Nabız Nedir? İdeal Nabız Kaç Olmalıdır?

Nabız ölçmek kişiye kalbinin ne kadar hızlı attığını gösteren bir değerdir. Normal bir nabız düzenli bir ritimde atar ve bazı faktörlere göre normal değerleri değişiklik gösterebilir. Kalp olması gerekenden çok yavaş veya çok hızlı atıyorsa bu bir kalp rahatsızlığının işareti olabilir. Bu gibi sorunların tespiti için nabız ölçümü önemli sonuçlar verir. Nabız özellikle el bileğinden ölçülebilir.

Nabız Nedir?

Nabız, kalbin 1 dakikadaki atış sayısıdır. İnsan vücudu, kişinin yaptığı aktivitelere ya da duygusal durumuna uyum sağlamak için kalp atışını otomatik olarak kontrol eder. Bu yüzden aktif, heyecanlı ya da korkmuşken nabız hızlanır ve dinlenirken, sakinken ya da rahatken yavaşlar. Nabzın yüksek ya da düşük olması bir rahatsızlığın göstergesi olabilir. Günde ortalama 30 dakika kadar egzersiz yapmak, daha sağlıklı beslenmek, sağlıklı kiloyu korumak ve alkol, kafein, sigarayı azaltmak gibi daha sağlıklı bir yaşam tarzı nabzı normal tutmaya yardımcı olabilir. Kalbin atış ritmi bozulduğunda bu duruma aritmi denir. Bu bozukluğa tıkanmış veya sertleşmiş damarlar, yüksek tansiyon ve kalp kapakçıklarıyla ilgili sorunlar neden olabilir. Aynı zamanda kalp ameliyatları da nabız değişikliklerinde rol oynayabilir. Dört aritmi tipi vardır. Bunlar:

• Taşikardi: Kalp dakikada 100 atımdan fazla attığında yüksek nabzı ifade eder.
• Bradikardi: Sporcu olmayan kişilerde dakikada 60’dan daha az atan nabız ifade eder.
• Supraventriküler aritmi: Kalbin üst odacıklarından kaynaklanan bozukluktur.
• Ventriküler aritmi: Kalbin alt odacıklarından kaynaklanan bir sorundur.

İdeal Nabız Kaç Olmalıdır?

İstirahat nabzını ölçmek için en iyi zaman, uyandıktan sonra, yataktan kalkmadan önce, ideal olarak iyi bir gece uykusundan sonradır. Çok hızlı veya çok yavaş nabız kalp veya diğer sağlık sorunlarının bir işareti olabilir. Normal bir dinlenme nabzı dakikada 60 ile 100 atış olmalıdır, ancak dakikadan dakikaya değişebilir. Aynı zamanda yaş ve genel sağlık da nabzı etkileyebilen faktörlerdir. Fiziksel aktivite sırasında nabız artması normaldir. Aynı zamanda aktivite sırasında artan nabız, kişinin kalp sağlığı hakkında bilgi verebilir. Fiziksel olarak aktif kişilerin nabızları için normal görülen değerler de farklı kabul edilebilir. Bu nedenle ideal nabız değerinin kişiden kişiye değişebileceğini unutmamak önemlidir. Hedef kalp atış hızı, yaşa bağlı olarak kalbin atabileceği maksimum kalp atış hızınızın yüzdesidir. Kalp atış hızını etkileyebilecek şeyler şunlardır:

• Hava durumu
• Sıcaklık
• Nem seviyesi
• Aniden ayağa kalkmak
• Stres
• Kaygı
• Egzersiz
• Obezite
• Tiroid ilaçları
• Yaş

Nabız Nasıl Ölçülür?

Nabız ölçülebilecek en iyi noktalar bilekler, ayak üstü ve dirsek içidir. Nabzı bulmak için en kolay yer bilektir. Nabız ölçümü için avuç içi yukarı bakacak şekilde el konumlandırılır. Diğer elin ortadaki üç parmağı bilek üzerinde en şişkin noktaya yerleştirilir. Nabız parmaklar altında hissedilmek için hafifçe bastırılır. En doğru okumayı elde etmek için 60 saniyedeki atım sayısı not edilir. Dinlenme kalp atış hızı, egzersiz yapılmadığı için ihtiyaç duyulan en düşük miktarda kanı pompalayan kalp atış hızıdır. Oturma veya uzanma sırasında ve kalp atış hızı normalde 60 (dakikada atış) ile 100 (dakikada atış) arasındadır. Düzensiz bir nabızda dinlenirken bile nabzın çok yavaş veya çok hızlı attığı hissedilebilir. Nabzın düşük ya da yüksek olması hastalıkları da işaret edebileceği için doktor tarafından kontrol edilmelidir. Doktor elektrokardiyografi gibi testler ile düzensiz nabız nedenini inceler ve bir hastalık durumunda tedaviye başlanır.

Dinlenirken dakikada 60 atışın altındaki bir kalp atış hızı düşük nabız olarak kabul edilir bu durum bradikardi olarak adlandırılır. Kalp kasının hasar görmesi nedeniyle bradikardi oluşması mümkündür. Fakat bazı sporcularda bu durum normal kabul edilebilir.

Yüksek Nabız Nedenleri ve Belirtileri

Dinlenme sırasında kalp atış hızı dakikada 100 atımın üzerinde ise, bu yüksek nabız olarak kabul edilir. Taşikardi olarak da bilinen hızlı kalp atış hızı, birçok farklı sağlık durumuyla ilişkilendirilebilir. Egzersiz yaparken veya vücut bir enfeksiyonla savaşırken kalp atış hızının artması normaldir. Stres, kafeinli içecek tüketimi, alkol gibi faktörler kalp atışının hızlı olmasının nedenleri arasındadır. Fakat kalp atış hızında ani bir artış fark edildiğinde ve aynı zamanda baş dönmesi, baygınlık veya çarpıntı hissedildiğinde, bir sağlık kurumuna başvurulmalıdır. Kalbin alt odasında meydana gelen hızlı kalp atışları ventriküler taşikardi olarak bilinir. Vücut, kalbin içinden veya dışından nedenlerle şoka girdiğinde, kalp atış hızı önemli ölçüde artabilir. Yüksek nabız belirtileri şunlardır:

• Göğüs ağrısı
• Kafa karışıklığı
• Düşük kan basıncı
• Baş dönmesi
• Kalp çarpıntısı
• Nefes darlığı
• Ani halsizlik
• Bayılma
• Bilinç kaybı

Düşük Nabız Nedenleri ve Belirtileri

Bazı insanlar için düşük nabız normal olabilir. Enfeksiyon, tiroid bezindeki sorunlar, kan değerlerinde dengesizlik, uyku apnesi veya inflamatuar hastalıklar normal olmayan nabız düşüklüklerine neden olabilir. Bununla birlikte, düşük nabız hızı belirtileri şunlardır:

• Baş dönmesi
• Yorgunluk
• Nefes darlığı
• Göğüs ağrısı
• Bayılma
• Zihin karışıklığı

Yaşa Göre Nabız Hızı Kaç Olmalı?

Yaş ve aktivite düzeyi kalp atış hızını etkileyebilen faktörlerdir. Bu faktörlere bağlı olarak kişi çünkü normal nabız değişiklik gösterebilir ve kabul edilen bazı değerler vardır. Genel olarak, kişi ne kadar aktifse kalp atış hızı o kadar düşük olabilir. Sağlıklı olan, kalbin kan dolaşımı için çok çalışmak zorunda olmamasıdır. Bu değerler kişinin yaşına göre minimum ve maksimum olarak belirlenmiştir. Yaşa göre nabız değerleri şunlardır:

• 20 yaş: 100-170 bpm
• 30 yaş: 95-162 bpm
• 35 yaş: 93-157 bpm
• 40 yaş: 90-153 bpm
• 45 yaş: 88-149 bpm
• 50 yaş: 85-145 bpm
• 55 yaş: 83-140 bpm
• 60 yaş: 80-136 bpm
• 65 yaş: 78-132 bpm
• 70 yaş: 75-128 bpm

Nabız Nasıl Normale Döndürülür?

Nabzın normale dönmesi hızlanmasının ya da yavaşlamasının nedenine bağlı olarak değişir. Eğer heyecana bağlı nabızda bir hızlanma varsa dinlenmek ve sakinleşmek nabzı normale çevirebilir iken ciddi bir hastalık nedeniyle meydana geliyorsa tedavi gerekebilir. Yüksek nabız tedavisi nedenine bağlıdır. Ateşe bağlı nabız yükselmesi varsa, ateş düşürücü ilaçlar nabzı normale çevirmeye yardımcı olur tedavi. Ateş bakteriyel bir enfeksiyondan kaynaklanıyorsa, antibiyotiklere de ihtiyaç duyulabilir. Bazı hastalar yalnızca, nabzı yükselten anormal kalp dokusu alanını yok eden bir prosedür olan radyofrekans kateter ablasyonuna yanıt verir. Fakat çoğu durumda yüksek nabız kendiliğinden düzelir.

Eğer düşük nabız bulunuyorsa ve bu ciddi bir hastalığa bağlı ise tedavi gerektiren bir durumdur. Kalp pili, cildin altına yerleştirilen ve düşük kalp atış hızını düzeltmeye yardımcı olan bir cihazdır. Hipotiroidizm veya tuz dengesizliği gibi başka bir tıbbi sorun düşük nabıza neden oluyorsa, nedeni tedavi etmek genellikle bu sorunu iyileştirir. Eğer ilaç kullanımı düşük nabzın nedeni ise, doktor ilacın dozunu azaltabilir veya başka bir ilaçla değiştirebilir.

Kişide dinlenme anında dahi yüksek ya da düşük nabız bulunuyorsa bir sağlık kurumuna başvurmak gerekir. Doktor tarafından yapılacak incelemeler ile nabız değişikliğine sebep olan hastalıklar bulunabilir ya da nabız değeri normal kabul edilebilir.