder ve böylelikle kıl folikülü hasarlanmış olur.

Ürtiker, halk arasında kurdeşen olarak da bilinen ve deride kızarıklık, kaşıntı ve kabartılara yol açan bir tür cilt reaksiyonudur. Genellikle alerjik yönüyle bilinmesine karşın kurdeşen birçok farklı nedenden dolayı ortaya çıkabilir, akut veya kronik olarak görülebilir. Akut ürtiker (<6 hafta süren), kronik türe (>6 hafta süren) oranla çok daha yaygındır. Ürtikerin yanında anjiyoödem olarak adlandırılan şişlikler de görülebilir. Anjiyoödem genel olarak yüzde ve dudakların çevresinde görülse de vücudun herhangi bir yerinde de ortaya çıkabilir. Akut ürtikerler genellikle kısa süreli ve altta yatan bir hastalık olmadan oluşur. Ancak yaşam kalitesini oldukça etkileyen, uykuya dalmakta güçlük yaratan yanma, kaşıntı gibi şikayetler dolayısıyla hastalar sıklıkla tedaviye ihtiyaç duyar. Bu durumun kronikleşmesi halinde ise hastalar bu şikayetleri daha uzun sure yaşar, ne zaman sonlanacağı konusunda endişeleri olur. Bu durumda altta yatan çeşitli hastalıkların da artık araştırılması gerekir. Uzun süredir ürtiker sorunu yaşayan veya bir anda şiddetli şekilde ortaya çıkan kurdeşen durumunda mutlaka dermatoloji hekimine muayene olmalı ve uygun tedaviye başlanmalıdır.

Güneş alerjisi, hassas cilt yapısına sahip kişilerin güneş ışınlarına uzun süre maruz kalmasıyla ortaya çıkan kızarıklık, tahriş, cilt döküntüsü, kabarıklık şeklinde kendini gösterebilen bir tür alerjidir. Bazı bireylerde güneş alerjisi genetik yatkınlık gösterir ya da başka alerjenlere maruziyet sonucunda oluşan hassasiyet sebebiyle de güneş alerjisi oluşabilir. Cilt korunmadan uzun süre güneş altında kalındığında güneş yanıkları oluşabilir. Çoğu kişi tarafından güneş yanıkları ile güneş alerjisini karıştırılmaktadır. Güneş yanıkları, ultraviyole ışığa aşırı maruziyet sonucunda ortaya çıkar. Yanıklar, doğal olarak güneş ışığına aşırı maruz kalınması sebebiyle oluşabileceği gibi yapay olarak bronzlaşma amaçlı kullanılan cihazlar veya güneş lambaları sebebiyle de oluşabilir. Güneş yanıkları uzun süre güneş altında kalındığı takdirde kızarıklık, ağrı, su toplaması şeklinde belirtiler gösterir. Genellikle 10-30 saat aralığında ortaya çıkan bu semptomlar çeşitli ilaçlar ile tedavi edilebilir. Semptomların tamamen giderilmesi birkaç günü bulabilir. Güneş alerjileri, güneş yanıklarından farklı olarak 5-10 dakika içinde semptom gösterebilirken kimi zaman bu süre birkaç günü de bulabilir.

Dermatit, günlük hayatta çok sık karşılaşılan, egzama olarak da bilinen ve çok çeşitli yaş aralıklarında her iki cinsiyette de görülebilen bir cilt rahatsızlığıdır. Beklenmedik anlarda alevlenebilen, kaşıntılı bir durum olduğu için kişinin yaşam kalitesini olumsuz etkiler. Egzama; çok sayıda nedeni ve birden fazla türünün olması, başka deri hastalıkları ile karışabilmesi, belirtilerinin kişiden kişiye farklılık göstermesi bakımından önemli bir cilt hastalığıdır ve tedavisinde uzmanlık şarttır.

Çatlaklar derinin dermis tabakasında cildin aşırı gerilmeye dayanamamasıyla ortaya çıkan yırtıklardır. Cilt çatlaklarının asıl nedeni hormonlardır. Bu nedenle hamilelik, ergenlik, hızlı kilo alma, aniden zayıflama gibi değişimler hormonal değişimlere de eşlik ettiğinden ciltte çatlaklara neden olur.

Ayak mantarı, başta erkekler olmak üzere kadın ve çocuklarda da görülebilen yaygın enfeksiyon türlerinden biridir. Mantarlar karanlık ve nemli ortamlarda geliştiği için vücut kıvrımlarında, kasıklarda ve parmak aralarında yerleşebilirler. Ayak mantarı da, parmakta, parmak arasında ve tırnakta gelişerek hasta için önemli belirtiler oluşturur. Ayak mantarı belirtileri kişinin günlük hayatını önemli derecede olumsuz etkileyebileceği için tedavisi geciktirilmemelidir.

Deri kanseri, deride yer alan hücrelerde DNA hasarı ortaya çıktığında ve bu hasar tamir edilemediğinde hasarlı hücrelerin kontrolsüz çoğalması sonucu ortaya çıkar. Deri kanserlerinin %99’undan fazlasını üç tip kanser oluşturur.

Cilt kanseri, sanılanın aksine yaygın bir kanser türüdür. Yapılan araştırmalar, neredeyse beş kişiden birinin yaşamının bir döneminde cilt kanserine yakalandığını kanıtlamıştır (1). Bunun yanında hastalığın erken teşhis edilmesi ile tamamen tedavi edilmesi mümkündür. Yaygın olarak kullanılan tedavi yöntemleri arasında eksizyon, kriyoterapi, kemoterapi, radyasyon ve mohs cerrahisi gibi yöntemler yer alır. Hastalığın türüne veya ilerleme durumuna göre uygun tedavi yöntemleri kullanılabilir. Ayrıca birkaç tedavi yönteminin bir arada kullanılması da söz konusu olabilir. Erken teşhis, hastalığın tamamen tedavisine olanak sağladığı için ciltte meydana gelen her türlü değişimin dikkate alınması önemlidir. Cilt kanserinden kaçınmak için en az yılda bir kere dermatoloğa muayene olmak önem taşır.