Çocukların konuşma becerisi nasıl geliştirilir?

Anne ve babaların bebekleriyle oynadığı oyunlar ya da aldıkları oyuncaklar bebeğin konuşma sürecini doğrudan etkiliyor. Televizyon, ilk 3 yaşta dil gelişimini olumsuz etkiliyor. Ebeveynlere bu süreçte; çocuklarına şarkı söylemeleri, onlarla tekerleme ve bilmece oyunu oynamaları, oyuncak hayvanları konuşturma gibi yöntemler öneriyor. Bilgisayar ve internet çağında doğan Z Kuşağı çocukları teknolojinin faydaları kadar zararlarını da görüyor. Z kuşağı çocukları teknolojinin sunduğu imkanlarla sınır tanımaz bir şekilde dünyayı keşfetse de özellikle 3 yaşına kadar çocuklarda televizyon izlemek, bilgisayar oyunları oynamak dil gelişimini olumsuz etkiliyor. Çocuklarda dil gelişimi 2-5 yaş arası dönemde gerçekleşiyor. Zeka, işitme ve görsel algı durumu, çocuğun yaşadığı çevre ve sosyoekonomik koşullar dil gelişiminde rol oynayan faktörler arasında sıralanıyor.  

Dil gelişimini etkileyen faktörler  

Bebekler, taklit ederek dili öğrenmeye başlıyor. Anne tarafından sunulan sözel uyaranlar, dil gelişimini olumlu yönde destekliyor. Çocukla konuşmak, oyun oynamak, kitap okumak dil gelişimi için çok önemli. Ebeveynlerin çocuklarıyla konuşmaları, çocuğu dinlediğini belli etmeleri gerekiyor. Seslere karşılık verdiğinde çocuğun cesaretlendirilmesi, memnuniyet belli edilerek olumlu geri bildirim yapılması önem taşıyor. Böylece çocuk öğrenmeye, denemeye teşvik edilmiş oluyor. Çok kalabalık ve gürültü olmayan yerlerde oyun oynamak tercih edilirse daha faydalı oluyor.  

Hangi oyun ya da oyuncak?

• Şarkı söylemek 
• Tekerleme ve bilmeceler söylemek 
• Oyuncak telefon, mikrofon gibi konuşma ve şarkı söyleyebilecekleri oyuncaklar
• Birlikte yapılan aktivitelerin anlatılması 
• Sayı saymaca (1-10’a kadar)
• Resimli kitap okumak, anlatmak, bu sırada sorular sormak. Köpek nerede? Elmayı gösterir misin? vb.
• Oyuncak hayvanları ya da kuklaları konuşturmak  

Televizyon ve bilgisayar oyunu neden zararlı?

• Çocuğun dil gelişimi olumsuz etkilenir. 
• Sosyal iletişim becerileri gelişmesi önlenir.
• Duygu durumunda olumsuz etkilenme olur (korku, kaygı, hırçınlık gibi…). 
• Beyin gelişimine olumsuz etki nedeni ile algısal - motor becerilerde; dikkat eksikliği, öğrenme güçlüğü, okumaya isteksizlik gibi gecikme ve sorunlar gelişebilir.
• Görme problemleri, duruş bozuklukları, hareketsizlik ve buna bağlı şişmanlık sorunları ortaya çıkabilir.