Polikistik Over Sendromu (PCOS), üreme çağındaki kadınlarda en sık görülen hormonal bozukluklardan biridir. Yumurtalıklarda çok sayıda küçük kistin oluşmasıyla karakterize edilen bu sendrom, yalnızca kadınların adet düzenini değil, aynı zamanda metabolizma ve doğurganlık üzerinde de önemli etkiler yaratır. PCOS, östrojen, progesteron ve androjen dengesizlikleriyle ortaya çıkar ve çoğu zaman adet düzensizliği, aşırı tüylenme, sivilce ve kilo kontrolünde zorluk gibi belirtilerle kendini gösterir. Uzun vadede diyabet, kalp hastalıkları ve infertilite riskini de artırabileceği için erken teşhis ve tedavi gerekir.
Polikistik Over Sendromu (PCOS), yumurtalıkların normalden daha fazla androjen (erkeklik hormonu) üretmesi sonucu oluşan hormonal bir bozukluktur. Bu durum yumurtlamayı engelleyebilir, adet döngüsünü düzensiz hale getirebilir ve yumurtalıklarda çok sayıda küçük kistin birikmesine yol açabilir. Ancak PCOS’u yalnızca kistlerin varlığıyla tanımlamak yanlış olur. Asıl problem hormonal dengesizliktir. PCOS, genellikle ergenlik döneminde başlar fakat belirtileri zamanla şiddetlenebilir. Dünya genelinde kadınların yaklaşık %6 ila %12’sinde görülen bu sendrom, üreme sağlığı üzerinde doğrudan etkili olduğu gibi, uzun vadede metabolik hastalıkların da gelişmesine zemin hazırlayabilir.
Bazı kadınlarda yalnızca adet düzensizliği görülürken, bazılarında tüylenme artışı, akne ve kilo alımı gibi farklı şikayetler ön plana çıkabilir. Belirtilerin ortaya çıkışında genetik yatkınlık ve yaşam tarzı faktörleri önemli rol oynar.
Başlıca PCOS belirtileri şöyle sıralabilir:
PCOS, çoğu zaman kendini adet düzensizlikleri, kilo kontrolünde güçlük, aşırı tüylenme ve cilt sorunlarıyla belli eder. Ancak her kadında aynı şekilde seyretmediği için yalnızca bu belirtilerle kesin tanı koymak mümkün değildir. Kadınlarda en sık görülen ipuçlarından biri adet döngüsünde bozulma ve yumurtlama problemleridir. Yumurtlamanın gerçekleşmemesi ya da düzensiz olması, hem gebelik şansını azaltır hem de hormon dengesizliğine bağlı olarak vücutta farklı belirtilere yol açar. Aynı zamanda yüz, göğüs ve karın bölgesinde tüylenme artışı veya saç dökülmesi gibi androjen hormonunun fazlalığına işaret eden bulgular da PCOS’un anlaşılmasında önemlidir.
Kesin nedeni tam olarak bilinmez. Genetik faktörler, hormonal dengesizlikler ve çevresel etkenlerin birlikte rol oynadığı düşünülür. Özellikle insülin direncinin PCOS gelişiminde temel mekanizmalardan biri olduğu bilinir. İnsülin direnci olan kadınlarda pankreas, kan şekerini dengelemek için daha fazla insülin üretir ve bu da yumurtalıklarda androjen hormonunun artmasına yol açar. Artan androjen seviyeleri yumurtlamayı engeller ve yumurtalıkta küçük kistlerin oluşmasına neden olur. Ayrıca ailede PCOS öyküsü olan kadınlarda bu sendromun görülme olasılığı daha yüksektir. Erken yaşta başlayan adet düzensizlikleri, obezite, stres ve sağlıksız beslenme de PCOS’un gelişimini tetikleyen faktörler arasında yer alır.
PCOS tanısı, tek bir belirtiye veya teste dayanarak konulmaz. Çeşitli klinik bulguların ve laboratuvar testlerinin bir araya getirilmesiyle yapılır. Öncelikle hastanın detaylı tıbbi öyküsü alınır ve adet düzeni, kilo değişiklikleri, tüylenme artışı gibi şikayetler değerlendirilir. Ardından fizik muayene yapılır. Özellikle androjen fazlalığına işaret eden bulgular araştırılır. Ultrason görüntülemesi ile yumurtalıklarda çok sayıda küçük kistin varlığı saptanabilir. Ayrıca kan testleri yapılarak androjen, östrojen, LH, FSH ve insülin düzeyleri ölçülür. Tanı için genellikle Rotterdam kriterleri kullanılır; bu kriterlere göre adet düzensizliği, yumurtlamama, androjen fazlalığı belirtileri ve ultrason bulgularından en az ikisinin bulunması PCOS tanısını koymak için yeterlidir.
PCOS, tamamen ortadan kaldırılabilen bir hastalık değildir; ancak doğru tedavi yöntemleri ve yaşam tarzı değişiklikleriyle kontrol altına alınabilir. Amaç, hormon dengesini sağlamak, yumurtlama düzenini yeniden kurmak ve uzun vadeli riskleri azaltmaktır. Kilo kontrolü, düzenli egzersiz, sağlıklı beslenme PCOS belirtilerini hafifletmede oldukça etkilidir. Bazı durumlarda doktorlar, adet düzenini sağlamak ve yumurtlamayı desteklemek için ilaç tedavisi önerir. Dolayısıyla PCOS’un geçmesi değil, yönetilmesi söz konusudur.
PCOS yalnızca adet düzensizliği ve tüylenme gibi kozmetik sorunlara yol açmaz; uzun vadede ciddi sağlık problemleri için de risk faktörü oluşturur. Kontrol altına alınmadığında metabolik bozukluklar ve kronik hastalıkların gelişme olasılığı artar.
PCOS’un olası riskleri şöyle sıralanabilir:
PCOS tedavisi, hastanın şikâyetlerine, çocuk sahibi olma isteğine ve genel sağlık durumuna göre planlanır. Tek bir tedavi yöntemi yoktur; çoğu zaman ilaç, yaşam tarzı değişiklikleri ve destekleyici yöntemler birlikte uygulanır.
PCOS’un tedavi yöntemleri şu şekilde özetlenebilir:
Beslenme, PCOS yönetiminin en önemli parçalarından biridir. Doğru beslenme alışkanlıklarıyla insülin direnci azaltılabilir, kilo kontrolü sağlanabilir ve hormon dengesi desteklenebilir.
PCOS için beslenme önerileri şöyledir:
Ergenlikten itibaren başlayan belirtiler, adet düzensizliği, tüylenme, akne ve kilo problemleri şeklinde günlük yaşam kalitesini düşüren Polikistik Over Sendromu (PCOS) ilerleyen süreçte diyabet, kalp-damar hastalıkları ve infertilite gibi daha ciddi sağlık sorunlarına zemin hazırlayabilir. Bu nedenle PCOS, bütüncül bir yaklaşımla yönetilmesi gereken kronik bir durum olarak ele alınmalıdır.
Son güncellenme tarihi: 04 Kasım 2025
Yayınlanma tarihi: 29 Kasım 2023
Kadın Hastalıkları ve Doğum
Op. Dr. Meltem Emine Çam
Kadın Hastalıkları ve Doğum
Op. Dr. Nuri Ceydeli
Kadın Hastalıkları ve Doğum
Op. Dr. Zeynep Yılmaz
Tüp Bebek Merkezi
Prof. Dr. Cüneyt Adayener
Tüp Bebek Merkezi
Prof. Dr. Tayfun Kutlu
Tüp Bebek Merkezi
Op. Dr. Ebru Öztürk Öksüz
Kadın Hastalıkları ve Doğum
Op. Dr. Meltem Emine Çam
Kadın Hastalıkları ve Doğum
Op. Dr. Nuri Ceydeli
Kadın Hastalıkları ve Doğum
Op. Dr. Zeynep Yılmaz
Tüp Bebek Merkezi
Prof. Dr. Cüneyt Adayener
Tüp Bebek Merkezi
Prof. Dr. Tayfun Kutlu
Tüp Bebek Merkezi
Op. Dr. Ebru Öztürk Öksüz
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Hamilelikte idrar yolu enfeksiyonlarını önlemenin 10 yolu
20 Eylül 2023 Çarşamba
10 soruda Menopoz ve Menopoz Tedavisi
3 Kasım 2023 Cuma
Adeti Ertelemek Ne Kadar Doğru?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Adet Düzensizliği Neden Olur? Adet Düzensizliği Nasıl Geçer?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Adet Gecikmesi Neden Olur? Adet Gecikmesi Belirtileri Nelerdir?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Adet Öncesi Sendrom (PMS) ve Tedavisi
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Adet Söktürücü Nedir? Adet Söktürücü Bitkiler ve Çaylar
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Vajinal Akıntı Neden Olur? Vajinal Akıntı Nasıl Geçer?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Beta HCG: Nedir, Değeri Kaç Olmalıdır?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Nelerdir?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Doğum Kontrol Hapı Nasıl Kullanılır? Zararları Nelerdir?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Ertesi Gün Hapı Nedir? Nasıl Kullanılır, Yan Etkileri Nelerdir?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Genital Siğil Belirtileri Nelerdir? Genital Siğil Nasıl Geçer?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
HPV Aşısı: Nedir, Kimlere, Ne Zaman Yapılabilir?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Spiral Nedir? Spiral Ne Zaman ve Nasıl Takılır?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Vajinal Mantar Nedir? Vajinal Mantar Belirtileri Nelerdir?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Vajinismus Nedir? Vajinismus Tedavisi Nasıl Olur?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Yerleşme Kanaması: Nedir, Nasıl, Ne Zaman Olur?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Yumurtalık Kisti Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
20 Eylül 2023 Çarşamba
Regl Ağrısı Nasıl Geçer? Neden Olur?
21 Eylül 2023 Perşembe
Yumurtlama Dönemi: Nedir, Belirtileri, Hesaplama Yöntemi
11 Ekim 2023 Çarşamba
Boş Gebelik Nedir, Belirtileri ve Tedavisi
11 Ekim 2023 Çarşamba
Genital Bölge Temizliği
11 Ekim 2023 Çarşamba
Hamilelikte (Gebelikte) Cinsellik Nasıl Olmalıdır?
11 Ekim 2023 Çarşamba
Herpes Virüsü Nedir, Belirtileri, Bulaşıcılığı ve Tedavisi
9 Kasım 2023 Perşembe
Çikolata kisti neden olur? Belirtileri nelerdir?
9 Kasım 2023 Perşembe
Doğumsal Anomaliler
12 Aralık 2023 Salı
Prenses Doğum (Epidural Normal Doğum) Nedir?
12 Aralık 2023 Salı
Servikal Serklaj Nedir?
9 Şubat 2024 Cuma
Vajina Kaşıntısına Ne İyi Gelir? Vajina Kaşıntısı Neden Olur?
17 Nisan 2024 Çarşamba
Hamilelikte Mide Yanması Neden Olur? Nasıl Geçer?
17 Nisan 2024 Çarşamba
Östrojen Nedir? Östrojen Hormonu Nasıl Arttırılır?
7 Haziran 2024 Cuma
Rahim Kanseri Nedir? Rahim Kanseri Belirtileri Nelerdir?
7 Haziran 2024 Cuma
Jinelolojik Kanserlerde Erken Tanının Önemi
5 Eylül 2024 Perşembe
Prolaktin Nedir? Prolaktin Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?
10 Eylül 2024 Salı
Robotik Miyom Ameliyatı Nedir? Nasıl Uygulanır?
12 Kasım 2024 Salı
Hamilelik Testi (Gebelik Testi) Nasıl ve Ne Zaman Yapılır?
28 Ocak 2025 Salı
Normal Doğum (Vajinal Doğum) Nedir? Normal Doğum Nasıl Yapılır?
27 Şubat 2025 Perşembe
Düşük Nedir? Düşük Belirtileri Nelerdir, Neden Düşük Yapılır?
6 Mart 2025 Perşembe
Sağlıklı Gebeler Mutlu Bebekler
7 Mart 2025 Cuma
Bartholin Kisti Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
18 Haziran 2025 Çarşamba
Ataşehir’de Gebeliğe Sağlıklı Bir Başlangıç: Gebe Okulu Etkinliği
23 Eylül 2025 Salı
Regl Nedir? Regl Belirtileri Nelerdir?
23 Eylül 2025 Salı
Dış Gebelik Nedir? Dış Gebelik Belirtileri Nelerdir?
23 Eylül 2025 Salı
Hamilelik Belirtileri Nelerdir, Ne Zaman Başlar?
23 Eylül 2025 Salı
Hamile Nasıl Kalınır?
23 Eylül 2025 Salı
Rahim Duvarı Kalınlaşması Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
24 Eylül 2025 Çarşamba
Mastit Nedir? Mastit Belirtileri Nelerdir?
1 Ekim 2025 Çarşamba
4 Ekim Gebe Okulu: Sağlıklı Gebelik, Mutlu Bebekler
7 Ekim 2025 Salı
HELLP Sendromu Nedir? HELLP Sendromu Belirtileri Nelerdir?
8 Ekim 2025 Çarşamba
Turner Sendromu Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
4 Kasım 2025 Salı
Menopoz Nedir? Menopoz Belirtileri Nelerdir?
Öne Çıkan Kanser Yazıları
Bunları da oku
Doktorlar
Kişisel Verilerin İşlenmesi: Kimlik, iletişim, sağlık ve pazarlama bilgilerimin, Özel Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi ve Özel Anadolu Sağlık Ataşehir Tıp Merkezi tarafından yürütülecek pazarlama faaliyetlerinin planlanması ve tıbbi ihtiyaçlarıma ve alışkanlıklarıma göre özelleştirilmesi ile bana özel kampanyalar oluşturulması amacıyla işlenmesini kabul ediyorum.
Ticari Elektronik İleti: Özel Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi ve Özel Anadolu Sağlık Ataşehir Tıp Merkezi tarafından kimlik ve iletişim bilgilerimin tercih ettiğim iletişim kanalı üzerinden bana reklam, promosyon, kampanya ve benzeri ticari elektronik iletilerin gönderilmesi amacıyla işlenmesi ve bununla sınırlı olarak hizmet alınan tedarikçilerle paylaşılmasını kabul ediyorum.
