Göğüs boşluğunun sağ üst bölümünde yer alan ve baş, boyun, üst gövde ile kolların kanını kalbe taşıyan üst ana toplardamarın (superior vena cava) kısmen ya da tamamen tıkanmasıyla ortaya çıkan ciddi bir klinik tablodur. Bu durum, venöz dönüşün engellenmesi sonucu baş, boyun ve üst ekstremitelerde belirgin ödem, renk değişiklikleri ve solunum sıkıntısı gibi belirtilerle kendini gösterir. Genellikle akciğer tümörleri, lenfomalar veya damar içi pıhtı oluşumu gibi nedenlere bağlı gelişir. Tedavi edilmediğinde yaşamı tehdit edebilecek komplikasyonlara yol açabileceği için erken tanı ve hızlı müdahale büyük önem taşır.

Akciğer kanseri, dünya genelinde görülen en yaygın kanser türlerinden biridir. Bu hastalığın tedavisinde kullanılan cerrahi yöntemler, teknolojinin ilerlemesiyle birlikte büyük bir dönüşüm geçirmiştir. Robotik cerrahi ise bu yenilikçi yaklaşımların öncülerinden biri olarak, akciğer kanseri tedavisinde devrim niteliğinde bir adım atılmasını sağlamıştır. Geleneksel açık cerrahi yöntemlerin yerini alan robotik cerrahi, minimal invaziv bir teknik olup, cerrahın hassasiyetini artıran ve hasta için daha az travmatik olan bir tedavi seçeneği sunar.

Halk arasında verem olarak bilinen tüberküloz, Mycobacterium tuberculosis bakterisinin neden olduğu, bulaşıcı ve kronik bir enfeksiyon hastalığıdır. Bu hastalık, özellikle akciğerleri hedef almasına rağmen vücudun diğer organ ve dokularını da etkileyebilir. Tüberküloz, tarihte milyonlarca insanın hayatını kaybetmesine yol açmış, uzun bir süre boyunca korkulan bir salgın hastalık olmuştur. Günümüzde tüberküloz, özellikle gelişmekte olan ülkelerde ve bağışıklık sistemi zayıf bireyler arasında yaygınlığını sürdürür. Küresel çapta önemli bir halk sağlığı sorunu olarak varlığını devam ettirir. Tedavi edilmediğinde ölümcül olabilen bu ciddi hastalık, yavaş ilerleyen ve sinsi bir doğaya sahiptir. Erken dönemde teşhis edilmesi zor olabilecek belirtilerle kendini gösterebilir. Tüberkülozun belirtileri; bağışıklık sistemi, enfeksiyonun şiddeti ve hastalığın hangi organları etkilediğine bağlı olarak çeşitlilik gösterebilir. Bu durum da hastalığın teşhis ve tedavi sürecini karmaşık hale getiren etkenlerdendir.

“KOAH nedir?” sorusuna “Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), akciğerlerden hava akışının engellenmesine neden olan kronik bir inflamatuar akciğer hastalığı” şeklinde cevap verilebilir. Semptomlar arasında nefes alma zorluğu, öksürük, mukus (balgam) üretimi ve hırıltı bulunur. Genellikle tahriş edici gazlara veya partikül maddelere uzun süreli maruz kalma nedeniyle oluşur. KOAH'lı kişilerde kalp hastalığı, akciğer kanseri ve çeşitli diğer rahatsızlıklar geliştirme riski daha yüksektir. KOAH zamanla kötüleşen ilerleyici bir hastalık olsa da tedavi edilebilir. Uygun yönetimle, KOAH'lı çoğu kişi iyi semptom kontrolü ve yaşam kalitesi elde edebilir. Ayrıca, ilişkili diğer rahatsızlıkların riskini azaltabilir.

Nefes darlığı, yeteri kadar hava alamama veya nefes almakta zorlanma hissidir. Bu durum solunum sistemi ile ilgili farklı birçok sağlık sorunu sonucunda ortaya çıkabilir. Tıp dilinde dispne olarak da adlandırılan nefes darlığı, hafif veya şiddetli bir şekilde oluşabilir. Solunum sıkıntısına birbirinden farklı birçok faktör yol açabilir. Bu durum hastalığın tanı almasını ve tedavi edilmesini zorlaştırabilir. Solunum güçlüğü, kalp veya akciğer problemlerinden kaynaklanabileceği gibi, anemi, anksiyete, egzersiz eksikliği veya obezite gibi diğer durumlardan da kaynaklanabilir. Nefes darlığı akut veya kronik olarak ortaya çıkabilir. Akut nefes darlığı hızla ortaya çıkabilir. Kısa sürede iyileşme gösterebilen akut nefes darlığı alerjiler, kaygı, egzersiz ve bazı sağlık sorunları (soğuk algınlığı veya grip gibi) sonucunda meydana gelebilir. Kalp krizi, ani hava yolu daralması ( anafilaksi) veya kan pıhtısı (pulmoner emboli) gibi daha ciddi sağlık sorunları da akut dispneye neden olabilir. Kronik dispne uzun süren (birkaç hafta veya daha uzun) veya tekrarlayan nefes darlığıdır. Astım, kalp yetmezliği ve KOAH gibi bazı sağlık sorunları kronik nefes darlığına neden olabilir Ani veya şiddetli belirtilerle ortaya çıkan dispne ciddi bir tıbbi durumun işareti olabilir.

Akciğer nodülleri, akciğer dokusu içinde gelişen küçük ve genellikle tesadüfen tespit edilen kitlelerdir. Çapları çoğunlukla 3 cm’den küçük olan bu yapılar, iyi huylu ya da kötü huylu olabilir. Enfeksiyon, iltihap, eski hastalık izleri veya tümör gibi farklı nedenlerle ortaya çıkabilir. Çoğu akciğer nodülü herhangi bir belirti vermez ve rutin görüntüleme sırasında fark edilir. Ancak bazı durumlarda ciddi solunum rahatsızlıklarının ya da akciğer kanserinin erken habercisi olabilir. Bu nedenle nodülün boyutu, şekli, yapısı ve hastanın risk faktörleri dikkatle değerlendirilmelidir.

Akciğerlerde hava keseciklerinin iltihaplanmasıyla ortaya çıkan zatürre, ciddi bir solunum yolu enfeksiyonudur. Pnömoni olarak da bilinen hastalık, özellikle bağışıklık sistemi zayıf olanlarda, yaşlılarda ve küçük çocuklarda daha ağır seyredebilir. Bakteri, virüs veya mantar enfeksiyonları zatürreye neden olabilir. Enfeksiyonun şiddetine bağlı olarak hafif veya yaşamı tehdit edici olabilir. Zatürrede akciğerlerde sıvı veya irin birikmesi solunumu zorlaştırır. Oksijen seviyelerini düşürür ve genel sağlık durumunu olumsuz etkileyebilir.

Akciğer embolisi olarak da bilinen pulmoner emboli, çeşitli sebeplerle akciğer damarlarında oluşan tıkanıklığı ifade eder. Genelde bacaklardaki veya vücudun başka yerindeki pıhtının dolaşımda ilerleyerek akciğer arterini tıkaması sonucu meydana gelir. Bu durum akciğerdeki kan dolaşımını bozarak hücrelere oksijen taşınmasında sorun oluşturur ve önemli solunum sorunlarına neden olabilir.

İdiyopatik pulmoner fibrozis (İPF) direkt kelime anlamıyla sebebi bilinmeyen akciğer kalınlaşması, sertleşmesi hastalığıdır. Sebebi bilinmeyen tabiri, her türlü inceleme ve tanı yöntemlerine rağmen akciğerdeki yaranın sebebinin belirlenememesi durumunu ifade eder. Akciğerlerin yaralandığı ve ilerleyen dönemlerde nefes almanın zorlaştığı bir rahatsızlıktır. İdiyopatik pulmoner fibrozis, çoğunlukla ileri yaştaki kişileri etkileyen, orta ve genç yaştaki kişilerde nadir görülen bir hastalıktır. Bu hastalıkta tam bir iyileşme olmasa da uygulanacak tedavi yöntemleriyle hastalığın seyrini kontrol altına almak ve yaşam kalitesini stabil tutmak sağlanabilir.

Anadolu Sağlık Merkezi Göğüs Hastalıkları Uzmanı Doç. Dr. Tayfun Çalışkan, akciğerler başta olmak üzere COVID-19 enfeksiyonunun vücudumuzu nasıl etkilediğiyle ilgili önemli bilgiler verdi. Yazımızda COVID-19’un uzun süre etkileriyle, yani hastalığı geçirdikten sonra uzun bir süre devam edebilen belirtileriyle ilgili de bilgi bulabilirsiniz...

Bronşit, akciğerlere hava taşıyan bronş tüplerinin iltihaplanması sonucu gelişen solunum yolu hastalığıdır. Akut ya da kronik formlarda ortaya çıkabilir ve özellikle öksürük, balgam üretimi, göğüste baskı hissi gibi semptomlarla kendini gösterir. Hem çocuklarda hem yetişkinlerde görülebilen bronşit, solunum yolu enfeksiyonlarının sık yaşandığı dönemlerde daha yaygındır. Doğru tanı ve uygun tedavi ile büyük oranda kontrol altına alınabilen bu rahatsızlık, bazı durumlarda yaşam kalitesini düşüren uzun süreli etkilere neden olabilir.

Astım, zaman zaman nefes alma zorluğuna neden olan yaygın bir akciğer rahatsızlığıdır. Her yaştan insanı etkiler. Sıklıkla çocukluk çağında başlasa da yetişkinlikte de ortaya çıkabilir. Şu anda kesin bir tedavisi olmayan bu hastalığın semptomları kontrol altında tutulabilir. Doktor kontrolü ve önerilerini ihmal etmeyen astım hastaları, hayatlarına konforlu şekilde devam edebilir.

Dünyada ve ülkemizde oldukça yaygın olarak görülen alerjik astım hastalığı, bireylerin yaşam kalitesini düşürerek günlük hayatı olumsuz etkileyen rahatsızlık verici bir durumdur. Peki alerjik astım nedir?

Akciğer embolisi, bir kan pıhtısının akciğerlerdeki arterlerde tıkanıklık oluşturması sonucunda ortaya çıkan bir hastalıktır. Tıp dilinde pulmoner emboli olarak adlandırılan akciğer embolisi kalp ve damar hastalıkları arasında yer alır. Pıhtı genellikle bacak bölgesinde bir damarda oluşum gösterir. Bununla birlikte vücutta başka bir bölgedeki damarda da pıhtı oluşumu gözlenebilir. Bu şekilde vücuttaki bir veya daha fazla derin damarda kan pıhtısı oluşması sonucunda derin ven trombozu (DVT) hastalığı ortaya çıkar. Bir veya daha fazla pıhtı sonucunda akciğerlere kan akışının engellenmesi hayatı tehdit edici olabilir. Bununla birlikte akciğer embolisinin erken dönemde teşhis edilmesi ve hızlı bir şekilde tedavi edilmesi hastalık sonucunda oluşabilecek riskleri azaltmaya yardımcı olabilir.

Akciğer, göğüste nefes almayı kontrol eden iki süngerimsi organdır. Akciğer kanseri, bu organdaki hücrelerin büyümesiyle başlar. Dünya çapında kansere bağlı ölümlerin önde gelen nedenidir. Tedaviler arasında cerrahi, kemoterapi, immünoterapi, radyasyon ve hedefli ilaçlar bulunur. Yüksek risk altındaysanız tarama önerilir. Tedavilerdeki gelişmeler son yıllarda akciğer kanseri ölümlerinde önemli bir düşüşe neden olmuştur.