19 Ağustos 2023 Cumartesi
Coronavirüs’e Karşı Bağışıklık Sistemini Güçlendirmenin 8 Yolu
Tahıllar geçmişten bugüne kadar toplumların beslenmesinde oldukça önemli bir yer edinmiştir. Gluten, glutenin ve gliadin fraksiyonundan oluşan, tahılların bir kısmının içeriğinde bulunan bitkisel bir proteindir. Gliadin proteini glutenin çoğu olumsuz etkisinden sorumludur. Gluten içeren tahıl ve bileşenler başta buğday, arpa, çavdar olmak üzere, bira mayası, glutensiz olarak etiketlenmeyen yulaf şeklinde sıralanabilir. En yaygın gluten kaynakları ise ekmek, makarna, kek ve kurabiye gibi unlu mamuller şeklindedir. Bazı bireylerin tıbbi durumlar nedeniyle gluten tüketmemesi gerekir. Ancak gluten tüketiminden kaçınmak biraz zordur. Bu nedenle gluten içeren ve içermeyen besinler iyi bilinmeli, gluten diyetinin prensipleri iyi benimsenmelidir.
Glutenin asıl kaynağı tahıllar ve tahıllardan elde edilen ürünler olarak bilinir. Bu ürünlere ek olarak gluten, diğer yiyecek ve içeceklerin içerisinde de bulunur. Gluten tüketimi sakıncalı olan bireylerin ve glutensiz diyeti uygulayan kişilerin beslenme sırasında bu gıdalardan kaçınması gerekir. Gluten içeren gıdalar şu şekilde sıralanabilir:
Glutene bağlı bazı rahatsızlıklar gelişebilir. Bu rahatsızlıkların patogenezinde otoimmün hastalıklar, alerjik komplikasyonlar, ne otoimmün ne de alerjik durumlar bulunur. Gluten tüketilmesi halinde reaksiyona neden olabilecek otoimmün hastalıklar çölyak hastalığı, gluten ataksisi ve dermatitis herpetiformis şeklindedir. Alerjik komplikasyonlar ise buğday alerjisi bulunan kişilerde gelişir. Ne otoimmün ne de alerjik kökenli olan gluten duyarlılığı durumunda da kişinin gluten içeren gıdaları tüketmemesi gerekir. Gluten tüketiminin kısıtlandığı takdirde iyileşme gösteren diğer hastalıklar haşimato tiroidi, irritabl bağırsak sendromu, sedef hastalığı, şizofreni ve multipl skleroz şeklinde sıralanabilir. Tıbbi rahatsızlıklar nedeniyle gluten tüketmemesi gereken kişilerin rahatsızlıklarından kısaca şu şekilde bahsedilebilir:
Gluten diyetinin temel prensibi, beslenme alışkanlığından gluten proteinin elimine edilmesidir. Başta buğday olmak üzere gluten içeren tüm gıdalar beslenme rutininden çıkarılarak yerine alternatif gıdalar konulur. Gluten isimli proteinin bazı bireylerde inflamatuvar tepkilere neden olarak çölyak hastalığı, gluten ataksisi ve buğday alerjisi gibi hastalıkların patogenezinde rol oynadığı bilinmektedir. Bu hastalıkların giderilmesi amacıyla uygulanabilen bazı medikal tedaviler söz konusudur ancak çoğunlukla uzun vadeli ve kalıcı çözüm gluten diyeti uygulamasıdır. Gluten diyetine başlamak oldukça zorlayıcı olabilir. Kişilerin diyete başlarken kazanmaları gereken ilk alışkanlık yenilen ve içilen her gıdanın etiket okumalarını yapmaktır.
Toplum tarafından gluten diyetleri çoğunlukla karbonhidrat tüketmemek anlamına gelmektedir, ancak bu yaklaşım doğru değildir. Örneğin pirinç, patates ve fasulye gibi karbonhidrat içeriği zengin ancak gluten içermeyen gıda ürünlerinin tüketilmesi konusunda bir kısıtlama söz konusu değildir. Ayrıca bu diyet, çoğunlukla tüketilen glutene bir tepki olarak ortaya çıkan tıbbi hastalıkların giderilmesi amacıyla uygulanır fakat kilo kontrolüne yönelik uygulandığına dair yanlış inanışlar da söz konusudur.
Gluten diyeti uygulayan bireylerin bir kısmında vitamin, mineral, protein, diyet posası gibi bazı besin öğelerinin eksikliği gözlenebilir. Bu eksikliğin giderilmesi ya da eksiklik gelişmesinin önlenmesi amacıyla diyeti uygulayan kişilerin dengeli ve sağlıklı beslenme alışkanlıkları edinmesi, konunun uzmanı diyetisyenler ile görüşme sağlanması tavsiye edilir. Glutensiz gıdaların yağ içeriği genellikle yüksektir, bu nedenle kalp ve damar rahatsızlıkları için bir risk oluşturması söz konusudur.
Glutenden kaçınmak her ne kadar zor olursa olsun imkansız değildir. Çünkü doğal olarak glutensiz olan pek çok gıda vardır. Bu gıdaların dengeli bir şekilde tüketilmesi, makro ve mikro tüm besin öğelerinden oluşan öğünlerin oluşturulması eksiklik durumunun görülmemesi için önemlidir. Gluten içermeyen besinler şu şekilde sıralanabilir:
Tahıllar karbonhidrat, lif, protein, B grubu vitaminleri, E vitamini, demir, çinko, bakır, magnezyum ve antioksidan içeriği zengin gıda ürünleridir. Tam tahıllı gıdaların tüketilmesi bağırsak hareketlerini düzenleme ve prebiyotik etki sağlama konusunda etkilidir. Faydalarının yanı sıra tahılların içerisinde yer alan gluten proteini buğday alerjisi, çölyak hastalığı ve diğer bazı sağlık sorunlarının semptomlarını kötüleştirebilir. Bu nedenle uzman tavsiyesi doğrultusunda gluten içermeyen besinlerin yer aldığı diyet programları uygulanmaya başlanabilir. Gluten diyetlerinin gerekliliği, yarar ve zararları hakkında daha kapsamlı bilgi edinmek için bir diyetisyen veya beslenme uzmanı ile görüşme sağlamanız tavsiye edilir.
Son güncellenme tarihi: 11 Mart 2024
Yayınlanma tarihi: 11 Mart 2024
0 dk
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Bölüm Doktorları
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Önerilen Sağlık Yazıları
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Coronavirüs’e Karşı Bağışıklık Sistemini Güçlendirmenin 8 Yolu
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Ketojenik Diyet Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Yapılır?
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Ayva'nın Faydaları
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Hindistan Cevizi Yağı: Faydaları, Etkileri, Kullanım Alanları
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Kanser ve Beslenme
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Kantaron Yağı: Faydaları, Çeşitleri, Kullanım Alanları
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Nasıl Kilo Alınır? Sağlıklı Kilo Alma Yöntemleri
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Kişiye Özel Beslenme Programları
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
B12 Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Çörek Otu: Faydaları, Etkileri, Tüketimi
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Kefirin Faydaları Nelerdir? Kefir Ne İşe Yarar?
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Kekik Çayı: Nedir, Faydaları, Tüketimi
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Keten Tohumu Faydaları Nelerdir?
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Papatya Çayı : Faydaları, Etkileri, Tüketimi
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Rezene Çayı : Nedir, Faydaları, Tüketimi
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Semizotu Faydaları Nelerdir?
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Yaban Mersini: Faydaları, Etkileri, Kullanım Alanları
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Zencefil: Faydaları, Etkileri, Tüketimi
500 kez okundu
20 Eylül 2023 Çarşamba
Anoreksiya
20 Eylül 2023 Çarşamba
Ginseng Nedir?
9 Kasım 2023 Perşembe
Güçlü hafıza ve beyin sağlığı için B vitamini tüketilmeli
9 Kasım 2023 Perşembe
Zerdeçalın Sağlığa 10 Faydası
11 Aralık 2023 Pazartesi
Detoks Nedir?
28 Şubat 2024 Çarşamba
Oruç Tutanlara 6 Beslenme Önerisi
6 Mart 2024 Çarşamba
Ramazan’da kaçınılması gereken 6 hata
11 Mart 2024 Pazartesi
Lavanta Yağının Faydaları Nelerdir? Ne İşe Yarar?
11 Mart 2024 Pazartesi
Yeşil Çayın Faydaları Nelerdir? Yeşil Çay Ne İşe Yarar?
11 Mart 2024 Pazartesi
Kabak Çekirdeğinin Faydaları Nelerdir? Neye İyi Gelir?
26 Mart 2024 Salı
Adaçayının Faydaları Nelerdir? Adaçayı Neye İyi Gelir?
2 Nisan 2024 Salı
Ayvanın Faydaları Nelerdir? Ayva Neye İyi Gelir?
2 Nisan 2024 Salı
Cevizin Faydaları Nelerdir? Ceviz Neye İyi Gelir?
3 Nisan 2024 Çarşamba
Narın Faydaları Nelerdir? Nar Neye İyi Gelir?
3 Nisan 2024 Çarşamba
Zerdeçal Nedir, Faydaları Nelerdir? Zerdeçal Neye İyi Gelir?
17 Nisan 2024 Çarşamba
E Vitamini Faydaları Nelerdir?
27 Mayıs 2024 Pazartesi
Ihlamurun Faydaları Nelerdir? Ihlamur Nasıl Hazırlanır?
27 Mayıs 2024 Pazartesi
Avokadonun Faydaları Nelerdir? Avokado Nasıl Tüketilir?
7 Haziran 2024 Cuma
Ejder Meyvesinin Faydaları Nelerdir? Nasıl Tüketilir?
7 Haziran 2024 Cuma
Biberiyenin Faydaları Nelerdir? Biberiye Ne İşe Yarar?
9 Temmuz 2024 Salı
Chia Tohumu Nedir? Chia Tohumu Faydaları Nelerdir?
9 Temmuz 2024 Salı
Çörek Otu Yağının Faydaları Nelerdir, Nasıl Kullanılır?
17 Temmuz 2024 Çarşamba
Kapadokya Soğanı Faydaları Nelerdir? Nasıl Tüketilir?
17 Temmuz 2024 Çarşamba
Sarımsağın Faydaları Nelerdir? Sarımsak Ne İşe Yarar?
17 Temmuz 2024 Çarşamba
Hünnap Nedir? Hünnap Faydaları Nelerdir?
7 Ağustos 2024 Çarşamba
Karanfilin Faydaları Nelerdir? Karanfil Ne İşe Yarar?
7 Ağustos 2024 Çarşamba
Omega 3 Faydaları Nelerdir? Omega 3 Ne İşe Yarar?
7 Ağustos 2024 Çarşamba
İğdenin Faydaları Nelerdir? İğde Neye İyi Gelir?
20 Ağustos 2024 Salı
D Vitamini Nelerde Var? D Vitamini Kaynakları Nelerdir?
23 Ağustos 2024 Cuma
Cennet Hurması Faydaları Nelerdir?
23 Ağustos 2024 Cuma
Yer Elması Faydaları Nelerdir? Yer Elması Neye İyi Gelir?
23 Ağustos 2024 Cuma
Udi Hindi Nedir? Udi Hindi Yağı Faydaları Nelerdir?
23 Ağustos 2024 Cuma
Alıç Sirkesi Nedir? Alıç Sirkesi Nasıl Kullanılır?
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Karabaş Otu Nedir? Karabaş Otu Faydaları Nelerdir?
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Vegan Ne Demek? Vegan Beslenme Nedir?
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Brokolinin Faydaları Nelerdir?
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Hibiskus Faydaları Nelerdir? Hibiskus Çayı Faydaları
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Karadut Özü Faydaları Nelerdir?
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Isırgan Otunun Faydaları Nelerdir? Neye İyi Gelir?
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Dut Kurusu Faydaları Nelerdir? Dut Kurusu Neye İyi Gelir?
10 Eylül 2024 Salı
Kuşburnunun Faydaları Nelerdir?
27 Eylül 2024 Cuma
Magnezyumun Faydaları Nelerdir? Magnezyum Ne İşe Yarar?
30 Eylül 2024 Pazartesi
Muzun Faydaları Nelerdir? Muz Neye İyi Gelir?
30 Eylül 2024 Pazartesi
Dut Yaprağının Faydaları Nelerdir? Neye İyi Gelir?
12 Kasım 2024 Salı
Bromelain Nedir? Bromelain Ne İşe Yarar?
12 Kasım 2024 Salı
Tahinin Faydaları Nelerdir? Tahin Neye İyi Gelir?
12 Kasım 2024 Salı
Probiyotik Nedir? Probiyotik Ne İşe Yarar?
12 Kasım 2024 Salı
Ananas Faydaları Nelerdir? Ananas Neye İyi Gelir?
12 Kasım 2024 Salı
Sodyum Nedir Sodyum Hangi Gıdalarda Bulunur
28 Kasım 2024 Perşembe
Akdeniz Diyeti Nedir? Akdeniz Diyeti Nasıl Yapılır?
Öne Çıkan Kanser Yazıları