Evde Bakım ve Sağlık
Kanserde Psikolojik Destek
-
Kanserde Psikolojik Destek
-
Kanser ve Hasta Yakını
Fakat bu her zaman böyle olmak zorunda değildir. Araştırmalar, kronik bir rahatsızlığı olan hastalara yardımda aile ve yakınların önemli bir rol oynadığını gösteriyor. Kronik bir hastalığa sahip olmak, fiziksel şikâyetlerin yanında yalnızlık (tecrit) ve bağımsızlık kaybı hislerini de beraberinde getiriyor. Kronik bir hastalığı olan kişi için önemli olan sevildiğini ve düşünüldüğünü hissetmektir. Dolayısıyla yakınlarının onunla nasıl iletişim kurduğu, ona nasıl davrandığı çok önemlidir.
Kronik hastalığı olan kişinin yaşamı ve yaptıkları değişiyor, dolayısıyla ilişkilerde de yeni gereksinim ve sıkıntıları göz önüne almak, o kişiyle olan iletişiminize eskisi gibi değer verdiğinizi göstermek ve beraber yapılan planları yeni koşullara göre ayarlamak gereklidir.
Kronik hastalık yaşayan aile bireylerine psikolojik destek önerileri
Kronik hastalık tanısı alan ve tedavi sürecine başlayan kişiler ve yakınları, bu hastalığa uyum sağlama sürecinde kimi zaman hem fiziksel hem de psikolojik zorlanmalar yaşayabilirler. Hemen hepimiz hayatımızın zor dönemlerinde psikolojik desteğe gereksinimi duyabiliriz. Kronik bir hastalıkla baş etmenin bir bireyin hayatında karşılaşabileceği en zorlu süreçlerden biri olduğu düşünülürse, bu dönemde alınacak psikolojik desteğin önemi daha da anlaşılır bir hale gelir. Kronik hastalık tanısı konan birçok kişi yakınlarını üzmemek veya ‘olumlu’ düşünmek adına bu süreçte ortaya çıkan korku, endişe ve üzüntülerini diledikleri gibi paylaşamayıp, içten içe bir baskı yaşar. Bu durum zaten yorucu bir dönem geçirmekte olan bireyin tüm enerjisini güçlü görünmeye ve yakınlarına hiçbir şey belli etmemeye harcamasına neden olabilir. Oysa böyle bir dönemde kişinin karşılaşacağı zorlukları aşabilmek için en çok ihtiyacı olan şeylerden biri kendi duygusal enerjisidir.
Diğer taraftan bir aile bireyinin hastalığı ile baş etmek de kişiler için çok zorlu bir süreç oluşturabilir. Hasta yakınlarının psikolojik destek alması bu kişilerin yakınlarının hastalığı ve içinde bulundukları sürecin onların üzerinde yarattığı endişe, çaresizlik ve depresyon gibi birçok konuda duygu ve düşüncelerini paylaşabilmeleri, suçluluk ve ümitsizlik gibi hisleriyle baş edebilmeleri açısından büyük önem taşır.
-
Kanserde Depresyon
Depresyon beslenme alışkanlığının zayıflamasına, ilaç tedavi programınıza bağlı kalamamaya, mantıksız düşünmeye ve bağışıklık sisteminizin bozulmasına yol açabilir. Depresyonla savaşmak için çeşitli yöntemler bulmak tedavinizin olumlu ilerlemesine yardımcı olur ve yaşam kalitenizi yükseltir. Eğer bunu kendi başınıza yapamıyorsanız doktorunuzla konuşun.
İyileşme sürecinizin sizin kontrolünüz altında olduğunu hatırlayın. Hayatınızın bu döneminde iyi hissetmek için yapabileceğiniz pek çok şey bulunmaktadır. Aktif olarak şu anda bu bilgileri okuyor olmanız bile büyük sayılabilecek bir adımdır.
Aşağıda farklı yöntemler bulabilirsiniz:
Hastalık Hakkında Bilgi Sahibi Olmak
Kanser hakkında öğrenebildiğiniz kadar çok şey öğrenin. Başarılı tedaviler, yeni tedavi yöntemleri ve denenmiş tedaviler konusunda internette araştırma yapın. Durumunuz hakkında çok şey öğrenirseniz doktorunuzu ziyaret ettiğiniz zaman doğru sorular sorabilirsiniz. Sizinle aynı kanser türüne sahip olan diğer hastaların hangi konularda başarılı olduğunu öğrenmeye çalışın.
Evdeki ilaç tedavinizi desteklemek için neler yapabileceğinizi öğrenmeye çalışın. İnternette bulduğunuz bazı bilgileri yorumlamak zor olabilir ya da durum size uygun olmayabilir. Bu sebeple bulduğunuz bilgilerin yazıcıdan çıktısını alın ve bulduğunuz şeyler hakkında doktorunuzla görüşün.
Uygulanan Tedaviden ve Kaydedilen Aşamalardan Tatmin Olmak
Umutsuzluk hissiyle savaşmak için kendinize takip edeceğiniz bir çizelge oluşturun. Çizelgenizde bulunan bilgiler iyileşme sürecinize yardımcı olacaktır ve bunları günlük olarak kontrol etmek size tatmin duygusu sağlayacaktır. Diyet, egzersiz, doktorla görüşme, eğlence, grup toplantıları, arkadaşları arama, araştırma yapma ve masaj terapileri oluşturduğunuz çizelgede bulunmalıdır.
Beslenme
Araştırmalara göre B6 vitamini depresyon gibi ruh hali bozukluklarını önlemektedir. Çabuk ve kolay bir şekilde B6 vitamin almak için kahvaltıda aldığınız tahıllara muz ekleyin. Orta büyüklükteki bir muzda yaklaşık olarak 1 miligram B6 vitamini bulunmaktadır. B6 vitamini vücudunuzun yağları, karbonhidratları ve proteinleri parçalamasına yardımcı olur. Kanda alyuvar ve antikor oluşumunun önemli bir parçasını oluşturur. Muza ilave olarak tavuk, domates salçası, tatlı patates, ayçiçeği tohumu ve pek çok kırmızı et B6 vitamini kaynağıdır.
Herhangi bir takviye besin almadan önce aldığınız besinlerin tedavinizle etkileşimi açısından doktorunuza danışın.
Alkol
Alkol depresyon sırasında belirtileri daha da artıracağı için alkol tüketmemenizi tavsiye ediyoruz.
Terapi
Kanserle yaşamak kolay değildir. Zor geçen dönemlerde kanser hastalarına yardımcı olabilecek, konusunda uzman bir doktorla irtibat kurmak konusunda doktorunuza danışın. Yada destek gruplarına veya internet üzerindeki gruplara katılın. Başka insanların hikayelerini dinlemek size destek verebilir ve kendinizi daha iyi hissetmenize yardımcı olabilir.
Aile ve Arkadaşlar
Her gün bir arkadaşınızla yada ailenizden birisiyle konuşun. Onlar sizin için en çok endişe duyan kişilerdir ve bu türde bir destek depresyondan kurtulmada önemlidir. Telefonda konuşmak, elektronik posta ile haberleşmek yada yüz yüze konuşmak sizi sadece endişelerinizden uzaklaştırmakla kalmaz, ayrıca sorunlarınızı dile getirdiğiniz için sorunlarınızın üstesinden gelebilmenizi sağlar. Başlangıçta aileniz ve arkadaşlarınız size karşı nasıl davranacaklarını bilemeyebilirler ancak onlarla ne kadar çok konuşursanız durumu o kadar kolaylaştırırsınız.
Ruhsal Yaşam
Dinsellik ve ruhanilik depresyondan kurtulmanıza yardımcı olabilir. Son zamanlarda yapılan bilimsel çalışmaların ışığında, aile, arkadaş ve yakın çevreden ruh sağlığını iyileştirici yardımlar alındığında tedavinin çok daha başarılı sonuçlar verdiği ortaya çıkmıştır.
İlaç Tedavisi
Doktorunuz depresyondan kurtulmanız için kısa süreli ilaçlar verebilir.
-
Kanserle Mücadelede Aile
Kanser veya benzeri yaşam kaybı tehlikesi olan bir hastalık tanısı konulduğunda, hem hasta hem de ailesi kendini umutsuz ve çaresiz hisseder. Kanser tanısı alan kişi gibi, aile de bir yandan bu duruma isyan ederken, bir yandan da tedavi için çareler aramaya başlar. Fakat kronik hastalık, ömür boyu devam eder ve yaşam kaybı riski içerir. Bu durum hasta kadar hasta yakınını da savunmasız ve güçsüz hissettirir. Kronik hastalığı olan yakınına herhangi bir yardımı olamayacağını düşünür.
Aile ilişkileri hastalığın kontrolü ve seyrini nasıl etkiler?
Kronik hastalık tanısı sonrası her ailede olmasa bile bazen aile ilişkilerinde bozulma ve kırılmalar olabilmektedir. Bazen hastalanan kişi kendini yakınlarından uzaklaştırmaya çalışır, bazen de ailenin diğer üyeleri o kişiye nasıl davranacaklarını bilemeyebilirler. Bu dönemde aile ilişkilerinde yaşanabilecek huzursuzluklar, hasta için psikolojik stres yaratarak tedaviye uyumu etkileyebilir. Kişi hastalığa uyum sağlama, kendini, ilişkilerini yeniden yapılandırma sürecinde zorlanabilir.
Kronik rahatsızlığı olan kişilere yardımda aile ve yakınlar önemli rol oynar. Kronik bir hastalığa sahip olmak fiziksel şikâyetlerin yanında yalnızlık ve bağımsızlık kaybı hislerini de beraberinde getirir. Kronik hastalığı olan kişi için önemli olan sevildiğini, düşünüldüğünü ve yalnız olmadığını hissetmektir. Dolayısıyla, yakınlarının onunla nasıl iletişim kurduğu, ona nasıl davrandığı çok önemlidir. Kronik hastalığı olan kişinin yaşamı ve yaptıkları değişir, dolayısıyla ilişkilerde de yeni gereksinimi ve sıkıntıları göz önüne almak, o kişiyle olan iletişime eskisi gibi değer verildiğini göstermek ve beraber yapılan planları yeni koşullara göre ayarlamak gereklidir.
Yaşanabilecek herhangi bir kriz durumunda nasıl davranılması gerekiyor?
Fiziksel veya ruhsal bir hastalık kişinin ve ailesinin hayatında kriz yaratır. Bu krizi en hafif atlatmanın yolu, sakin kalmaya çalışarak, bilgi toplamaya, bu bilgilere göre plan yapmaya ve bu planı izlemeye çalışmaktır. Kronik hastalıkların tanı ve tedavi süreci bir uyum sürecidir. Hayatı tekrar şekillendirmek, yaşamı bu hastalıkla devam ettirmeye uyum sağlamak hem hasta hem de ailesi için zorlu bir süreç olacaktır. Bu süreçte açık, dürüst ve sevgi dolu iletişim önemlidir.
Hastalara ve yakınlarına nasıl destek verilebileceği ile ilgili bazı öneriler
Ailedeki sırları kaldırın. Bazen insanlar sevdiklerini korumak, üzmemek için kötü haberleri saklarlar. Fakat ciddi bir hastalığı aile üyelerinden gizlemek aile içinde başka sorunlara neden olabilir. Aile üyeleriyle açık ve dürüst iletişim, paylaşımı da destekleyecektir.
Çocukları da dâhil edin. Çocukların olayları anlama kapasitesi bazen bir yetişkine göre daha az olsa da, etraflarında olup biteni öğrenmek isterler. Ailede bir huzursuzluk, mutsuzluk, öfke varsa bunu fark ederler ve bilmedikleri zaman bu onları daha huzursuz yapar. Çocuklar kimi zaman ortaya çıkan sorunların veya olayların sorumlularının kendileri olduklarını düşünürler. Bu yüzden, ebeveynlerden birinin rahatsızlığında da bu rahatsızlığın kendi yaptıkları bir şey yüzünden olduğunu düşünebilir, kendilerini suçlayabilirler. Çocuklara karşı dürüst ve açık olun, soru sormalarına izin verin. Çocukların varlıklarıyla hastaları neşelendirebileceğini unutmayın.
Seçici olun. Kendi veya yakınınızın hastalığını kiminle paylaşacağınızı karar verirken dikkatli olun. Böyle bir haberi paylaşmak bazı dostlukları güçlendirirken bazılarını bozabilir. Önemli olan, bu özel bilgiyi paylaşmanın size daha güçlü bir destek sağlayacağını hissetmenizdir.
Açık ve net olun. Ailenizden veya arkadaşlarınızdan yardım isterken açık ve net olmaya çalışın. İnsanlar yardım etmek ve işe yaramak isterler. Yemek yapmak, alış veriş veya temizlik gibi konularda yardım istemekten çekinmeyin. Aynı şekilde yardım teklif ederken, net olun, “herhangi bir konuda yardıma ihtiyacın olursa söyle” demek yerine, yapabileceğiniz şeyleri sıralayın. Alışverişi veya çocukların okuldan alınmasını yapabileceğinizi söyleyin. Onu hekim randevusuna veya tedaviye götürmeyi teklif edin.
Kronik hastalığı olan yakınınız hastalığı hakkındaki endişe ve korkularından bahsederse, “Yakında iyileşeceksin” diyerek, hastalığını küçümsemeyin, değersizleştirmeyin. Onu dinleyerek ve “Kötü hissettiğin için üzgünüm” diyerek ona destek olduğunuzu gösterin.
Kronik hastalığı olanların en büyük kaygılarından biri de bu süreçte yalnız kalmaktır. Bu yüzden kronik hastalığı olan yakınınızın yanında olun. Bu zamanlarda yakınlık ve seven, düşünen insanlarla birlikte olmak ihtiyacı artar. Birlikte oturmak, el ele tutuşmak, sarılmak, gülmek, konuşmak ve dinlemenin iyileştirici gücü olduğunu unutmayın. Kronik hastalığı olan yakınınızı dinlerken, sadece söylediğine değil, nasıl söylediğine ve neyi söylemediğine de dikkat edin. “Sana nasıl yardım edebilirim?”, “Seni en çok endişelendiren ne?”, “Özellikle görmek istediğin birileri var mı?” gibi sorular sorun. Ve unutmayın ki her zaman ne söylemeniz gerektiğini bilemeyebilirsiniz. “Ne söyleyeceğimi bilemiyorum” demekten çekinmeyin.
Son olarak, eğer sevdiğiniz biri kronik bir hastalığın tedavisini görüyorsa, hastalık hakkında bilgi sahibi olmaya çalışın, kendi sağlığınıza dikkat edin, onun günlük işlerine yardımcı olun ve duygusal destek verin. Yanında olduğunuzu ve ona destek olmak için orada olduğunuzu ona hissettirin. Bazen sadece orda, o kişinin yanında olmak bile yeterlidir.
-
Kanser ve Hasta Yakını
