Karaciğer Biyopsisi Yerine Fibroscan Yöntemi

Karaciğer hastalıklarının değerlendirilmesinde altın standart karaciğer biyopsisidir. Ancak geliştirilen Fibroscan teknolojisi sayesinde artık pek çok karaciğer hastalığında biyopsi yerine ultrason dalgalarıyla ölçüm yapılıyor, karaciğerin çok daha büyük bir alanı değerlendirilebiliyor. Gastroenteroloji Uzmanı Prof. Dr. Melih Özel, girişimsel bir yöntem olmayan Fibroscan ile ilgili merak edilen soruları yanıtladı...

Fibroscan nedir?

Kronik karaciğer hastalıklarının kaçınılan son noktaları karaciğer sirozudur. Karaciğer sirozu, “fibrozis” adı verilen ve evreler halinde süregiden bir süreç sonunda ortaya çıkar. İşte bu evrenin doğru olarak belirlenmesi kronik karaciğer hastalıklarında tedavi kararının verilmesinde ve sonrasında da tedavinin takibinde büyük önem taşır.

Fibrozisin değerlendirilmesinde altın standart karaciğer biyopsisidir. Ancak hem yöntemin girişimsel olması, hem de tekrarlanabilirliğinin güçlükler içermesi nedeni ile karaciğer fibrozisinin değerlendirilmesinde güvenilir, tekrarlanabilir ve girişimsel olmayan bir yönteme ihtiyaç duyulmuştur. Günümüzde bu ihtiyacı karşılayan en iyi yöntem Fibroscan cihazıyla gerçekleştirilen “transient elastografi” adı verilen bir yöntemdir.

Fibroscan cihazının özellikleri neler?

Fibroscan, transient elastografi yöntemi ile yumuşak dokuların elastikiyetini sayısal olarak ölçen bir cihazdır. Fibroscan karaciğer dokusuna düşük frekanslı ve amplitüdlü ultrasonik titreşimler gönderir ve oluşan elastik dalga doku içerisinde çoğalarak yayılır. Dalganın iletim hızı içinden geçtiği dokunun esnekliği (elastisitesi) ile ilişkilidir. Dokunun sertliği arttıkça dalganın yayılım hızı da artar.

İşte cihaz bu hızı saptayarak sayısal bir sonuç oluşturur ve karaciğerdeki fibrozis miktarını objektif bir şekilde ortaya koyar. 

Fibroscan yönteminin avantajları neler?

İşlemin karaciğer biyopsisine göre karaciğerden parça alınması gerekmemesi dışında en önemli üstünlüğü karaciğerin bütün olarak, çok daha geniş bir şekilde değerlendirilmesine olanak sağlamasıdır.

İşlemin yapılması uygulaması dakikalar içerisinde gerçekleştirilir. Aç kalmak dışında işlem için bir hazırlığa gerek yoktur. Dakikalar içerisinde tamamlanan işlem sırasında hasta hiçbir ağrı hissetmez.

Bu yöntem ile karaciğer yağlanmasının düzeyi ve karaciğerin elastisitesi, sertliği ölçülerek hasar düzeyi belirlenebilmektedir. Kolay uygulanabilir ve tekrarlanabilir olması önemli bir avantajıdır. Girişimsel bir işlem olmadığı için herhangi bir yan etkisi yoktur ya da rahatsızlık hissi oluşturmaz.

Fibroscan hangi hastalıklarda kullanılır?

Fibroscan, karaciğerde kronik hasar oluşturan tüm karaciğer hastalıklarında kullanılabilir. Bu hastalıkları aşağıdaki şekilde sıralayabiliriz:

• Karaciğer enzim yükseklikleri
• Viral hepatit taşıyıcılığı
• Kronik hepatit B
• Kronik hepatit C
• Kronik hepatit D (delta hepatiti)
• Otoimmün hepatitler
• İlaca bağlı kronik karaciğer hasarları
• Primer biliyer kolanjit
• Ameliyat öncesi karaciğer açısından risk değerlendirilmesi
• Nonsirotik portal hipertansiyon
• Wilson hastalığı
• Hangi nedene bağlı olursa olsun yağlı karaciğer hasarı ve yağlanmaya bağlı hepatitler (hepatosteatoz ve steatohepatitler)