24 Ağustos 2023 Perşembe
Akdeniz anemisi (talasemi) nedir? Belirtileri ve tedavi yöntemleri nelerdir?
İmmün Trombositopenik Purpura (İTP), bağışıklık sisteminin trombositlere saldırması sonucu ortaya çıkan bir kan hastalığıdır. Trombositler, kanın pıhtılaşmasını sağlayan hücrelerdir. Seviyelerindeki düşüklük, ciltte morarmalar, kanama ve diğer ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. İTP genellikle bağışıklık sistemi kaynaklı bir sorun olarak tanımlanır. Akut ya da kronik şekilde seyredebilen bir hastalıktır.
Bağışıklık sisteminin yanlışlıkla kendi trombositlerine saldırması sonucu trombosit seviyelerinin düşmesiyle ortaya çıkan nadir bir kan hastalığıdır. Trombositler, vücuttaki kanamanın kontrol altına alınmasını sağlayan pıhtılaşma hücreleridir. İTP akut ve kronik İTP olmak üzere iki ana türde görülür. Akut İTP, özellikle çocuklarda daha sık görülür. Genellikle bir viral enfeksiyondan sonra kısa süreli olarak ortaya çıkar. Daha çok yetişkinlerde görülen kronik İTP ise altı aydan uzun sürebilir. Hastalığın temel mekanizması, bağışıklık sisteminin yanlışlıkla trombositleri hedef alıp antikorlar üretmesidir. Bu antikorlar, trombositlerin dalakta veya diğer organlarda yıkımını hızlandırır. Normal trombosit seviyesi 150.000-400.000/mm³ arasında değişirken, İTP hastalarında bu değer 20.000/mm³’ün altına düşebilir. Bu ciddi düşüş, kanama eğilimini artırır. Özellikle ciddi vakalarda iç organlarda kanamaya yol açabilir.
Hafif vakalarda semptomların fark edilmesi zor olabilir. Ancak ciddi trombosit düşüklüğü durumlarında belirgin ve potansiyel olarak hayatı tehdit eden kanamalar ortaya çıkabilir. Trombositlerin azalması, kanın pıhtılaşma mekanizmasını zayıflatarak vücutta kanamaların oluşmasına neden olur. Bu durum genellikle ciltte ve mukozalarda kendini gösteren kanama eğilimleriyle tanınır. İTP hastalığı belirtileri şöyle sıralanabilir:
Hastalığın belirtileri genellikle başka hastalıklarla karıştırılabilir. Bu nedenle erken teşhis ve düzenli tıbbi takip, hastalığın etkilerini en aza indirmek ve olası komplikasyonları önlemek için önemlidir.
Bağışıklık sistemi, trombositleri yabancı bir tehdit olarak algılar. Onları yok etmek için antikorlar üretir. Bu süreç, trombosit seviyelerinin düşmesine ve kanama eğilimine yol açar. İTP’nin kesin nedeni her zaman belirlenemez. Bazı durumlarda enfeksiyonlar, ilaçlar ya da bağışıklık sistemi bozuklukları, hastalığı tetikleyen faktörler olabilir. İTP hastalığının muhtemel nedenleri şu şekilde sıralanabilir:
Hastanın şikayetleri, fiziksel muayene bulguları ve laboratuvar testlerinin değerlendirilmesi ile teşhis edilir. Ancak bu süreç, İTP’nin diğer hastalıklardan ayırt edilmesi gerektiği için detaylı bir inceleme gerektirir. Hastalığın en belirgin özelliği, düşük trombosit sayılarıdır. Bu durum genellikle kan testleriyle saptanır. Bununla birlikte İTP hastalığı teşhisi için semptomlara sebep olan hastalık ya da faktör olmadığından emin olunması gerekir. Teşhiste en önemli adım kan testleridir. Tam kan sayımı (CBC) testi, trombosit seviyelerini ölçerek hastalığın temel göstergesi olan trombosit düşüklüğünü doğrular. Normalde 150.000-400.000/mm³ arasında olan trombosit seviyesi, İTP hastalarında genellikle 20.000/mm³’ün altına düşer. Ancak bu durum başka hastalıklarda da görülebileceği için ileri tetkiklere ihtiyaç duyulur.
Hastalığın şiddetine, trombosit seviyelerine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak şekillenir. Hafif vakalarda tedaviye gerek duyulmayabilir. Çünkü bazı hastalarda trombosit seviyeleri çok düşük olmadan ve ciddi kanama riski oluşmadan hastalık kontrol altında tutulabilir. Ancak ciddi vakalarda trombosit seviyelerini yükseltmek ve kanama riskini önlemek için çeşitli tedavi yöntemleri uygulanır.
Doğru bir beslenme planı, bağışıklık sisteminin güçlendirilmesine ve trombosit seviyelerinin dengelenmesine yardımcı olabilir. Her ne kadar doğrudan bir tedavi yöntemi olmasa da sağlıklı beslenme alışkanlıkları hastalığın seyrine olumlu katkıda bulunur. Aynı zamanda yan etkilerin yönetiminde etkili olabilir. İTP hastalarının, bağışıklık sistemini destekleyen besinlere odaklanması ve kanamaları tetikleyebilecek zararlı yiyeceklerden kaçınması önerilir. İTP hastaları beslenme programlarıyla ilgili aşağıdaki ipuçlarından faydalanabilir:
Son güncellenme tarihi: 28 Ocak 2025
Yayınlanma tarihi: 28 Ocak 2025
Hematoloji
Öne Çıkan Kanser Yazıları