Kalın Bağırsak Kanserlerin Nedenleri ve Tedavisi

Kalın bağırsak (kolorektal) kanseri nedir?

Kolon ve rektum, sindirim sisteminin kalın bağırsak denen kısmını oluşturur. Toplamda yaklaşık 1,5 metre uzunluğundadır. Kısmen sindirilmiş gıdalar ince bağırsaktan kolona gelir. Kolon su ve mineralleri besinden ayırır, geri kalanı anüsten atılmak üzere depolar. Kolondan başlayan kansere kolon kanseri, rektumdan başlayan kansere rektum kanseri denir. Kolon ve rektum kanserleri bu organların iç yüzeyini örten tabakayı oluşturan hücrelerden gelişir. Sağlık Bakanlığı'nın istatistiklerine göre en sık görülen ilk 5 kanser arasındadır. Her yaşta görülebilmelerine rağmen en sık 50 yaşından sonra gözlenmektedir. Ortalama görülme yaşı 63’tür. Kadın-erkek arasında görüme sıklığı açısından pek bir fark yoktur. Kolorektal kanser kolon ve rektumun dışına çıktığında, kanser hücreleri genelde yakındaki lenf bezlerinde bulunabilir. Kanser hücreleri bu lenf bezlerine ulaşabilirse diğer bezlere, karaciğer ve uzak organlara ulaşabilir.  

Kolorektal kanserin risk faktörleri nelerdir?

Kolorektal kanserin kesin sebebi bilinmemektedir. Kolorektal kanser için bazı risk faktörleri vardır: 

Yaş: Kolorektal kanser, genelde yaşlılarda görülür. Hastaların %90’ı 50 yaşından sonra tanı alır. Ortalama yaş 60’lı yaşlardır. 

Polipler: Polip iyi huylu bir tümördür. Kolon veya rektumun iç duvarından kaynaklanırlar. 50 yaşın üzerindeki insanlarda yaygındır. Bazı polipler (adenomlar) kanserleşebilir. Bu durumda, kanserleşme riski nedeniyle polip çıkartılmalı ve düzenli aralıklara kontrol edilmelidir. Poliplerin erken tanısı ve alınması, kolorektal kanser riskini azaltır. 

Ailede kolorektal kanser öyküsü: Bir kişinin yakın akrabalarında (anne, baba, kız veya erkek kardeş, çocuklar) kolorektal kanser öyküsü varsa bu hastalığa özellikle daha genç yaşta yakalanma riski artar. 

Genetik bozukluklar: Belli genlerdeki değişiklikler kolorektal kanser riskini arttırır. Tüm kolorektal kanser vakalarının %2’sini oluşturur. HNPCC genindeki değişiklikler nedeniyle olur. Değişmiş HNPCC genli hastaların %75’inde kolorektal kanser gelişir, kanserin ortalama tanı yaşı 44’tür. 

Familyal adenomatöz polipozis (FAP): Kolon ve rektumda kalıtımsal poliplerle karakterize nadir bir durumudur. APC adında özel bir gendeki değişiklikler sonucu olur. Tedavisi kalın bağırsağın tamamının çıkarılmasıdır. FAP tedavi edilmez ise 40 yaş civarında kolorektal kanser gelişir. FAP tüm kolorektal kanser vakalarının %1’den azını oluşturur. 

Daha önceden kolorektal kanser geçirmiş olmak: Kolorektal kanser öyküsü olan bir kişide tekrar kolorektal kanser gelişebilir. Yumurtalık, rahim ve meme kanseri öyküsü olan kadınlarda kolorektal kanser riski artmıştır. 

Ülseratif kolit veya Crohn hastalığı: Bağırsakta adı geçen iltihabi hastalığı olanlarda kolorektal kanser riski artmıştır. Bu kişilerde normal topluma göre 10 kat artmış risk mevcuttur. 

Diyet: Hayvansal yağdan zengin, kalsiyum, folat ve liften fakir diyetle beslenenlerde kolorektal kanser riski artmıştır. Meyve ve sebzeden fakir beslenmek de riski artırır. 

Sigara: Sigara içen hastalarda polip ve kolorektal kanser riski artmıştır. 

Kalın bağırsak kanserinden nasıl korunabilirim?

Kalın bağırsak kanserlerinden korunmada tarama yöntemlerinin yanı sıra riski azaltıcı bazı basamaklar da mevcuttur. Örneğin fiziksel egzersiz, aşırı kilolardan kurtulmak, sigara kullanmamak, yüksek lifli, düşük yağ içerikli gıdaları tüketmek bunlardan birkaçıdır. 

Kalın bağırsak kanserinin belirtileri nelerdir?

Kolorektal kanser gelişen bir hastada bağırsak alışkanlıklarında değişiklikler, ishal, kabızlık, bağırsakta tam boşalmama hissi, dışkıda kan (parlak ya da koyu kırmızı), normalde olduğundan daha ince dışkılama, genel abdominal rahatsızlık (gaz, kramplar, şişkinlik), bilinen bir neden olmaksızın kilo kaybı, sürekli yorgunluk, bulantı ve kusma gibi şikayetler görülebilir. 

Kalın bağırsak kanserlerindeki bulgu ve belirtiler, tümörün evresine ve tümörün bulunduğu yere göre değişir. Tümör bağırsak içine doğru büyürken bulgu vermezken, bağırsak tam tıkandığında, hastanın gazını ve dışkısını çıkaramadığı duruma kadar değişen belirtiler verebilir. Kalın bağırsağın sağ tarafındaki tümörlerde gözlenen belirtiler dışkı ile birlikte fark edilmeyen kan kaybı ve bu kanamaya bağlı kansızlık, halsizlik, nefes darlığı, çabuk yorulma, dışkılama alışkanlıklarında değişikliktir. Zaman zaman kabızlık ve ishal atakları, karın ağrısı, karında şişkinlik, kilo kaybı diğer bulgulardır. Kalın bağırsak tümörlerinin en sık yerleşim yeri sol taraftır, burası da kalın bağırsağın dar yerlerindendir. Bu yüzden sol taraf tümörlerinde bağırsak tıkanıkları karşımıza daha çok çıkmaktadır. 

Rektum tarafında yani makata yakın kısımdaki tümörlerde en sık bulgu, dışkıya kan bulaşmasıdır. Burada dikkat edilecek durumlardan birisi hemoroid denen hastalıkta da dışkıda kan gözlenir ve kişi bu durumu karıştırarak teşhis ve tedaviyi geciktirebilir. Dışkılama alışkanlıklarında değişiklik, dışkı çapının incelmesi, kabızlık, dışkılama sonrası tam boşalamama, karında şişkinlik gözlenen diğer bulgulardır. Bu bulgulardan şüphelendiğinizde doktora başvurmalısınız. Geç dönemde kalın bağırsak kanserlerinin istenmeyen durumlarından biri bağırsağın tam tıkanmasıdır. Bundan başka oluşabilecek durumlar arasında büyük damarın duvarının yıkılması sonucu ciddi kanamalar, tümörün bağırsak duvarını delmesi, buna bağlı kalın bağırsaktaki mikropların karın zarına yayılması, karın boşluğunda sıvı toplanması şeklindedir. 

Bu belirtiler her zaman kansere bağlı olmayabilir. Diğer başka sağlık problemleri bu belirtilere yol açabilir. Ancak bunlardan herhangi birine sahip kişilerin, erken tanı ve tedavi için doktora başvurması önerilir. Genelde kanserin erken dönemlerinde ağrı olmaz. Ağrı olmasını beklemeden doktora başvurmak kanserin erken tanısında önemlidir. 

Kalın bağırsak kanserinin tanısı nasıl konulur?

Diğer kanserlerde olduğu gibi kolon kanserleri de iyice büyüyene kadar belirti vermeyebilirler. Bu nedenle amaç, daha kanserde belirti yokken tümörü ortaya koymak olmalıdır. Belirtiler gelişmeden önce bir kişinin kanser için taranması poliplerin ve kanserin erken tanınmasında yardımcı olur. Poliplerin erkenden tanınıp çıkartılması, kolorektal kanseri önleyebilir. Erken tanı konulduğunda, kolorektal kanserin tedavisi daha etkin olabilir. Bu nedenle, 50 yaş üstündeki kişiler izlenmeli ve kolorektal kanser için artmış riski olan kişiler daha erken tarama programına alınmalıdır.  

Erken tanıda kullanılan tarama testleri şunlardır:

Dışkıda gizli kan testi: Kanserler ve polipler kanadığından bu test ile dışkıda az miktarda kanı saptamak mümkündür. Ancak hemoroid gibi kanser dışı kanama nedenleri de bu testte pozitifliğe yol açabilir. Usulüne uygun yapılan dışkıda gizli kan testi pozitif çıkarsa kolonun endoskopik incelenmesi gerekir. 

Sigmoidoskopi: Rektum ve sigmoid kolon denen bağırsağın son 60 cm’lik kısmı görüntülenir. Polip tespit edilirse polipektomi denilen bir işlemle çıkartılmasına olanak sağlar. 

Kolonoskopi: Tüm kolonun iç duvarı görüntülenir, varsa polipler çıkartılabilir. 

Rektumun parmakla muayenesi: Doktor vazelinle kayganlaştırarak eldivenli parmağı ile rektumu muayene eder. 

Çift kontrastlı baryumlu kolon grafisi: Makattan beyaz opak madde verildikten sonra çekilen filmlerle tümörü göstermeyi sağlar. Büyük tümörleri göstermede faydalıdır ancak kolonoskopi kadar güvenilir değildir. 

Kolorektal kanserde tarama nasıldır?

Risk gruplarına girmeyen hastalara, 50 yaşından başlayarak gaytada gizli kan taraması, 50 yaşın üzerinde ise en azından 5 yılda bir sigmoidoskopi, 10 yılda bir kolonoskopi yapılması önerilmektedir. Bazı ülkelerde kalın bağırsak kanseri tarama yaşı 45’e kadar düşürülmüştür. 

Risk grubunda olan hastalardan; daha önce polip çıkarılmış olan hastalar bu işlemden sonra 1-3 yıl içinde tekrar kolonoskopi yaptırmalıdır. Anne baba gibi yakın akrabalarında kalın bağırsak kanseri tanısı konmuş olanlar 40 yaşından önce veya akrabasına tanı konulduğu yaştan en geç 8-10 yıl önce taramayı başlatmalıdır. 

Kalıtsal non-polipozis kolorektal kanser için genetik test yaptırılmalıdır. Ailesel adenomatoz polipozis (FAP) olarak adlandırılan hastalık olan kişiler genetik danışmanlık almalı ve 10-15 yaşından itibaren kolonoskopi ile takip edilmelidir. Meme, kadın genital organ kanseri olan kişiler 40 yaşından sonra, ülseratif koliti olan kişiler ise tanı aldıktan sonra periyodik olarak kolonoskopi yaptırmalıdır.  

Kolorektal kanser belirti ve bulguları olan kişilerde, bunların kanser ya da başka bir nedene bağlı olduğunun saptanması gereklidir. Tetkiklerde anormal bir bulgu saptanırsa (polip gibi) kanser hücrelerini saptamak için biyopsi şarttır. Patolog tarafından çıkartılan doku, mikroskop altında kanser hücrelerinin varlığı açısından incelenir. 

Kalın bağırsak kanserinin tedavisi nedir?

Kalın bağırsak kanserlerinin tedavisinde cerrahi, radyasyon ve kemoterapi başlıca kullanılan tedavi yöntemleridir. Tedavi, tümörün yerleşim yeri ve evresine göre değişmektedir. Tedaviye başlamadan önce hastalar hastalığın evresini, tedavi seçeneklerini, tedavi yan etkilerini, tedavinin normal yaşamları üzerindeki olumsuz etkilerini, tedavinin maliyeti ve kendisi için uygun olabilecek yeni klinik çalışmaların varlığını sorgulayabilir. 

Cerrahi: Cerrahi tedavi, kanserin tedavisinde ana basamağı oluşturur. Ama bunun için kanser uzak organlara (karaciğer, akciğer, beyin, kemik vb.) yayılmamış olmalıdır. Cerrahi yöntemde tümörlü kısım etraftaki sağlam dokuyla beraber çıkartılır. Bunun yanında bağırsağı vücuda bağlayan mezenter denilen doku ve lenf bezleri de çıkartılır. Rektum kanserlerinde tümör kalın bağırsağın sol tarafının bir kısmı ile birlikte alınır ve iki uç birbirine birleştirilir. Birleştirmenin mümkün olmadığı durumlarda cerrah, sağlam bağırsağın ucunu karın duvarına ağızlaştırır, diğer ucu kapatır. Buna kolostomi denir. Özel kolostomi torbaları vasıtasıyla dışkı dışarı alınır. Çoğu hastada bu durum geçicidir, cerrahi sonrası kolon veya rektum iyileşmesi tamamlanınca kapatılır. Rektum alt bölgelerinde makata çok yakın kısımlarda tümörü olan hastalarda kolostomi kalıcı olabilir. Son yıllarda özellikle karaciğere ve akciğere yayılan bağırsak tümörlerinde o bölgedeki tümörü tamamen çıkartıldığı durumlarda da artık cerrahi tedavi uygulanmakta ve sonuçlar çok yüz güldürücü olmaktadır. 

Kemoterapi: Kemoterapi, kanser hücrelerini öldürmek için antikanser ilaçları kullanmaktır. Sistemik tedavi olarak adlandırılır, çünkü ilaçlar kan dolaşımına geçerek vücuttaki kanser hücrelerini öldürür. Kolon kanserinin bazı evrelerinde ve vücudun başka yerine sıçramış olduğu durumlarda sıklıkla kullanılan bir tedavidir. Antikanser ilaçlar ağız ya da damar yoluyla verilebilir. Hastalar hastanede ayaktan hasta olarak nadiren de yatarak bu tedavileri alabilirler. Hastalar kemoterapiyi tek başına ya da, cerrahi, radyoterapi ile kombine olarak alabilirler.  

Radyasyon Tedavisi: Radyoterapi olarak da adlandırılır. İyonize radyasyonla tümör hücrelerinin tahribatına yol açan lokal bir tedavidir. Tedavi edilen alandaki kanser hücrelerini yüksek enerjili ışınlarla öldürmek amaçlanır. Radyoterapi, ameliyat öncesinde tümörün küçültülmesi amacıyla veya ameliyat sonrası nüksleri önlemek için kemoterapi ile beraber verilebilir. Radyoterapi genellikle rektum kanserlerinde ve bunların bazı evrelerinde kullanılmaktadır. 

 

Sağlık Merkezi
Anadolu Sağlık Merkezi

Gastroenteroloji

Gastroenteroloji

Bölüm Doktorları

Tıbbi Birimi İncele
Gebze Ataşehir

Gastroenteroloji

Prof. Dr. Ahmet Melih Özel

Gebze

Gastroenteroloji

Prof. Dr. Zülfikar Polat

Gebze Ataşehir

Gastroenteroloji

Doç. Dr. Hasan Murat Gürsoy

Gebze Ataşehir

Gastroenteroloji

Prof. Dr. Ahmet Melih Özel

Gebze

Gastroenteroloji

Prof. Dr. Zülfikar Polat

Gebze Ataşehir

Gastroenteroloji

Doç. Dr. Hasan Murat Gürsoy

Tümünü göster

Önerilen Sağlık Yazıları

Mikrobiyota Nedir?

Mikrobiyota Nedir?

Pankreas Kanseri ve Tedavisi

Pankreas Kanseri ve Tedavisi

Kabızlık Polikliniği

Kabızlık Polikliniği

Bağırsak Kurdu Nedir? Belirtiler ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Bağırsak Kurdu Nedir? Belirtiler ve Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Gastrit Nedir? Gastrit Belirtileri ve Tedavisi

Gastrit Nedir? Gastrit Belirtileri ve Tedavisi

Gaz Sıkışması: Neden Olur, Ne İyi Gelir?

Gaz Sıkışması: Neden Olur, Ne İyi Gelir?

İrritabl (Huzursuz) Bağırsak Sendromu: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

İrritabl (Huzursuz) Bağırsak Sendromu: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

İshale Ne İyi Gelir? İshal Nasıl Geçer? İshali Ne Keser?

İshale Ne İyi Gelir? İshal Nasıl Geçer? İshali Ne Keser?

Makattan Kan Neden Gelir?

Makattan Kan Neden Gelir?

Mide Kanseri Belirtileri Nelerdir? Mide Kanseri Tedavisi

Mide Kanseri Belirtileri Nelerdir? Mide Kanseri Tedavisi

Mide Bulantısı: Nedir, Neden Olur ve Tedavisi

Mide Bulantısı: Nedir, Neden Olur ve Tedavisi

Mide Kanaması: Nedir, Belirtileri, Neden Olur ve Nasıl Geçer?

Mide Kanaması: Nedir, Belirtileri, Neden Olur ve Nasıl Geçer?

Siroz: Nedir, Belirtileri, Nedenleri, Evreleri ve Tedavisi

Siroz: Nedir, Belirtileri, Nedenleri, Evreleri ve Tedavisi

Ülser Nedir? Belirtileri, Teşhis ve Tedavisi

Ülser Nedir? Belirtileri, Teşhis ve Tedavisi

Ülseratif Kolit: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Ülseratif Kolit: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

ERCP  Nedir?

ERCP Nedir?

Kolon (Bağırsak) Kanseri Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Kolon (Bağırsak) Kanseri Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Karaciğer Biyopsisi Yerine Fibroscan Yöntemi

Karaciğer Biyopsisi Yerine Fibroscan Yöntemi

Pankreas İltihaplanması (Pankreatit) Nedir, Tedavisi

Pankreas İltihaplanması (Pankreatit) Nedir, Tedavisi

Kabızlık Neden Olur? Kabızlığa Ne İyi Gelir?

Kabızlık Neden Olur? Kabızlığa Ne İyi Gelir?

Mide Üşütmesine Ne İyi Gelir? Mide Üşütmesi Nasıl Geçer?

Mide Üşütmesine Ne İyi Gelir? Mide Üşütmesi Nasıl Geçer?

Mide Yanması Neden Olur? Mide Yanmasına Ne İyi Gelir?

Mide Yanması Neden Olur? Mide Yanmasına Ne İyi Gelir?

Karın Şişkinliğine Ne İyi Gelir? Şişkinlik Nasıl Geçer?

Karın Şişkinliğine Ne İyi Gelir? Şişkinlik Nasıl Geçer?

Reflüye Ne İyi Gelir? Reflü Şikayetlerini Azaltacak Öneriler

Reflüye Ne İyi Gelir? Reflü Şikayetlerini Azaltacak Öneriler

Karaciğer Kisti Nedir? Karaciğer Kisti Nasıl Geçer?

Karaciğer Kisti Nedir? Karaciğer Kisti Nasıl Geçer?

Safra Yolu Kanseri Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Safra Yolu Kanseri Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Pankreas Duktal Adenokarsinomu Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Pankreas Duktal Adenokarsinomu Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Safra Kesesi Polipleri Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Safra Kesesi Polipleri Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Crohn Hastalığı Nedir? Crohn Hastalığında Neler Tüketilmemeli?

Crohn Hastalığı Nedir? Crohn Hastalığında Neler Tüketilmemeli?

Karaciğer Yağlanması Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Karaciğer Yağlanması Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Kolon Kanserinde Robotik Cerrahi Avantajları Nelerdir?

Kolon Kanserinde Robotik Cerrahi Avantajları Nelerdir?

Mide Bulantısına Ne İyi Gelir? Mide Bulantısı Neden Olur?

Mide Bulantısına Ne İyi Gelir? Mide Bulantısı Neden Olur?

Tümünü göster