Vertigo Nedir? Vertigo Belirtileri Nelerdir? Neden Olur?

Hastanın çevresindeki her şeyin hareket ediyor veya dönüyor gibi hissetmesine neden olan vertigo, bir denge bozukluğu türüdür. Genellikle baş dönmesi ile karıştırılsa da daha karmaşık bir sorundur. Nedenlerinin detaylı şekilde araştırılmasını gerektirir. İç kulak sorunları, sinir sistemi hastalıkları veya psikolojik faktörler gibi çok çeşitli nedenlerle ortaya çıkabilir. Hastanın günlük yaşamını olumsuz etkileyen bu durum, ani ve şiddetli baş dönmesi atakları, denge kaybı, bulantı gibi belirtilerle kendini gösterebilir.

Vertigo Nedir?

İç kulaktaki denge merkezinden veya beyindeki dengeyi kontrol eden bölgelerden kaynaklanır. Bu nedenle iç kulak sorunları, sinir sistemi hastalıkları veya bazı nörolojik durumlar vertigoya yol açabilir. Periferik vertigo ve santral vertigo olarak iki grupta incelenir. En yaygın görülen vertigo türü olan periferik vertigo, iç kulak kaynaklı sorunlardan kaynaklanır. Santral vertigo ise beyindeki dengesizlik sorunları nedeniyle ortaya çıkar. Ciddi bir hastalığı işaret edebilir. Bu durumun belirtileri, hastanın yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilir. Ani baş dönmesi atakları, denge kaybı, mide bulantısı ve çevrenin dönüyor gibi hissedilmesi günlük aktiviteleri zorlaştırabilir. Vertigo, birçok farklı sebepten kaynaklanabileceği için detaylı bir değerlendirme gerektirir. Doğru teşhis, etkili tedavi için kritik öneme sahiptir.

Vertigo Belirtileri Nelerdir?

Belirgin baş dönmesi ve dengesizlik hissi ile kendini gösterir. Çevrenin dönüyor veya hareket ediyormuş gibi algılanması, vertigonun en yaygın belirtisidir. Bunun yanı sıra mide bulantısı, kusma, terleme, kulak çınlaması ve işitme kaybı gibi belirtiler de eşlik edebilir. Vertigo, bazı durumlarda hareket etmeseniz bile bu hislerin devam ettiği bir hal alabilir. Ani ataklar şeklinde ortaya çıkabilir. Birkaç saniyeden birkaç saate kadar sürebilir. Şiddetli vakalarda günlük yaşam aktivitelerini ciddi şekilde kısıtlayabilir.

Nörolojik Vertigo Belirtileri

Nörolojik vertigo, beyindeki dengeyi sağlayan sistemlerdeki bozukluklardan kaynaklanır. Genellikle daha ciddi belirtilerle seyreder. Nörolojik vertigo belirtileri şöyledir:

  • Baş dönmesine eşlik eden yoğun denge kaybı
  • Konuşma bozuklukları
  • Çift görme veya bulanık görme
  • Kol veya bacaklarda güçsüzlük
  • Yürümede zorluk veya tam denge kaybı
  • Şiddetli baş ağrısı
  • Gözlerde istemsiz hareketler
  • Yüzde uyuşma veya karıncalanma hissi

Nörolojik vertigo, beyin sapı, beyincik veya sinir yollarında meydana gelen bir problemle ilişkili olabilir. Bu belirtiler fark edildiğinde zaman kaybetmeden bir doktora başvurmak önemlidir.

Strese Bağlı Vertigo Belirtileri

Strese bağlı vertigo, psikolojik faktörlerin tetiklediği bir durumdur. Kaygı ve stres seviyelerindeki artış, denge sistemini etkileyebilir. Bu durum da vertigo benzeri belirtiler ortaya çıkabilir. Strese bağlı vertigonun belirtileri genellikle şu şekilde hissedilir:

  • Hafif baş dönmesi hissi
  • Anlık denge kaybı
  • Kalp çarpıntısı ve nefes darlığı
  • Göğüste baskı veya huzursuzluk hissi
  • Bulantı ve genel rahatsızlık
  • Fiziksel bir nedene dayanmayan stresle tetiklenen bir yorgunluk hissi

Vertigo Neden Olur?

Dengeyi sağlayan sistemlerdeki bozukluklar nedeniyle ortaya çıkan bir durumdur. Genellikle iç kulakta bulunan denge organları, sinir yolları veya beyindeki dengenin kontrolünden sorumlu bölgelerde meydana gelen sorunlardan kaynaklanır. Vertigonun nedenleri, türüne göre farklılık gösterir. Periferik (iç kulak kaynaklı) veya santral (beyin kaynaklı) olarak iki ana kategoriye ayrılır. Periferik vertigo nedenleri şöyledir:

  • Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV): İç kulakta yer alan kristallerin yerinden oynaması sonucu baş dönmesi atakları oluşur.
  • Meniere Hastalığı: İç kulakta sıvı birikimi nedeniyle baş dönmesi, kulak çınlaması ve işitme kaybı görülebilir.
  • Vestibüler Nörit: İç kulaktaki denge sinirinin enfeksiyon nedeniyle iltihaplanması sonucu baş dönmesi gelişir.
  • Labirintite: İç kulak labirentinin viral veya bakteriyel enfeksiyon nedeniyle iltihaplanması, baş dönmesine neden olabilir.
  • Kulak Enfeksiyonları: Orta veya iç kulakta meydana gelen enfeksiyonlar dengeyi etkileyebilir.

Santral vertigo nedenleri ise şu şekilde görülebilir:

  • Migren: Migrene bağlı vertigo, genellikle baş ağrısıyla birlikte görülür.
  • Multipl Skleroz (MS): Sinir sistemi hastalığı olan MS, dengenin sağlanmasında rol oynayan sinir yollarını etkileyebilir.
  • Beyin Tümörleri: Beyincik veya beyin sapında yer alan tümörler vertigo belirtilerine yol açabilir.
  • İnme (Felç): Beyindeki kan akışının kesilmesi sonucu meydana gelen inme, dengeyi etkileyerek vertigo oluşmasına neden olabilir.
  • Travmalar: Kafa travmaları, iç kulak yapılarında veya beyindeki denge merkezinde hasara yol açabilir.

Vertigoya Ne iyi Gelir?

İyi gelen yöntemler, hastalığın ortaya çıkış nedenine bağlı olarak değişir. Ancak, vertigo belirtilerini hafifletmek ve atakların sıklığını azaltmak için hem tıbbi tedaviler hem de yaşam tarzı değişiklikleri uygulanabilir. Vertigo için faydalı olabilecek bazı yöntemler şu şekildedir:

  • Vertigo atakları sırasında mümkün olduğunca dinlenmek önemlidir. Sessiz, karanlık bir ortamda uzanmak belirtileri hafifletebilir.
  • Stres ve kaygı, vertigoyu tetikleyebileceği için meditasyon, nefes egzersizleri gibi stres yönetimi teknikleri uygulamak faydalı olabilir.
  • Dehidrasyon, vertigoyu kötüleştirebilir. Yeterli miktarda su içmek önemlidir.
  • Meniere hastalığı gibi sıvı birikimine bağlı vertigo durumlarında tuz tüketimini azaltmak önerilir.
  • Kan şekeri dalgalanmalarını önlemek için düzenli ve dengeli öğünler tüketmek vertigo riskini azaltabilir.
  • İç kulak kaynaklı vertigo hastaları için fizyoterapistler tarafından önerilen denge egzersizleri oldukça etkilidir.
  • Zencefilin mide bulantısını hafifletici etkisi vardır. Vertigo sırasında rahatlama sağlayabilir.

Vertigo Tedavisi Nasıl Yapılır?

İç kulak sorunlarından kaynaklanan vertigoda vestibüler rehabilitasyon terapisi etkili bir yöntemdir. Bu terapi, denge sistemini güçlendirmeye ve baş dönmesi hissini azaltmaya yardımcı olur. Örneğin Epley Manevrası, vertigo tedavisi için sıklıkla kullanılan bir tekniktir. İç kulaktaki kristallerin yerinden oynaması sonucu oluşan vertigo ataklarını hafifletmek için bu manevra uzmanlar tarafından uygulanır. Vertigonun stres veya anksiyete kaynaklı olduğu durumlarda da stres yönetimi ve psikoterapi önemli bir rol oynar. Yoga, meditasyon ve nefes egzersizleri gibi rahatlatıcı aktiviteler, belirtilerin azalmasına yardımcı olabilir. Ayrıca, vertigo belirtilerini tetikleyen ani hareketlerden kaçınmak, düzenli sıvı tüketmek ve sağlıklı bir beslenme planı benimsemek yaşam kalitesini artırabilir. Daha ciddi vakalarda, özellikle nörolojik veya anatomik bozukluklardan kaynaklanan vertigoda, cerrahi müdahale gerekebilir. Beyincik veya beyin sapını etkileyen tümörler, ciddi iç kulak hasarları veya kan dolaşımı problemlerinde cerrahi tedavi tercih edilebilir.

Vertigo Hastaları Nelere Dikkat Etmelidir?

Vertigo hastalarının, günlük yaşamlarında belirtileri tetikleyen durumları önlemek ve yaşam kalitelerini artırmak için bazı önlemler alması önemlidir. Denge sorunlarını azaltmak, baş dönmesi ataklarını kontrol altında tutmak ve genel sağlığı desteklemek için şu noktalara dikkat edilmelidir:

  • Ani Hareketlerden Kaçınmak: Baş ve vücut pozisyonunu hızlı şekilde değiştirmek vertigo ataklarını tetikleyebilir. Ani doğrulma, hızlı eğilme veya başı hızlı çevirme hareketlerinden kaçınılmalıdır. Yavaş ve kontrollü hareket etmeye özen gösterilmelidir.
  • Dengeli Beslenmek ve Bol Sıvı Tüketmek: Kan şekeri seviyesindeki dalgalanmalar vertigo riskini artırabilir. Bu nedenle düzenli ve dengeli öğünler tüketilmelidir. Ayrıca dehidrasyonu önlemek için gün boyunca yeterli miktarda su içilmelidir.
  • Stresi Yönetmek: Stres ve kaygı, özellikle strese bağlı vertigoyu tetikleyebilir. Yoga, meditasyon ve derin nefes alma teknikleri gibi stres azaltıcı yöntemler uygulanmalıdır.
  • Uyku Düzenine Özen Göstermek: Yetersiz uyku, baş dönmesi ve denge problemlerini artırabilir. Yetişkinler için önerilen 7-9 saatlik uyku düzenine dikkat edilmelidir.
  • Ortam Güvenliğini Sağlamak: Vertigo sırasında dengenin kaybedilmesi düşmelere yol açabilir. Bu nedenle evde keskin köşeler ve kaygan yüzeyler gibi riskli alanlar önlenmelidir. Geceleri kalkıldığında ışıklandırmanın yeterli olduğundan emin olunmalıdır.
  • Fiziksel Egzersizler ve Rehabilitasyon: Doktor veya fizyoterapist önerisiyle uygulanan denge egzersizleri (örneğin vestibüler rehabilitasyon) belirtileri hafifletebilir ve dengeyi güçlendirebilir. Hafif yürüyüşler gibi düşük etkili egzersizler de faydalıdır.

Vertigo Egzersizleri

Vestibüler rehabilitasyon adı verilen bu özel egzersizler, iç kulak kaynaklı denge sorunlarını yönetmek için geliştirilmiştir. Aşağıda, vertigo semptomlarını hafifletmeye yardımcı olabilecek bazı etkili egzersizler açıklanmıştır.

Brandt-Daroff Egzersizi

Bu egzersiz, Benign Paroksismal Pozisyonel Vertigo (BPPV) tedavisinde yaygın olarak kullanılır. İç kulaktaki kristallerin doğru konumlarına geri dönmesine yardımcı olabilir. Egzersizin adımları şöyledir:

  • Düz bir yüzeye oturun ve ayaklarınızı yere düz bir şekilde yerleştirin.
  • Sağ tarafınıza doğru yatın, başınızı 45 derece yukarı bakacak şekilde çevirin.
  • Bu pozisyonda 30 saniye bekleyin veya baş dönmesi geçene kadar pozisyonunuzu koruyun.
  • Oturma pozisyonuna geri dönün ve 30 saniye dinlenin.
  • Sol tarafa doğru aynı işlemi tekrarlayın.
  • Günde 5-10 tekrar yapılabilir.

Gaze Stabilization Egzersizleri

Bu egzersiz, göz hareketlerini stabilize ederek dengeyi artırmaya ve baş dönmesini azaltmaya yardımcı olur.

  • Göz hizasında bir nesne belirleyin (örneğin bir nokta veya küçük bir yazı).
  • Başınızı yavaşça sağa ve sola çevirirken gözlerinizi nesnede sabitleyin.
  • Aynı işlemi başınızı yukarı ve aşağı hareket ettirerek tekrarlayın.
  • Günde 1-2 dakika boyunca uygulayın.

Denge Egzersizleri

Dengeyi güçlendirmek ve düşme riskini azaltmak için basit denge egzersizleri yapılabilir.

  • Ayağa kalkın ve bir sandalyeden destek alarak tek ayağınız üzerinde durmaya çalışın.
  • Gözleriniz açıkken başlayın, zamanla gözlerinizi kapatarak dengeyi korumayı deneyin.
  • Her iki bacak için 10-15 saniye ile başlayıp süreyi artırabilirsiniz.

Çember Yürüme Egzersizi

Bu egzersiz, iç kulak kaynaklı vertigo tedavisinde faydalı olabilir.

  • Gözlerinizi bir noktaya sabitleyerek bir daire çizin.
  • Daire boyunca yavaş ve kontrollü bir şekilde yürüyün.
  • İleri ve geri adımlarla dengeyi koruyarak hareket edin.

Egzersiz sırasında baş dönmesi hissederseniz, yavaşça durun ve dinlenin. Denge problemleri nedeniyle düşme riski varsa, bir destek kullanarak uygulayın. Şiddetli vertigo semptomları yaşarsanız egzersizi bırakın ve bir sağlık uzmanına danışın. Bu egzersizler, vertigo belirtilerini hafifletmek ve dengeyi artırmak için etkili bir yöntem olabilir. Ancak, bireysel ihtiyaçlara ve tıbbi duruma göre egzersiz programı için doktora danışmanız faydalı olacaktır.

Sağlık Merkezi
Anadolu Sağlık Merkezi

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları

Bölüm Doktorları

Tıbbi Birimi İncele
Gebze

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları

Prof. Dr. Bülent Evren Erkul

Gebze Ataşehir

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları

Prof. Dr. Ziya Saltürk

Gebze Ataşehir

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları

Op. Dr. Ahmet Hamdi Önay

Gebze Ataşehir

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları

Op. Dr. Emin Murat Şirin

Gebze Ataşehir

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları

Terapist Kayra Göktaş

Gebze

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları

Prof. Dr. Bülent Evren Erkul

Gebze Ataşehir

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları

Prof. Dr. Ziya Saltürk

Gebze Ataşehir

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları

Op. Dr. Ahmet Hamdi Önay

Gebze Ataşehir

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları

Op. Dr. Emin Murat Şirin

Gebze Ataşehir

Kulak Burun Boğaz Hastalıkları

Terapist Kayra Göktaş

Tümünü göster

Önerilen Sağlık Yazıları

Grip Nasıl Geçer? En Hızlı 5 Öneri!

Grip Nasıl Geçer? En Hızlı 5 Öneri!

Denge Laboratuvarı

Denge Laboratuvarı

Alerjik Rinit Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Alerjik Rinit Nedir? Nasıl Tedavi Edilir?

Boğaz Ağrısına Ne İyi Gelir? Boğaz Ağrısı Nasıl Geçer?

Boğaz Ağrısına Ne İyi Gelir? Boğaz Ağrısı Nasıl Geçer?

Boğaz İltihabına Ne İyi Gelir? Nasıl Geçer?

Boğaz İltihabına Ne İyi Gelir? Nasıl Geçer?

Burun Kanaması: Nedir, Belirtileri, Teşhis ve Tedavisi

Burun Kanaması: Nedir, Belirtileri, Teşhis ve Tedavisi

Burun Tıkanıklığı Nasıl Geçer?

Burun Tıkanıklığı Nasıl Geçer?

Dış Kulak İltihabı Nedir, Belirtileri ve Tedavisi

Dış Kulak İltihabı Nedir, Belirtileri ve Tedavisi

Elma Sirkesi: Faydaları, Etkileri, Tüketimi

Elma Sirkesi: Faydaları, Etkileri, Tüketimi

Faranjit Nedir? Faranjit Belirtileri ve Nedenleri Nelerdir?

Faranjit Nedir? Faranjit Belirtileri ve Nedenleri Nelerdir?

Geniz Akıntısı: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Geniz Akıntısı: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Geniz Eti Belirtileri Nelerdir, Geniz Eti Ameliyatı Nasıl Olur

Geniz Eti Belirtileri Nelerdir, Geniz Eti Ameliyatı Nasıl Olur

Horlama: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Horlama: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Kulak Ağrısına Ne İyi Gelir? Kulak Ağrısı Neden Olur?

Kulak Ağrısına Ne İyi Gelir? Kulak Ağrısı Neden Olur?

Kulak Tıkanıklığı: Nedir, Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Kulak Tıkanıklığı: Nedir, Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Meniere Hastalığı: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Meniere Hastalığı: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Orta Kulak İltihabı: Nedir, Belirtileri, Teşhis ve Tedavisi

Orta Kulak İltihabı: Nedir, Belirtileri, Teşhis ve Tedavisi

Ses Kısıklığı: Nedir, Belirtileri, Teşhis ve Tedavisi

Ses Kısıklığı: Nedir, Belirtileri, Teşhis ve Tedavisi

Sinüzite Ne İyi Gelir? Sinüzit Belirtileri Nelerdir?

Sinüzite Ne İyi Gelir? Sinüzit Belirtileri Nelerdir?

Kuru Öksürüğe Ne İyi Gelir? Kuru Öksürük Nasıl Geçer?

Kuru Öksürüğe Ne İyi Gelir? Kuru Öksürük Nasıl Geçer?

Öksürüğe Ne İyi Gelir? Öksürüğü Ne Keser?

Öksürüğe Ne İyi Gelir? Öksürüğü Ne Keser?

Ses Kısıklığına Ne İyi Gelir? Ses Kısıklığı Neden Olur?

Ses Kısıklığına Ne İyi Gelir? Ses Kısıklığı Neden Olur?

Uyku Apnesi Nedir? Uyku Apnesi Belirtileri Nelerdir?

Uyku Apnesi Nedir? Uyku Apnesi Belirtileri Nelerdir?

Burun Akıntısına Ne İyi Gelir? Burun Akıntısı Nasıl Geçer?

Burun Akıntısına Ne İyi Gelir? Burun Akıntısı Nasıl Geçer?

Kulak Çınlaması Neden Olur? Kulak Çınlaması Nasıl Geçer?

Kulak Çınlaması Neden Olur? Kulak Çınlaması Nasıl Geçer?

Kulak Burun Boğaz Hastalıklarında Robotik Cerrahi Avantajları

Kulak Burun Boğaz Hastalıklarında Robotik Cerrahi Avantajları

Uyku Apnesi Tedavisinde Robotik Cerrahi Nasıl Uygulanır?

Uyku Apnesi Tedavisinde Robotik Cerrahi Nasıl Uygulanır?

Gırtlak Kanseri Artık 40’lı Yaşlarda Da Görülüyor

Gırtlak Kanseri Artık 40’lı Yaşlarda Da Görülüyor

Dudak Kanseri Nedir? Dudak Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Dudak Kanseri Nedir? Dudak Kanseri Belirtileri Nelerdir?

Tümünü göster