Chikungunya virüsü, tropikal ve subtropikal bölgelerde sivrisinekler aracılığıyla yayılan ve son yıllarda dünya genelinde dikkat çeken önemli bir enfeksiyon etkenidir. İlk kez 1952 yılında Tanzanya’da tanımlanan bu virüs, adını hastalığın en belirgin bulgusu olan şiddetli eklem ağrılarından almıştır; çünkü enfekte olan kişiler yürürken adeta “iki büklüm” bir duruş sergiler. Dang humması ve Zika virüsü ile benzer şekilde Aedes aegypti ve Aedes albopictus türü sivrisineklerle bulaşan Chikungunya, genellikle ani başlayan yüksek ateş, halsizlik, cilt döküntüleri ve dayanılmaz eklem ağrılarıyla karakterizedir. Hastalık ölümcül olmamakla birlikte, yol açtığı yoğun eklem ağrıları ve yorgunluk nedeniyle hastaların yaşam kalitesini ciddi şekilde düşürür. Çoğu kişi 1–2 hafta içinde iyileşse de bazı olgularda eklem şikâyetleri aylarca sürebilir.
Chikungunya virüsü, togaviridae familyasına ait, sivrisinekler aracılığıyla bulaşan bir RNA virüsüdür. İlk kez 1952 yılında Tanzanya’da tanımlanmıştır. Adı, Tanzanca’da “iki büklüm yapan” anlamına gelen kelimeden türetilmiştir. Bunun nedeni, hastalığın neden olduğu şiddetli eklem ağrıları nedeniyle hastaların yürürken kamburlaşmasıdır. Chikungunya, tropikal ve subtropikal bölgelerde salgınlara yol açan önemli bir arbovirüstür. Son yıllarda Asya, Afrika, Karayipler ve Güney Amerika’da yaygın şekilde görülmüş, Avrupa’ya kadar yayılım göstermiştir. Ölümcül bir hastalık olmasa da, ciddi ağrı, yüksek ateş ve halsizlik nedeniyle yaşam kalitesini belirgin şekilde düşürür.
Esas olarak Aedes aegypti ve Aedes albopictus (Asya kaplan sivrisineği) türü sivrisineklerin ısırmasıyla bulaşır. Bu sivrisinekler aynı zamanda dang humması ve Zika virüsünün de taşıyıcısıdır. Virüs, enfekte bir kişinin kanını emen sivrisineklerin, daha sonra sağlıklı bir kişiyi ısırması ile bulaşır. İnsanlar dışında bazı primatlar da virüsün doğal rezervuarıdır. Kişiden kişiye doğrudan bulaş söz konusu değildir, yani el sıkışma, öksürme veya yakın temasta geçiş olmaz. Ancak sivrisineklerin bulunduğu bölgelerde, özellikle gündüz saatlerinde açık alanlarda bulunmak risk faktörüdür.
Virüsün kuluçka süresi genellikle 2–7 gün arasındadır. Hastalık aniden yüksek ateş ile başlar ve bunu şiddetli eklem ağrıları takip eder. Hastalığın belirtileri diğer arbovirüs enfeksiyonlarına benzediği için sıklıkla dang humması ya da Zika ile karıştırılır. Ancak Chikungunya’da en belirgin özellik, kişiyi adeta iki büklüm hale getiren şiddetli eklem ağrılarıdır. Bu ağrılar çoğunlukla el, bilek, diz ve ayak eklemlerinde yoğunlaşır, ancak bazı hastalarda omuz ve bel bölgesine de yayılabilir. Eklem ağrısına ciltte kaşıntılı döküntüler eşlik edebilir; bu döküntüler genellikle gövde ve ekstremitelerde yaygın şekilde görülür. Hastalarda aynı zamanda gözlerde kızarıklık, ışığa hassasiyet ve lenf bezlerinde şişlik de ortaya çıkabilir. İleri yaşta veya kronik hastalığı olan bireylerde hastalık daha ağır seyredebilir. Çocuklarda genellikle daha hafif belirtiler görülse de ateş ve döküntü tabloya eşlik edebilir. Çoğu hasta 1–2 hafta içinde iyileşir. Ancak bazı kişilerde eklem ağrısı aylarca sürebilir.
Chikungunya virüsü belirtileri şu şekildedir:
Virüsün yol açtığı klinik tabloya Chikungunya Ateşi denir. Ani başlayan yüksek ateş, eklem ve kas ağrılarıyla karakterizedir. Klinik olarak dang humması ve Zika virüsüne çok benzer, bu nedenle ayırıcı tanı önemlidir. Çoğunlukla kendi kendini sınırlayan bir hastalıktır. Yani tedavi edilse de edilmese de bağışıklık sistemi belirli bir süre sonra virüsü temizler. Ancak şiddetli ağrılar nedeniyle hastaların günlük yaşam aktiviteleri ciddi şekilde etkilenir.
Bugün için Chikungunya virüsüne karşı özel bir antiviral ilaç bulunmamaktadır. Tedavi tamamen semptomların hafifletilmesine yöneliktir. Ateş ve ağrı için parasetamol veya ibuprofen gibi ilaçlar kullanılabilir. Bol sıvı alımı, yatak istirahati ve eklemleri zorlayıcı aktivitelerden kaçınmak önemlidir. Bazı vakalarda eklem ağrıları uzun süre devam edebilir; bu durumda romatizmal ilaçlar veya fizyoterapi gerekebilir. Hastalık çoğunlukla ölümcül değildir; ancak bağışıklık sistemi zayıf olanlarda, bebeklerde ve yaşlılarda komplikasyon riski artabilir.
Chikungunya için uzun yıllardır aşı geliştirme çalışmaları yapılmaktadır. Son yıllarda faz 2 ve faz 3 klinik araştırmalarda başarılı sonuçlar alınmış, bazı aşı adayları ruhsat aşamasına gelmiştir. Ancak hala yaygın olarak kullanılan, ruhsatlı bir Chikungunya aşısı yoktur. Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ) bu konuda yürütülen çalışmaları yakından takip etmektedir. Önümüzdeki yıllarda yüksek riskli bölgelerde kullanıma sunulması beklenmektedir.
Türkiye’de bugüne kadar yaygın bir Chikungunya salgını görülmemiştir. Ancak taşıyıcı olan Aedes albopictus (kaplan sivrisineği) son yıllarda özellikle Trakya ve Karadeniz kıyılarında tespit edilmiştir. Bu nedenle gelecekte Türkiye’de Chikungunya vakalarının görülme ihtimali vardır. Şu an için bildirilen olgular, genellikle virüsün yaygın olduğu ülkelerden dönen kişilerde görülmüştür. Sağlık otoriteleri, iklim değişikliği ve sivrisinek popülasyonundaki artış nedeniyle bu virüsün Türkiye’de endemik hale gelme riskine dikkat çekmektedir.
Son güncellenme tarihi: 09 Ekim 2025
Yayınlanma tarihi: 09 Ekim 2025
Enfeksiyon Hastalıkları
Prof. Dr. Rıza Aytaç Çetinkaya
Enfeksiyon Hastalıkları
Prof. Dr. Rıza Aytaç Çetinkaya
20 Ağustos 2023 Pazar
Domuz gribi mi oldunuz? Panik yapmayın, hızlı hareket edin.
20 Eylül 2023 Çarşamba
Domuz gribi (H1N1 İnfluenza A) Belirtileri ve Tedavisinde İlk 48 Saatin Önemi
20 Eylül 2023 Çarşamba
Grip ve COVID-19 arasındaki fark ne?
20 Ağustos 2023 Pazar
Coronavirus (Koronavirus) Belirtileri Nelerdir?
20 Ağustos 2023 Pazar
Hepatit B Nedir? Belirtileri ve Tedavi Yöntemleri
20 Ağustos 2023 Pazar
AIDS(HIV) Belirtileri Nelerdir? AIDS(HIV) Nasıl Bulaşır?
20 Ağustos 2023 Pazar
HPV (İnsan Papilloma Virüsü) Nedir, Belirtileri Nelerdir ve HPV Aşısı Neden Önemlidir?
20 Ağustos 2023 Pazar
Kolera : Nedir, Belirtileri, Bulaşıcılığı ve Tedavisi
20 Ağustos 2023 Pazar
Kuduz Nedir? Kuduz Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi
20 Ağustos 2023 Pazar
Maymun Çiçeği Virüsü Nedir? Maymun Çiçeği Virüsü Nasıl Bulaşır?
20 Ağustos 2023 Pazar
Strep A Enfeksiyonu Nedir?
20 Ağustos 2023 Pazar
Tetanoz: Nedir, Belirtileri, Tedavisi ve Tetanoz Aşısı
20 Eylül 2023 Çarşamba
Deniz ve Havuzda Bulaşabilecek Hastalıklardan Nasıl Korunmalı?
11 Ekim 2023 Çarşamba
Eris Varyantı Nedir, Belirtileri, Bulaşıcılığı ve Tedavisi
11 Ekim 2023 Çarşamba
Salmonella Nedir?
2 Şubat 2024 Cuma
X Hastalığı (X Virüsü) Nedir?
23 Mayıs 2024 Perşembe
Beşinci Hastalık (Parvovirüs B19) Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?
27 Mayıs 2024 Pazartesi
Brusella Nedir? Brusella Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
25 Temmuz 2024 Perşembe
Kızıl Hastalığı Nedir? Kızıl Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
6 Ağustos 2024 Salı
Yeni Salgın Hastalık: Mide Bulantısı, Ateş ve Kusma Belirtileri
7 Ağustos 2024 Çarşamba
Ayak Mantarına Ne İyi Gelir? Ayak Mantarı Nasıl Geçer?
7 Ağustos 2024 Çarşamba
Şap Hastalığı Nedir? Şap Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
23 Ağustos 2024 Cuma
Flirt Varyantı Nedir? Flirt Varyantı Belirtileri Nelerdir?
27 Eylül 2024 Cuma
COVID XEC Varyantı Nedir? COVID XEC Belirtileri Nelerdir?
30 Eylül 2024 Pazartesi
Domuz Gribi Nedir? Domuz Gribi Belirtileri Nelerdir?
22 Ekim 2024 Salı
Bavul Sıtması (Odyssean Malaria) Nedir? Belirtileri Nelerdir?
11 Kasım 2024 Pazartesi
İnfluenza Nedir? İnfluenza Belirtileri Nelerdir?
11 Kasım 2024 Pazartesi
Kara Mantar Hastalığı (Mukormikoz) Nedir? Belirtileri Nelerdir?
11 Kasım 2024 Pazartesi
Şarbon Nedir? Şarbon Hastalığı Belirtileri Nelerdir?
12 Kasım 2024 Salı
Balgam Söktürücü Doğal Yöntemler Nelerdir?
26 Aralık 2024 Perşembe
Enfeksiyon Nedir? Enfeksiyon Belirtileri Nelerdir?
3 Mart 2025 Pazartesi
Balanit Nedir? Balanit Tedavisi Nasıl Olur?
11 Nisan 2025 Cuma
Bahar Alerjisine Ne İyi Gelir? Belirtileri Nelerdir?
15 Nisan 2025 Salı
Diyabetik Ayak Cerrahisi Nedir? Hangi Bölüm Bakar?
15 Nisan 2025 Salı
Diyabetik Ayak Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
15 Nisan 2025 Salı
Diyabetik Ayak Yarası Nedir? Tedavisi ve Bakımı
15 Nisan 2025 Salı
Diyabetik Ayak Bakımı Nasıl Olmalı?
26 Mayıs 2025 Pazartesi
Parazit Nedir? Vücuttaki Parazit Belirtileri Nelerdir?
26 Mayıs 2025 Pazartesi
Kist Hidatik Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
26 Mayıs 2025 Pazartesi
Sarılık Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
23 Temmuz 2025 Çarşamba
Ruam Hastalığı Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
24 Eylül 2025 Çarşamba
Hiperbarik Oksijen Tedavisi Nedir? Ne İşe Yarar?
Öne Çıkan Kanser Yazıları
Bunları da oku
Doktorlar
Kişisel Verilerin İşlenmesi: Kimlik, iletişim, sağlık ve pazarlama bilgilerimin, Özel Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi ve Özel Anadolu Sağlık Ataşehir Tıp Merkezi tarafından yürütülecek pazarlama faaliyetlerinin planlanması ve tıbbi ihtiyaçlarıma ve alışkanlıklarıma göre özelleştirilmesi ile bana özel kampanyalar oluşturulması amacıyla işlenmesini kabul ediyorum.
Ticari Elektronik İleti: Özel Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi ve Özel Anadolu Sağlık Ataşehir Tıp Merkezi tarafından kimlik ve iletişim bilgilerimin tercih ettiğim iletişim kanalı üzerinden bana reklam, promosyon, kampanya ve benzeri ticari elektronik iletilerin gönderilmesi amacıyla işlenmesi ve bununla sınırlı olarak hizmet alınan tedarikçilerle paylaşılmasını kabul ediyorum.
