Kanser tedavilerinin akıllı teknolojisi: Unity MR LINAC

Sadece tümörü hedef alıyor, çevre dokulara neredeyse hiç zarar vermeden ışınlama yaparak hastaların yaşam kalitesini koruyor. Radyasyon onkolojisinin akıllı teknolojisi MR Linac, pek çok kanser türünün tedavisinde yeni bir dönemin adı…

Anadolu Sağlık Merkezi 

Radyasyon Onkolojisi Bölümü Direktörü  

Prof. Dr. Hale Başak Çağlar 

"MR Linac, vücut içinde hareket eden tümörlerin ve etrafındaki sağlıklı organların anlık görüntülerini vererek gerektiğinde radyasyon dozunu her seansta tekrar ayarlamayı sağlayarak gereksiz radyasyon alımını engelliyor.” 

Anadolu Sağlık Merkezi 

Medikal Fizik Uzmanı  

Esra Küçükmorkoç 

“MR Linac tedavilerinde geleneksel BT eşliğinde yapılan tedavilere kıyasla, ekstra radyasyon (ışın) maruziyetine gerek kalmadan tedavi sırasında anlık MR görüntüsü alınabiliyor.” 

MR Linac teknolojisi, dünyada ilk kez yüksek manyetik rezonans görüntüleme (MRG) cihazı ile bir doğrusal hızlandırıcıyı (radyasyon ışınlarını) tek cihazda birleştiren MR Linac, radyasyon onkologlarının tedavi esnasında tümörün yerini, hareketini takip etmesine ve izlemesine olanak sağlıyor. Yazımızda, Anadolu Sağlık Merkezi Radyasyon Onkolojisi Bölümü Direktörü Prof. Dr. Hale Başak Çağlar ve Medikal Fizik Uzmanı Esra Küçükmorkoç’un paylaştığı, kanser tedavilerine yeni bir bakış açısı getiren bu yeni nesil teknolojiyi yakından tanımanızı sağlayacak bilgiler bulacaksınız.  

MR Linac, Hastalar İçi̇n Ne Sağlıyor

MR Linac, lineer hızlandırıcıdan gelen radyasyon ışınlarını tümör hedeflerine gönderdiği sırada yüksek kaliteli, anlık görüntüler sağlayan bir radyoterapi cihazı. MRG tarayıcısının yüksek çözünürlükteki görüntülerini kullanarak tümörlerin ve sağlam organların kesin konumunu belirliyor. Bu sayede tedavi edilen tümör hacimleri azaltılabilirken, radyasyona bağlı olumsuz etkiler de azaltılmış oluyor. Ayrıca MR Linac, vücut içinde hareket eden tümörlerin ve etrafındaki sağlıklı organların anlık görüntülerini vererek gerektiğinde radyasyon dozunu her seansta tekrar ayarlamayı sağlıyor. Özellikle küçük tümörleri tedavi etme noktasında olağanüstü hassasiyette ışınlama yapıyor. Vücudun farklı bölgelerine yayıldığı durumlarda ve daha önce radyoterapi almış alanların yeniden tedavi edilmesinde de önemli bir role sahip.  

MR Linac Hangi̇ Hastalıkların Tedavi̇si̇nde Kullanılıyor

MR Linac ile vücudun çeşitli bölgelerindeki tümörler tedavi edilebiliyor. Bu kanser türlerinden bazıları ise şunlardır:  

• Pankreas kanseri 
• Akciğer kanseri 
• Karaciğer kanseri 
• Prostat kanseri 
• Rektal kanserler 
• Böbrek tümörleri 
• Baş-Boyun kanserleri 
• Meme kanserleri 
• Beyin tümörleri 

Geleneksel Radyoterapi̇den Farkı Ne?

Geleneksel radyoterapi tedavisi, farklı tedavi seanslarında kullanılan bilgisayarlı tomografi (BT) görüntüsü kullanmayı ya da referans işaretleyicilerin yerleştirilmesi için cerrahi bir işlemin (invaziv) yapılmasını gerektirir. Oysa MR Linac tedavilerinde geleneksel BT eşliğinde yapılan tedavilere kıyasla, ekstra radyasyon (ışın) maruziyetine gerek kalmadan tedavi sırasında anlık MR görüntüsü alınabiliyor. Bu da hastanın radyasyondan kaynaklı risklerini azaltan bir etken. Görüntü kalitesi yüksek olduğu için tümörler daha net bir şekilde görüntülenebiliyor. Tedavi sırasında alınan anlık görüntüler sayesinde hastanın günlük anatomik değişikleri belirlenebiliyor, gerekli görülürse adaptif radyoterapi adı verilen tedavi yöntemi uygulanabiliyor. Adaptif tedavi sayesinde, tedavi süreci boyunca meydana gelen anatomik değişiklikler anında değerlendirilerek tedavi kolaylıkla optimize ediliyor. Böylece hastanın tümörü daha iyi hedeflenmiş, sağlıklı dokulara verilen radyasyon dozu en aza indirilmiş ve sağlıklı organların gereksiz radyasyon dozundan korunmasına olanak sağlanmış oluyor. MR Linac, sağlıklı organlardaki toksisiteyi (radyasyon zararını) azalttığı için kanser tedavisi sırasında hastanın yaşam kalitesini de yükseltiyor.  

Kanser Tedavi̇si̇nde Ameli̇yat Yeri̇ne Geçer

MR Linac ve cerrahi işlemler farklı tedavi yaklaşımlarıdır ve biri diğerinin yerine geçemez. Cerrahi işlemler, bazı durumlarda gerekli olabilirken, MR Linac gibi cihazlar kanser tedavisinde radyoterapi seçeneğini artırır. Tedavi seçeneği, hastanın tıbbi durumuna ve kanserin türüne bağlı olarak doktor tarafından belirlenir. MR Linac tedavilerinin tek başına veya kombine diğer tedaviler ile birlikte uygulanması da yine hasta bazlı olarak doktorlar tarafından verilen bir karar.  

Tedavinin Süresi

Tedavi süreleri, tedavi edilen bölgeye göre değişirken, tedaviler 30-40 dakikalık sürelerde tamamlanıyor.  Ancak tedavi edilecek bölge için bir hazırlık gerekiyorsa ya da tümör lokalizasyonu hareket geçişlerinin çok olduğu bir bölgedeyse bu süreler daha uzun oluyor.  

Tedavi sonrası ise hastalar günlük rutinlerine dönebiliyor.