NEU (Nötrofil) Nedir? NEU Yüksekliği ve Düşüklüğü

NEU ya da tıbbi adıyla “nötrofil”, bağışıklık sisteminin en önemli askerlerinden biri olan bir tür beyaz kan hücresidir. Tam kan sayımı (hemogram) testlerinde "NEU" ya da "neutrophil" olarak karşımıza çıkar. Vücudu mikroplara, enfeksiyonlara ve yabancı organizmalara karşı korumakla görevli bu hücreler, özellikle bakteriyel enfeksiyonlara karşı savaşta ilk savunma hattını oluştururlar. Kemik iliğinde üretilen nötrofiller, kana karıştıktan sonra enfeksiyon bölgesine hızla göç eder ve burada zararlı mikroorganizmaları yok ederler. NEU seviyesi, enfeksiyonların yanı sıra ilaç kullanımı, stres, bağışıklık sistemi hastalıkları, kemoterapi gibi çeşitli durumlarda da dalgalanabilir. Bu nedenle NEU değerlerinin yüksek ya da düşük olması, mutlaka bir doktor tarafından genel tablo çerçevesinde değerlendirilmelidir.

NEU (Nötrofil) Nedir?

NEU, İngilizce “neutrophil” kelimesinin kısaltmasıdır. Vücudun savunma hücrelerinden biri olan nötrofilleri temsil eder. Nötrofiller, beyaz kan hücrelerinin (lökositlerin) yaklaşık %55 ila %70’ini oluşturur. Kemik iliğinde sürekli olarak üretilen bu hücreler, mikropların varlığını algıladığında kana salınarak hızlıca enfeksiyon bölgesine ulaşır. Burada bakterileri, mantarları ya da zararlı hücreleri fagositoz adı verilen bir süreçle yok ederler.

Nötrofillerin görevi sadece mikroorganizmaları yok etmekle sınırlı değildir. Ölü dokuların temizlenmesine, iltihaplı bölgedeki yabancı hücrelerin yok edilmesine ve bağışıklık sisteminin düzenlenmesine de katkı sağlarlar. Kanda dolaşan nötrofillerin yanı sıra, bir kısmı da dokularda bekleyerek gerektiğinde aktive edilir.

Nötrofiller morfolojik olarak çok çekirdekli hücrelerdir ve sitoplazmalarında bol miktarda lizozom barındırırlar. Bu özellikleri sayesinde zararlı hücreleri yutarak sindirir ve yok ederler. Özellikle bakteriyel enfeksiyonlarda hızla yükselen NEU değeri, vücutta bir savunma süreci başladığının habercisidir. Bu nedenle doktorlar, enfeksiyonun şiddetini ve seyrini takip etmek için NEU değerini dikkatle incelerler.

NEU (Nötrofil) Normal Değeri Kaç Olmalıdır?

NEU yani nötrofil değeri, genellikle hem mutlak nötrofil sayısı (ANC) hem de yüzdelik oran (NEU%) olarak değerlendirilir. Tam kan sayımı test sonuçlarında her iki veri de yer alır. Değerlerin doğru yorumlanabilmesi için kişinin yaşı, genel sağlık durumu ve testin yapıldığı an göz önünde bulundurulmalıdır. Yetişkinlerde nötrofil (NEU) için referans değer aralıkları şu şekildedir:

• NEU (mutlak değer): 1.500 – 8.000 hücre/uL
• NEU yüzdesi (NEU%): %55 – %70

Çocuklarda bu değerler yaşa göre değişiklik gösterebilir ve yenidoğanlarda yüksek, ergenlik döneminde ise erişkin düzeylerine yakın olur. NEU seviyesinin bu aralığın dışına çıkması, enfeksiyon, inflamasyon, bağışıklık bozukluğu ya da kemik iliği kaynaklı bir sorunun habercisi olabilir.

• NEU yüksekliği (nötrofili): 8.000 hücre/uL üzerindeki değerler
• NEU düşüklüğü (nötropeni): 1.500 hücre/uL altındaki değerler

Yüksek ya da düşük değerler tek başına bir hastalık anlamına gelmez. Değerlendirme yapılırken aynı zamanda diğer lökosit türleri (lenfosit, monosit, eozinofil, bazofil), hemoglobin, trombosit ve iltihap belirteçleri de göz önünde bulundurulur.

NEU (Nötrofil) Düşüklüğü Nedir?

Tıbbi adıyla nötropeni, kandaki nötrofil sayısının normalin altına düşmesi durumudur. Bu durum bağışıklık sisteminin zayıfladığını ve vücudun enfeksiyonlara karşı savunmasız hale geldiğini gösterir. Nötrofiller vücudu bakteri ve mantar kaynaklı enfeksiyonlara karşı koruyan ilk savunma hücreleridir. Bu nedenle sayılarının azalması, bağışıklık sisteminin düzgün çalışmadığına ya da baskılandığına işaret eder. Nötropeni, mutlak nötrofil sayısı (ANC) baz alınarak sınıflandırılır:

• Hafif nötropeni: 1.000 – 1.500 hücre/uL
• Orta düzey nötropeni: 500 – 1.000 hücre/uL
• Ağır nötropeni: <500 hücre/uL

NEU değeri 500 hücre/uL’nin altına düştüğünde, özellikle bakteriyel enfeksiyon riski ciddi oranda artar. Bu nedenle kan testinde nötropeni tespit edilenler hızlıca neden araştırılmalı ve gerekli önlemler alınmalıdır. Özellikle kemoterapi gören, bağışıklık sistemi baskılanan ya da otoimmün hastalığı olanlarda bu durum acil müdahale gerektirebilir.

NEU Düşüklüğü Neden Olur?

Nötropeni, birçok farklı faktöre bağlı ortaya çıkabilir. Kemik iliğinde yeterli üretim yapılamaması, hücrelerin erken yok edilmesi veya vücut dışında birikmeleri nedenler arasında sayılabilir. Sebebin doğru teşhis edilmesi, nötropeniye neden olan hastalığın belirlenmesi için gereklidir. NEU düşüklüğüne yol açabilecek başlıca nedenler şu şekildedir:

• Enfeksiyonlar: Viral enfeksiyonlar (örneğin grip, hepatit, HIV, Epstein-Barr virüsü) kemik iliğini baskılayarak nötrofil üretimini geçici olarak azaltabilir.
• Kemoterapi ve radyoterapi: Kanser tedavileri kemik iliğindeki hücre üretimini geçici ya da kalıcı olarak durdurabilir.
• İlaçlar: Antibiyotikler, antipsikotikler, antikonvülsanlar ve bazı tansiyon ilaçları nadiren nötropeniye yol açabilir.
• Kemik iliği hastalıkları: Lösemi, lenfoma, aplastik anemi gibi kemik iliği bozuklukları nötrofil üretimini doğrudan etkiler.
• Otoimmün hastalıklar: Romatoid artrit, lupus gibi bağışıklık sisteminin kendi hücrelerine saldırdığı hastalıklarda nötrofil yıkımı artabilir.
• Beslenme eksiklikleri: B12 vitamini, folik asit ve bakır eksikliği nötrofil üretimini olumsuz etkileyebilir.
• Genetik nedenler: Bazı nadir kalıtsal hastalıklarda (örneğin Kostmann sendromu) nötrofil üretimi doğuştan yetersiz olabilir.
• Hipersplenizm: Dalak büyümesi gibi durumlarda nötrofiller dalakta birikip kanda azalmış gibi görünebilir.

NEU (Nötrofil) Testleri Nelerdir?

NEU düzeyini ölçmek için yapılan temel test tam kan sayımı (CBC ya da hemogram) testidir. Bu test sayesinde vücuttaki tüm kan hücrelerinin sayısı ve oranları belirlenebilir. Nötrofiller, lökosit (beyaz kan hücresi) fraksiyonunun bir parçası olarak değerlendirilir ve testte genellikle hem yüzde (%) olarak hem de mutlak sayı (uL başına hücre) cinsinden raporlanır.

NEU (Nötrofil) Değerine Nasıl Bakılır?

NEU (nötrofil) değerine bakmak için yapılan temel test, tam kan sayımı (hemogram) testidir. Bu test, çoğu zaman rutin kan tahlilleri sırasında yapılır. Doktorların hastanın genel sağlık durumu hakkında bilgi sahibi olmasını sağlar. NEU değeri hem yüzdelik oran (%NEU) hem de mutlak sayı (NEU abs veya ANC) olarak rapor edilir. NEU değerine ulaşmak için şu adımlar izlenir:

• Kan örneği alınır: Kol damarından alınan küçük bir miktar kan, laboratuvara gönderilir. Açlık genellikle gerekmez.
• Tam kan sayımı yapılır: Otomatik hematoloji cihazları yardımıyla kandaki kırmızı ve beyaz hücreler, trombositler ve diğer alt parametreler ölçülür.
• Lökosit dağılımı değerlendirilir: Lökositlerin alt türleri belirlenir. NEU, bu lökositlerin içinde yer alan nötrofillerin değerini gösterir.

Kan tahlili sonucunu yorumlarken yalnızca NEU değerine değil aynı zamanda total lökosit (WBC) miktarına ve diğer alt beyaz kan hücrelerine (lenfosit, monosit, eozinofil, bazofil) de birlikte bakmak gerekir. Örneğin lökosit sayısı normal olsa da NEU düşükse, bağışıklık sistemiyle ilgili özel bir durum söz konusu olabilir. NEU değerini incelerken dikkat edilmesi gereken diğer noktalar şu şekildedir:

• Geçici dalgalanmalar normaldir: Yoğun stres, egzersiz, uykusuzluk ya da geçirilmiş hafif enfeksiyonlar NEU değerini kısa süreli etkileyebilir.
• Kadınlarda adet döngüsüne göre değişebilir: Bazı hormonal dalgalanmalar bağışıklık hücreleri üzerinde etkili olabilir.
• Değerler mevsimsel ya da saatlik değişkenlik gösterebilir. Bu nedenle ölçümün sabah yapılması tercih edilir.
• Tek başına anormal bir değer tanı koydurmaz. Klinik bulgularla birlikte değerlendirilmelidir.

NEU değerine bakmak, bağışıklık sisteminin aktifliğini, enfeksiyonlara karşı verdiği tepkiyi ve kemik iliği sağlığını değerlendirmek açısından önemlidir. Eğer NEU değeri normalin dışında seyrediyorsa, mutlaka doktor tarafından detaylı değerlendirme yapılmalı ve gerekirse ileri tetkiklerle desteklenmelidir.