Purpura Nedir?

Purpura, deri altında ya da mukozalarda meydana gelen, iğne ucu büyüklüğünden birkaç santimetreye kadar değişebilen, kırmızı-mor renkte döküntülerle karakterize bir kanama şeklidir. Bu lezyonlar, cilde basıldığında solmaz çünkü kılcal damarlardan sızan kan dokular arasında birikmiştir. Purpura genellikle vücudun alt bölgelerinde görülse de, yaygın vakalarda tüm vücuda da yayılabilir. Çocuklarda daha sık görülen türleri olmakla birlikte her yaş grubunu etkileyebilir. Altta yatan neden bazen basit bir travma olabilirken, bazen de ciddi sistemik hastalıkların belirtisi olabilir. Özellikle bağışıklık sistemi hastalıkları, damar iltihapları ya da pıhtılaşma bozuklukları purpura gelişiminde rol oynayabilir. Bu nedenle purpura, yalnızca ciltteki bir renk değişikliği olarak değerlendirilmemeli, dikkatle ele alınmalıdır.

Purpura Belirtileri Nelerdir?

Purpura, temel olarak ciltte morluk şeklinde ortaya çıkan lekelerle kendini gösterir. Ancak bu durumun altında yatan nedene bağlı olarak başka semptomlarla da birlikte seyredebilir:

Ciltte kırmızı, mor ya da kahverengimsi döküntüler
Döküntülerin üzerine bastırıldığında rengin solmaması
Aynı bölgede iğne ucu kadar küçük peteşi izleri ya da daha büyük ekimoz alanları
Eklemlerde ağrı veya şişlik (özellikle HSP’de)
Karın ağrısı ve sindirim sistemi rahatsızlıkları
İdrarda kan görülmesi (hematüri)
Ateş ve halsizlik gibi sistemik belirtiler

Purpura Çeşitleri Nelerdir?

Purpura klinikte birçok alt türe ayrılabilir. Bunlardan bazıları geçici ve zararsızken, bazıları ciddi tıbbi müdahale gerektirebilir:

Trombositopenik purpura: Kanda trombosit sayısının azalmasına bağlı oluşur. İmmün Trombositopenik Purpura (ITP) bu gruba girer.
Non-trombositopenik purpura: Trombosit sayısı normaldir, ancak damar duvarlarındaki hasar nedeniyle gelişir.
Henoch-Schönlein Purpurası (HSP): Çocuklarda yaygın görülen, damar iltihabına bağlı bir purpura türüdür.
Senil purpura: Genellikle yaşlılarda cilt incelmesine ve damar zayıflığına bağlı gelişen zararsız morluklardır.
Travmatik purpura: Darbelere bağlı olarak gelişen geçici döküntülerdir.
İlaçlara bağlı purpura: Bazı antibiyotikler, aspirin veya kemoterapi ilaçları bu duruma yol açabilir.

HSP Hastalığı (Henoch-Schönlein Purpurası) Nedir?

Henoch-Schönlein Purpurası (HSP), küçük kan damarlarında iltihaplanma (vaskülit) ile karakterize edilen bir hastalıktır ve en sık çocuklarda görülür. Hastalık, genellikle üst solunum yolu enfeksiyonları sonrası tetiklenir ve bağışıklık sisteminin aşırı yanıtı sonucu ortaya çıkar. HSP, ciltte morumsu döküntülerle kendini gösterirken aynı zamanda eklemler, bağırsaklar ve böbrekleri de etkileyebilir.

Deride görülen döküntüler genellikle bacaklarda, kalçalarda ve bazen kollarda yoğunlaşır. Hastalık otoimmün kökenli olduğu için bağışıklık sistemi, kendi damar yapısına saldırarak bu iltihabi tabloyu oluşturur. Her ne kadar çoğu HSP vakası kendiliğinden iyileşse de, bazı durumlarda böbrek hasarı gibi ciddi komplikasyonlar gelişebilir. Bu nedenle tanı konulan hastalar düzenli olarak izlenmelidir. HSP, purpura türleri arasında sistemik etkileri nedeniyle en dikkatle ele alınması gereken formlardan biridir.

HSP Hastalığı (Henoch-Schönlein Purpurası) Neden Olur?

Henoch-Schönlein Purpurası’nın kesin nedeni bilinmemekle birlikte, hastalığın bağışıklık sisteminin aşırı tepki vermesiyle geliştiği düşünülmektedir. Genetik yatkınlık da önemli bir rol oynayabilir. Hastalık genellikle bir tetikleyici sonrasında ortaya çıkar. Bu tetikleyiciler arasında şunlar sayılabilir:

Üst solunum yolu enfeksiyonları (özellikle streptokok enfeksiyonları)
Bazı viral hastalıklar (örneğin grip, adenovirüs)
Bağışıklık sistemini etkileyen ilaçlar (antibiyotikler, antienflamatuvarlar)
Aşılar (özellikle kızamık, kabakulak gibi canlı aşılar sonrası nadir olarak bildirilmiştir)
Soğuk hava ve mevsim değişiklikleri
Gıda alerjileri veya böcek ısırıkları

Bu tetikleyiciler bağışıklık sistemini harekete geçirerek damar duvarlarında antikor birikimine ve iltihaplanmaya neden olabilir. Sonuç olarak, damar geçirgenliği artar ve purpurik döküntüler meydana gelir. HSP'nin nedeni ortadan kalksa bile etkileri bir süre daha devam edebilir.

HSP Hastalığı Tedavisi Nasıl Yapılır?

HSP genellikle kendiliğinden iyileşen bir hastalık olsa da, belirtilerin şiddetine ve sistemik etkilerine göre tedavi şekillenir. Hafif vakalarda sadece semptomları izlemek yeterli olurken, daha ağır durumlarda medikal tedaviye ihtiyaç duyulur. Tedavide izlenen başlıca yaklaşımlar şunlardır:

İstirahat: Cilt döküntüleri ve eklem ağrıları olan hastalarda istirahat önerilir.
Kortikosteroidler: Karın ağrısı, böbrek tutulumu veya şiddetli eklem iltihabı gibi durumlarda prednizolon gibi kortizon türevi ilaçlar reçete edilebilir.
Böbrek fonksiyonlarının takibi: İdrar testleriyle protein kaçağı veya kanama gibi bulguların olup olmadığı kontrol edilmelidir.
Düzenli takip: Özellikle böbrek tutulumu olan hastalar uzun süreli izlenmelidir çünkü bazı hastalarda ilerleyici böbrek hasarı gelişebilir.

HSP hastalarında genellikle tam iyileşme mümkündür; ancak tekrarlama riski de göz ardı edilmemelidir. Tedavi sürecinin planlanmasında çocuk romatoloji ya da nefroloji gibi branşlardan destek almak gerekebilir.

Purpura Riski Ne Sebeplerle Artar?

Purpura gelişme riski, bireyin genel sağlık durumu, bağışıklık sistemi aktivitesi ve bazı çevresel faktörlerle yakından ilişkilidir. Herkeste görülebilecek bir durum olmakla birlikte, bazı kişilerde daha yüksek risk söz konusudur. Bu risk faktörleri hem ciltte meydana gelen basit purpuraları hem de sistemik hastalıkların habercisi olan daha ciddi purpura formlarını kapsar. İşte purpura riskini artıran başlıca faktörler:

İleri yaş: Yaşla birlikte damarlar incelir ve cilt altı yağ dokusu azalır, bu da damarların kolayca hasar görmesine neden olabilir.
Kortizon ve kan sulandırıcı ilaç kullanımı: Aspirin, heparin, warfarin gibi ilaçlar kanın pıhtılaşmasını zorlaştırır ve en ufak darbelerde bile purpura oluşabilir.
Bağ dokusu hastalıkları: Lupus, romatoid artrit gibi otoimmün hastalıklar damarlarda hasara yol açarak purpura riskini artırabilir.
Trombosit düşüklüğü (trombositopeni): Trombosit sayısının azalması, kanın pıhtılaşma kapasitesini düşürür. Bu durum, özellikle İTP (İmmün Trombositopenik Purpura) hastalarında sık görülür.
Kanser ve kemoterapi: Hematolojik kanserlerde ve tedavilerinde trombosit üretimi bozulabilir.
Enfeksiyonlar: Özellikle meningokok, sepsis veya viral enfeksiyonlar purpura ile kendini gösterebilir.
Genetik yatkınlık ve ailesel damar hassasiyeti
Vitamin eksiklikleri: Özellikle C vitamini eksikliğinde görülen skorbüt, purpura ile karakterizedir.

Bu faktörlerden bir ya da birkaçına sahip kişilerde purpura oluşma olasılığı artar. Bu nedenle, ciltte açıklanamayan morluklar görüldüğünde, özellikle de yaygınsa veya eşlik eden başka belirtiler varsa, mutlaka bir hekime başvurulmalıdır. Altta yatan neden erken saptanırsa, ciddi sonuçların önüne geçmek mümkün olur.

Purpura Tedavisi Nasıl Yapılır?

Purpura tedavisi, bu cilt altı kanamalarının nedenine göre belirlenir. Yani tedavi, yalnızca morlukların giderilmesi değil, aynı zamanda altta yatan hastalığın kontrol altına alınmasını da kapsar. İlk olarak yapılması gereken, purpuranın nedenini tespit etmektir. Bunun için hastanın detaylı bir tıbbi öyküsü alınır, fizik muayene yapılır ve gerekirse tam kan sayımı, trombosit düzeyi, kanama zamanı, pıhtılaşma testleri, böbrek ve karaciğer fonksiyon testleri gibi laboratuvar analizlerine başvurulur. İmmünolojik ya da sistemik bir hastalıktan şüpheleniliyorsa ileri tetkikler de gerekebilir.

Eğer purpura, basit travmalara bağlı olarak gelişmişse ve altında ciddi bir neden yatmıyorsa tedavi çoğunlukla gerekmez. Zamanla kendiliğinden iyileşir. Bu süreçte cilt bölgesi korunmalı, aşırı baskıdan veya darbeden kaçınılmalıdır. Ancak purpura trombosit düşüklüğü nedeniyle oluşmuşsa, altta yatan sebebe göre özel bir tedavi süreci başlatılır. Örneğin, İmmün Trombositopenik Purpura (ITP) gibi bir durum söz konusuysa, kortikosteroid ilaçlar, immünoglobulin tedavisi ya da nadiren splenektomi (dalak alınması) gibi yöntemler uygulanabilir.

Henoch-Schönlein Purpurası gibi vaskülit türlerinde tedavi semptomlara göre değişiklik gösterir. Genellikle dinlenme, bol sıvı tüketimi ve gerekirse non-steroid antiinflamatuar ilaçlarla (NSAID) ağrı kontrolü sağlanır. Şiddetli vakalarda kortizon tedavisine başvurulabilir. Altta yatan enfeksiyon varlığı durumunda antibiyotik, vitamin eksikliği varsa takviye tedavisi verilir. Kanser veya kemik iliği hastalıklarına bağlı purpura durumlarında ise hematoloji uzmanı tarafından planlanan kapsamlı bir tedavi süreci gerekir.

Son güncellenme tarihi: 23 Eylül 2025

Yayınlanma tarihi: 23 Eylül 2025

Anadolu Sağlık Merkezi

Deri Hastalıkları

İlgili Tıbbi Birim

Deri Hastalıkları Tıbbi Birim İncele

Deri Hastalıkları

Bölüm Doktorları

Tıbbi Birimi İncele

Ataşehir

Deri Hastalıkları

Doç. Dr. Özge Aşkın

Hızlı Randevu Al Profili Gör

Ataşehir

Deri Hastalıkları

Uzm. Dr. Hicran Ercan Diker

Hızlı Randevu Al Profili Gör

Gebze

Deri Hastalıkları

Uzm. Dr. Mehmet Coşkun Acay

Hızlı Randevu Al Profili Gör

Gebze

Deri Hastalıkları

Uzm. Dr. Merve Genç

Hızlı Randevu Al Profili Gör

Ataşehir

Deri Hastalıkları

Doç. Dr. Özge Aşkın

Hızlı Randevu Al Profili Gör

Ataşehir

Deri Hastalıkları

Uzm. Dr. Hicran Ercan Diker

Hızlı Randevu Al Profili Gör

Gebze

Deri Hastalıkları

Uzm. Dr. Mehmet Coşkun Acay

Hızlı Randevu Al Profili Gör

Gebze

Deri Hastalıkları

Uzm. Dr. Merve Genç

Hızlı Randevu Al Profili Gör

Tümünü göster

Önerilen Sağlık Yazıları

Ergenlikte lazer epilasyon yapılmalı mı?

20 Ağustos 2023 Pazar

6 dk

Ergenlikte lazer epilasyon yapılmalı mı?

Purpura Nedir?

Purpura Belirtileri Nelerdir?

Purpura Çeşitleri Nelerdir?

HSP Hastalığı (Henoch-Schönlein Purpurası) Nedir?

HSP Hastalığı (Henoch-Schönlein Purpurası) Neden Olur?

HSP Hastalığı Tedavisi Nasıl Yapılır?

Purpura Riski Ne Sebeplerle Artar?

Purpura Tedavisi Nasıl Yapılır?

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları

Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi

Deri Hastalıkları