Kabızlık Neden Olur? Kabızlığa Ne İyi Gelir?

Kabızlık, bağırsak hareketlerinin azalması ve dışkı çıkışının zorlaşması olarak tanımlanır. Beslenme düzeni, günlük hayattaki değişiklikler veya yetersiz lif alımı nedeniyle birçok kişi kabızlık problemi ile karşılaşabilir. Kabızlığın 3 haftadan uzun süreli olması ve beraberinde; şiddetli ağrı ve dışkıda kan gibi şikayetler görülmesi halinde kabızlık bir hastalığın belirtisi olarak açığa çıkıyor olabilir. Bu tür durumlarda bir tıbbi destek alınması son derece önemlidir. Haftada üçten az bağırsak hareketinin olması teknik olarak kabızlık olarak tanımlanır. Ancak dışkılama sıklığı ve şekli kişiden kişiye değişiklik gösterebileceğinden bazı kişiler için normal düzenin dışına çıkılan durumlar değerlendirilmelidir. Bu noktada kabızlığın diğer temel özellikleri incelenir. Dışkının kuru ve sert olması, tuvalete çıkarken zorlanılması ve bağırsakların tam olarak boşalmadığı hissiyatına sahip olunması halinde kabızlık durumu söz konusu olabilir.

Kabızlık Belirtileri Nelerdir?

Kabızlık dışkının vücuttan zor bir şekilde atılması ile karakterize bir durumdur. Bu durumun haricinde aşağıda yer alan başlıklarda kabızlık belirtileri arasında yer alır:

• Haftada üçten az bağırsak hareketliliği olması
• Dışkının kuru veya sert bir yapıya sahip olması
• Dışkılama sırasında acı hissiyatı
• Karın ağrısı ve kramp şikayetleri
• Karın bölgesinde şişkinlik ve mide bulantısı
• Dışkılama ardından bağırsakların tamamen boşaltılamadığının hissedilmesi

Kabızlık Neden Olur?

Kabızlık, kalın bağırsağın dışkıdan çok fazla su emmesi sonucunda açığa çıkan bir durumdur. Yoğun su emilimi dışkının kurumasına, sertleşmesine ve böylece vücuttan atılırken zorluk çekilmesine neden olur. Yiyecekler sindirim kanalında hareket ederken bağırsaklar besinleri yavaşça emer. İnce bağırsaktan kalın bağırsağa geçen kısmen sindirilmiş yiyecekler bir atık haline dönüşür. Kalın bağırsağa gelen atık maddeler içerisindeki su kalın bağırsak tarafından emilir böylece atık katılaşır. Kabızlık olması halinde atık çok daha yavaş hareket ederek içerisindeki suyun emilmesi için ayrılan süre uzar. Bu durum dışkının kurumasına, sertleşmesine ve vücuttan atılmasının zorlaşmasına neden olur.

Yaşam tarzı faktörleri, tıbbi durumlar ve kullanılan ilaçlar kabızlığın gelişmesine neden olabilir. Yeterince lif tüketmemek, yeterli miktarda su içmemek ve hareketsiz bir yaşam kabızlığa neden olabilir. Seyahat etmek, yemek veya uyku düzeninde değişiklikler olması da kabızlık sebepleri arasında yer alır. Stres, yoğun miktarda süt ve peynir tüketimi ve bağırsak hareketlerinin dürtüsüne direnmek de kabızlık ile sonuçlanabilir.

Kullanılan bazı ilaçlar kabızlığa neden olabilir. Nonsteroid anti inflamatuar ilaçlar, kodein ve oksikodon içeren güçlü ağrı kesiciler kabızlık şikayetlerini arttırabilir.

Bu tür durumların haricinde bazı sağlık koşulları da kabızlık gelişiminde rol alabilir. Hipotiroidizm, kolorektal kanser, irritabl bağırsak sendromu, bağırsak tıkanıklığı, divertikülit gibi sağlık problemleri belirtileri arasında kabızlık bulunur.

Hamilelik döneminde de değişen fizyolojik yapı nedeniyle kabızlık sıkça karşılaşılan şikayetler arasında yer alır.

Kabızlık Nasıl Tedavi Edilir?

Kabızlığın hafif ve orta dereceli şiddette olması halinde kabızlık tedavisi evde sağlanabilir. Bağırsak tıkanıklığı gibi bir sağlık durumunun beraberinde kabızlık görüldüğü durumlarda ise hastanede yatış veya tıbbi müdahaleler gerekebilir.

Kabızlık çoğu zaman yaşamsal değişiklikler, beslenme düzenine dikkat edilmesi, stres faktörünün azaltılması ile tedavi edilebilen bir sağlık problemidir. Kabızlık tedavisinde egzersiz oldukça önemlidir. Hafif tempolu yürüyüşler ile bağırsak hareketliliği arttırılabilir. Yapılacak olan değişiklikler ile daha sağlıklı bir dışkılama düzeni sağlanabilir.

Kabızlığın yaşamsal değişiklikler ile giderilemediği noktalarda hekim takviye lif alımı ve çeşitli ilaçlar önerilebilir. Doktor kontrolünde müshil kullanılarak kabızlık şikayetleri azaltılabilir. Kabızlık tedavisinde kullanılan reçeteli ilaçlardan yararlanılabilir.

Bazı vakalarda kabızlık tedavisi için cerrahi müdahalelere ihtiyaç duyulabilir. Kolon yapısındaki yapısal bir sorunun kabızlığa neden olması halinde doktor ameliyat önerebilir. Bağırsak tıkanıklığı, anal fissür, bağırsak darlığı veya rektumun vajinaya doğru çökmesi olarak açıklanan rektal prolapsus gibi tıbbi durumlarda cerrahi müdahalelerle bağırsak yapısı düzeltilerek kabızlık tedavi edilebilir.

Kabızlığa Ne İyi Gelir?

Kabızlığa evde yapılacak müdahaleler sırasında kişilerin yaşamsal değişiklikler yapması önerilir. Bu noktada beslenme şeklinde yapılacak değişiklikler ve sıvı tüketimine dikkat edilmesi ilk sırada yer alır. Kabızlık şikâyeti olan kişilerin günde tükettiği su oranını artırması önerilir. Dehidratasyon nedeniyle gelişen kabızlık ideal miktarda su tüketilmesiyle giderilebilir. Ek olarak dehidratasyona neden olabilecek kafein içeren içeceklerin tüketiminden uzak durulmalıdır. Meyve suyu ve aşırı şekerli içeceklerin de tüketiminin sınırlandırılması önerilir.

Kabızlık şikâyeti olan kişilerin işlenmiş etlerden, kızarmış yiyeceklerden, beyaz ekmek ve makarna gibi basit karbonhidrat içeren gıdaların tüketiminden uzak durması önerilir. Bu tür gıdalar yerine tam tahıllar, taze sebze meyveler günlük beslenmeye eklenmelidir. Böylece günlük lif alımı arttırılarak bağırsak hareketliliği desteklenebilir.

Hamilelikte Kabızlığa Ne İyi Gelir?

Hamilelik döneminde kabızlık ile karşılaşma oranı oldukça yüksektir. Uzun süreli olması halinde bu durum kadınlarda ciddi şikayetler yaratabilir ve günlük yaşam kalitesini düşürebilir. Alınacak olan bazı önlemler ile kabızlık gelişimi önlenebileceği gibi kabızlık şikayetlerinin azalması sağlanabilir. Hamilelik döneminde ideal miktarda sıvı tüketimi birçok fizyolojik süreci desteklediği gibi bağırsak hareketlerini de destekler. Bu noktada hamilelerin su tüketimine özen göstermeleri önerilir. Kuru erik suyu gibi sıvılardan da yararlanılabilir. Günlük beslenmeye lifli gıdaların eklenmesi önerilir. Meyve, sebze ve tam tahıllardan zengin bir beslenme planı uygulanabilir. Günlük rutine hamilelikte yapılabilecek fiziksel aktiviteler eklenebilir. Yapılacak olan yaşamsal değişikliklere rağmen kabızlık şikayetinin devam etmesi halinde hekim hamilelik döneminde kullanılmaya uygun müshil veya dışkı yumuşatıcı ilaçlar reçete edebilir.

Bebeklerde Kabızlığa Ne İyi Gelir?

Bebeklerin karın kasları zayıftır ve sıklıkla bağırsak hareketleri sırasında zorlanırlar. Birkaç dakika ıkınma sonrasında yumuşak dışkı çıkması halinde bu durum kabızlık olarak adlandırılmamaktadır. Dışkı yapmakta zorlanmak her zaman kabızlığın işareti değildir. Bebeklerde kabızlık genellikle bebeğin katı yiyecek yemeye başlamasıyla gelişen bir durumdur. Bu tür durumlarda günlük beslenmeye su ve meyve suyu eklenmesi bebeğin bağırsak hareketliliğini destekleyebilir. Elma, kuru erik ve armut suyundan yararlanılabilir. Eğer ki bebeğin bulunduğu yaş aralığı uygunsa tam buğday veya yulaf gibi tahıllar günlük beslenmeye eklenebilir.

Kabızlığı Önlemeye Yarayan Besinler Nelerdir?

Bazı besinler içerisinde bulunan yüksek miktarda lif ve su sayesinde kabızlık şikayetini önlemeye yardımcı olabilir. Günlük beslenmeye eklenmeleriyle günlük lif alımını destekleyerek bağırsak hareketliliğinin sürdürülebilir olmasını sağlayabilirler. Bu besinler arasında tam tahıllar, taze ve kuru meyveler, yeşil yapraklı sebzeler ve kuru baklagiller yer alır. Kuru erik, portakal, ananas, çilek ve mango gibi yüksek lifli meyveler ön plana çıkan gıdalar arasındadır.

Hangi Yiyecekler Kabızlığa Neden Olur?

Bazı yiyecekler günlük lif alımını destekleyerek bağırsak hareketliliğini artırırken, bazı yiyecekler ise lif alımını sınırlandırdığından kabızlık gelişmesinde etkili olabilir. Protein ağırlıklı bir beslenme planı izlenmesi günlük lif alımının yeterli olmamasıyla sonuçlanabilir ve kabızlığa neden olabilir. İşlenmiş et ürünleri, rafine şeker ve tuz içeriği yüksek ürünler, yoğun miktarda süt ürünleri tüketimi kabızlık gelişmesinde etkili olabilir. Yoğun miktarda kafein içeren çay, kahve ve çikolata gibi gıdaların tüketimi vücudu dehidratasyona uğratarak kabızlık şikayetine neden olabilir.

Kabızlık yaşamsal değişiklikler, tıbbi durum veya kullanılan ilaçlar nedeniyle gelişen bir durum olabilir. Beslenme müdahaleleri, egzersiz yapılması ve sıvı alımının arttırılması gibi önlemler ile kontrol altına alınabilir. Ancak kabızlığın üç haftadan uzun sürmesi ve beraberinde çeşitli semptomların gözlemlenmesi halinde bir tıbbi destek alınması gerektiği ihmal edilmemelidir.