Varis Nedir: Belirtileri, Teşhis ve Tedavisi

Varis dünya genelinde milyonlarca insanda görülen yaygın bir durumdur.

Varis dünya genelinde milyonlarca insanda görülen yaygın bir durumdur. Genellikle bacaklardaki damarların genişlemesi, kıvrılması ve şişmesiyle ortaya çıkar. Sıklıkla mavi veya koyu mor renkte görünürler. Varisde zayıf veya hasar görmüş damar duvarları ve kapakçıklar nedeniyle kanın düzgün bir şekilde akışı engellenir ve kanın damarlarda birikmesine sebep olur. Varis genetik, yaş, hamilelik, obezite ve uzun süre ayakta veya oturarak çalışma gibi çeşitli faktörlerden kaynaklanabilir. Varis, ciddi bir tıbbi durum olarak sınıflandırılmamış olabilir, ancak tedavi edilmezse daha ciddi sorunlara yol açabilir.

Varis Nedir?

Varis çok yaygın görülen bir rahatsızlıktır. Derinin altında görülebilen şişmiş ve genişlemiş, mavi veya koyu mor renkte damarlardır. Varisler vücuttaki herhangi bir damarda ortaya çıkabilse de, en yaygın olarak bacaklarda ve özellikle baldırlarda gözlemlenir. Damar duvarı ve kapakçıklar zayıf düşmüş ve hasar görmüşse kan düzgün bir şekilde akamaz ve damarda birikir. Bunun sonucu olarak mor-mavi renkli kıvrımlı damar görünümü ortaya çıkar. Varisler ağrı yapabilirler ve estetik açıdan kötü görünebilirler. Variköz damarların yaygın nedenleri arasında yaş, genetik faktörler, hamilelik, obezite ve uzun süreli ayakta veya oturarak çalışma yer almaktadır. Variköz damarlar(varisler) için tedavi seçenekleri arasında kompresyon çorapları giyme, yaşam tarzı değişiklikleri ve skleroterapi veya cerrahi gibi tıbbi işlemler bulunmaktadır.

Varis Belirtileri Nelerdir?

Varislerin belirtileri kişiden kişiye değişebilir, ancak en yaygın belirtiler şunlardır:

- Ağrılı, ağır ve rahatsız bacaklar

- Ayak bilekleri ve ayaklarda şişme

- Özellikle gece olmak üzere bacaklarda kas krampları

- Bacaklarda yanma hissi

- Varislerin üzerindeki bölgede kuru, kaşıntılı ve ince cilt

- Huzursuz bacak sendromu

- Görünür, şişmiş damarlar

- Cilt yüzeyinde görülebilen spide (örümcek) damar olarak da adlandırılabilen küçük damarlar

- Uyluk veya baldır krampı (genellikle gece olur)

- Ayak veya ayak bileklerinde hafif şişme

- Varislerin yakınında kaşıntı

Varis Neden Olur?

Variköz damarlar, vücuttaki herhangi bir damarda ortaya çıkabilen yaygın bir durumdur, ancak en yaygın olarak bacaklarda ve ayaklarda, özellikle de baldırlarda gelişir. Bu durum, zayıf veya hasar görmüş damar duvarları ve kapakçıklar nedeniyle kanın düzgün bir şekilde akışını engelleyerek damarlarda birikmesi sonucu oluşur. Variköz damarların yaygın nedenleri şunlardır:

- Zayıf veya hasar görmüş damar duvarları ve kapakçıklar

- Yaşla ilgili olarak damarlarda ve kapakçıklarda meydana gelen yıpranma

- Variköz damarların genetik olarak aile geçmişinde bulunması

- Kan hacminin arttığı ve damarlara baskı uygulayan hamilelik dönemi

- Ergenlik, hamilelik ve menopoz dönemlerinde meydana gelen hormonal değişiklikler

- Damara ekstra baskı uygulayan obezite durumu

- Ayakta uzun süre durma veya oturma, kanın bacaklar ve ayaklarda birikmesine sebep olabilir.

- Kapakçıkları hasarlayabilecek kan pıhtıları veya diğer damarla ilgili durumlar

- Damarlara gelen yaralanmalar

Yukarıda bahsedilen durumlar kan akışını engelleyerek varis oluşumuna zemin hazırlar.

Varis Nasıl Teşhis Edilir?

Varisler, fizik muayene ile kolayca tespit edilebilir. Hekim, bacakları ayakta dururken inceler ve şiş görünen damarları tespit eder. Ayrıca ağrı veya rahatsızlık olup olmadığını sorar. Bazı durumlarda, doktor bacaklar için venöz doppler ultrasonu adı verilen bir testin yapılmasını önerebilir.Bu invaziv olmayan (vücut bütünlüğüne zarar vermeyen) test, ses dalgalarını kullanarak damarlardaki kapakçıklardan kan akışını inceleyerek bir kan pıhtısı tespit etmeye yardımcı olur. Bu test aynı zamanda bacak damarlarının yapısını ve variköz damarın nedenini belirlemeye yardımcı olabilir. Hekim ayrıca hastanın tıbbi geçmişini, aile geçmişini, aktivite düzeylerini ve yaşam tarzını da sorabilir. Variköz damarlar ağrı veya rahatsızlık yaratıyorsa, hekim kompresyon çorapları, yaşam tarzı değişiklikleri veya skleroterapi veya cerrahi gibi tıbbi işlemler gibi tedavi seçeneklerini önerebilir.

Varis Tedavi Yöntemleri Nelerdir?

Varisler için çeşitli tedavi yöntemleri bulunmaktadır; bunlar, minimal invaziv işlemlerden cerrahi müdahalelere kadar çeşitlilik gösterir. Varisler için en yaygın tedavi yöntemlerinden bazıları şunlardır:

• Kompresyon Çorapları: Kompresyon çorapları, bacaklardaki kan dolaşımını düzelten ve varislerin riskini azaltan invaziv olmayan bir tedavi seçeneğidir. Bacakları sıkıştırarak, damarların ve bacak kaslarının kanı daha etkili bir şekilde taşımalarına yardımcı olurlar.
• Skleroterapi: Skleroterapi, etkilenen damara özel bir çözelti enjekte edilerek yapılan minimal invaziv (vücut bütünlüğüne en az zarar veren) bir işlemdir. Çözelti, damarın yara izi oluşturmasına ve kanın yakındaki sağlıklı bir damara yönlendirilmesine neden olur. Etkilenen damar sonunda çöker ve daha sonra vücut tarafından emilir, böylece kaybolur. Skleroterapi özellikle küçük variköz damarlar olan "spider damarları" için etkilidir.
• Endovenöz Lazer Tedavisi (EVLT): EVLT, minimal invaziv bir işlem olup, etkilenen damarı kapatmak için lazer enerjisi kullanır. Bir lazer fiberi küçük bir kesiden damara sokulur ve lazer enerjisi damarı ısıtarak kapatır. Kan daha sonra sağlıklı damarlara yönlendirilir.
• Radyofrekans Ablasyon: Radyofrekans ablasyon, minimal invaziv bir işlem olup, etkilenen damarı ısıtarak ve kapatmak için radyofrekans enerjisi kullanır. Bir kateter küçük bir kesiden damara sokulur ve radyofrekans enerjisi damarı ısıtarak kapatır. Kan daha sonra sağlıklı damarlara yönlendirilir.
• Ligasyon ve Stripping: Ligasyon ve stripping, etkilenen damarı bağlayıp küçük kesiler yoluyla çıkarmayı içeren cerrahi bir işlemdir. Bu prosedür, minimal invaziv işlemlerle tedavi edilemeyen daha büyük variköz damarlar için genellikle tercih edilir.
• Mikro veya Stab Flevbektomi: Mikro veya stab flevbektomi, yüzeydeki variköz damarların küçük kesiler yoluyla çıkarılmasını içeren minimal invaziv bir işlemdir. Bir tığ kanca, damarı kesiden geçirerek çıkarır. Bu işlem, lokal anestezi altında muayenehanede yapılabilir.

Varisten Korunma Yolları Nelerdir?

Varislerin oluşumunu veya kötüleşmesini önlemek için aşağıdaki önlemleri almak faydalı olabilir:

• Düzenli Egzersiz: Düzenli egzersiz, bacaklardaki kan dolaşımını iyileştirerek varislerin oluşumunu önlemeye yardımcı olur. Yürüyüş, bisiklet sürme ve yüzme iyi seçeneklerdir. Egzersiz ayrıca obezite gibi variköz damarlar için başka bir risk faktörünü yönetmede de yardımcı olur.
• Sağlıklı Kiloyu Korumak: Sağlıklı kiloyu korumak, damarlara uygulanan baskıyı azaltarak variköz damarların oluşumunu önemli ölçüde engeller. Obezite, variköz damarlar için bir risk faktörüdür, bu nedenle kilo vermek riski azaltabilir.
• Uzun Süreli Ayakta Durma veya Oturmaktan Kaçınmak: Uzun süreli ayakta durma veya oturma, bacaklardaki ve ayaklardaki damarlara uygulanan basıncı artırabilir ve variköz damarların oluşmasına neden olabilir. Eğer uzun süre oturmanız veya ayakta durmanız gereken bir işiniz varsa, sık sık ara vererek etrafta dolaşmak veya bacaklarınızı germek için mola verin. Aynı yerde takılı kaldığınızda, bacaklarınızı, bileklerinizi ve ayaklarınızı masaj yaparak dolaşımı artırın.
• Kompresyon Çorapları Kullanmak: Kompresyon çorapları, bacaklardaki kan dolaşımını düzeltir ve variköz damarların riskini azaltmaya yardımcı olur.
• Dar Kıyafetlerden Kaçınmak: Özellikle bel, kasık ve bacaklar etrafında sıkı kıyafetler, kan dolaşımını kısıtlayarak varis riskini artırabilir. Doğru dolaşımı teşvik etmek için bol kıyafetler giymek gerekir.
• Bacakları Yükseğe Kaldırmak: Bacaklarınızı kalp seviyesinin üstüne kaldırmak, kan dolaşımını iyileştirerek bacaklardaki damarlara uygulanan basıncı azaltmaya yardımcı olabilir. Bunu yapmak için yatın ve bacaklarınızı yastık veya minderle yukarı kaldırın.

Siz ve yakınlarınızda varis gözlemliyorsanız, durumu değerlendirmek için bir sağlık kuruluşuna başvurmalısınız. Anadolu Sağlık Merkezi uzman kadrosuyla varis tedavisi ve takibini en modern tekniklerle yapabilmektedir.