21 Ağustos 2023 Pazartesi
Hipertansiyon Organ Hasarına Neden Olmadan Belirti Vermiyor
Anjiyo (anjiyografi), kalp damarlarının iç yapısını incelemek için uygulanan tanısal bir işlemdir. Ancak halk arasında “anjiyo ameliyatı” denildiğinde genellikle damar tıkanıklığının tespit edilmesiyle birlikte uygulanan balon ve stent işlemi gibi müdahaleli tedavi yöntemleri kastedilir. Bu işlem, kasık ya da el bileğinden girilerek damar içine yerleştirilen kateter aracılığıyla gerçekleştirilir. Uygulama sırasında kontrast madde verilerek damarlar görüntülenir. Tıkanıklık varsa balonla açılır ya da stent yerleştirilir. Anjiyo hem tanı hem de tedavi amaçlı yapılabilir ve genellikle lokal anestezi altında, hastanın bilinci açık şekilde uygulanır.
Kadınlarda anjiyo ameliyatı temel olarak erkeklerle benzer şekilde uygulanır. Ancak anatomik ve hormonal bazı farklılıklar nedeniyle detaylı dikkat gerektirebilir. Kadınlarda kalp damarları genellikle daha incedir. Bu nedenle kateter yerleştirme sürecinde daha fazla özen gerekir. Ayrıca kadınlarda göğüs ağrısı şikayetleri bazen klasik damar tıkanıklığından çok mikrovasküler disfonksiyon veya spazmlara bağlı olabilir. Bu durumlar klasik anjiyo görüntülerinde her zaman net görünmeyebilir.
Dolayısıyla kadın hastalarda yapılan anjiyo sadece damar açıklığını değil, kan akış dinamiğini ve semptomların kaynağını da detaylı değerlendirmelidir. İşlem sıklıkla bilekten yapılır, ancak bazen kasık yolu tercih edilir. Kadınlar anjiyo sonrası morarma, damar spazmı ve ağrıya daha yatkın olabilir. Bu nedenle işlem sonrası dinlenme süresi biraz daha hassas yönetilir.
Standart prosedürlere uygun olarak uygulanır. Genellikle koroner arter hastalığı daha erken yaşlarda ve daha belirgin damar tıkanıklıkları ile ortaya çıktığı için anjiyo tanı koymak ve müdahale etmek adına sıkça başvurulan bir yöntemdir. El bileği ya da kasık bölgesinden girilerek yapılan işlemle kalp damarlarındaki daralma ya da tıkanıklıklar net bir şekilde görüntülenebilir.
Erkeklerde damar yapısı genellikle daha geniş olduğu için kateter ilerletme süreci teknik olarak daha kolay olabilir. Tespit edilen tıkanıklık oranına göre sadece tanı amaçlı anjiyo yapılabilir ya da aynı seansta stent takılarak müdahale edilebilir. İşlem sonrası iyileşme süreci, genel sağlık durumuna ve uygulama yöntemine göre değişir ancak çoğu hasta birkaç gün içinde günlük aktivitelerine dönebilir.
İleri yaş grubunda yapılan anjiyo işlemleri, özel dikkat ve multidisipliner değerlendirme gerektirir. Yaşlı hastalarda sıklıkla hipertansiyon, diyabet, böbrek yetmezliği gibi eşlik eden kronik hastalıklar bulunduğu için işlem öncesi risk analizi önemlidir. Damar duvarları yaşla birlikte sertleştiğinden ve elastikiyetini kaybettiğinden dolayı kateterin ilerletilmesi daha dikkatli yapılmalıdır. Ayrıca kontrast madde kullanımı böbrek fonksiyonlarını etkileyebileceği için kontrast nefropati riski de göz önünde bulundurulur.
Bu yaş grubunda sıklıkla el bileği (radial arter) yerine kasık (femoral arter) girişi tercih edilebilir. Çünkü bilek damarları yaşla birlikte daha incelmiş olabilir. Ancak tecrübeli merkezlerde bilekten anjiyo hala güvenle yapılabilir. İşlem sonrası kanama, morarma ve iyileşme süreci daha uzun sürebilir. Yaşlı hastalar için anjiyo öncesi ve sonrası yakın takip, düşük riskli girişim teknikleri ve kısa süreli yatış planlaması gerekebilir.
İşlem sırasında hasta uyanık olur ve lokal anestezi uygulanır. Yani işlem yapılan bölgede (el bileği veya kasık) uyuşma sağlanır. Genellikle el bileğindeki (radial arter) ya da kasıktaki (femoral arter) bir damardan giriş yapılır. Bu noktadan çok ince ve esnek bir tüp olan kateter, damarlar aracılığıyla kalbe doğru yönlendirilir.
Kateter kalp damarlarına ulaştığında içinden kontrast madde (boya) verilir. Bu madde damarları röntgen cihazında görünür hale getirir. Damarların açıklığı, daralma ya da tıkanıklık olup olmadığı net bir şekilde değerlendirilir. Eğer damarda ciddi bir daralma varsa, aynı seansta balonla genişletme (anjiyoplasti) yapılabilir ve gerekirse stent takılarak damar açık tutulur. İşlem yaklaşık 15–45 dakika sürer. Sonrasında hasta birkaç saat gözlem altında tutulur. Müdahalenin büyüklüğüne göre hastanede kalış süresi 1 günü geçmez. İşlem sonrası iyileşme süresi genellikle hızlıdır.
Anjiyo, günümüzde oldukça güvenli kabul edilen ve sıkça uygulanan bir işlemdir. Ancak her tıbbi girişimde olduğu gibi bazı riskler ve yan etkiler de mevcuttur. Bu risklerin çoğu nadirdir ve geliştiğinde genellikle tedavi edilebilir durumdadır.
Riskler, hastanın yaşı, eşlik eden hastalıkları (örneğin diyabet, böbrek yetmezliği), damar yapısı ve kullanılan giriş yolu (bilek ya da kasık) gibi faktörlere göre değişebilir. Özellikle yaşlı hastalarda veya daha önceden stent, bypass, kalp yetmezliği gibi öyküsü olanlarda komplikasyon riski biraz daha yüksek olabilir. Anjiyo ameliyatının olası riskleri şöyledir:
Anjiyo işlemi sonrası dikkatli bir takip ve yaşam tarzına özen göstermek, iyileşme sürecini hızlandırır ve olası komplikasyonların önüne geçer. İşlem sırasında girilen bölgeye (el bileği ya da kasık) baskı uygulanarak kanamanın durması sağlanır. Bu bölge genellikle bandajla sabitlenir. İlk saatlerde hasta gözlem altında tutulur ve damar yolu kontrol edilir. İşlemden sonraki ilk 24 saat içinde ağır kaldırmaktan, ani hareketlerden ve uzun süre ayakta kalmaktan kaçınılmalıdır. Eğer giriş yolu kasıksa, birkaç gün boyunca merdiven inip çıkmak, ağır egzersizler yapmak ve uzun süre oturmak önerilmez.
Giriş yapılan bölgede hafif morarma, sertlik veya ağrı olması normaldir. Ancak bu belirtiler artarsa mutlaka doktora başvurulmalıdır. İşlem sonrası ilk birkaç gün bol su içmek, vücuttan kontrast maddenin atılmasını kolaylaştırır.
İşlem tanı amaçlı yapılmışsa ve ek bir müdahale (balon, stent) uygulanmamışsa, hastalar çoğu zaman aynı gün içinde taburcu olabilir. El bileğinden yapılan anjiyolarda hasta genellikle 4–6 saat sonra yürüyebilir ve ertesi gün rutin aktivitelerine dönebilir. Kasık bölgesinden yapılan girişimlerde ise iyileşme süresi biraz daha uzayabilir. Yatak istirahati 6–12 saat sürebilir ve tam hareket özgürlüğü 2–3 gün içinde kazanılır.
Eğer anjiyo sırasında stent takıldıysa veya balon uygulaması yapıldıysa birkaç gün daha dikkatli olmak gerekebilir. Bu durumda 1 haftaya kadar ağır egzersizlerden kaçınmak ve doktorun verdiği ilaçlara düzenli devam etmek önemlidir. Yara yerinin temiz tutulması, şişlik ve morarma belirtilerinin izlenmesi gerekir. Genel olarak anjiyo işlemi sonrası tam iyileşme süresi 3 ila 7 gün arasında değişir. Ancak kalp hastalığının nedeni ortadan kalkmadığı için yaşam tarzı değişiklikleri ve düzenli kontroller kalıcı sağlığın anahtarıdır.
Son güncellenme tarihi: 23 Temmuz 2025
Yayınlanma tarihi: 23 Temmuz 2025
Kardiyoloji
Kardiyoloji
Kardiyoloji
Kardiyoloji
Kardiyoloji
Öne Çıkan Kanser Yazıları
Kişisel Verilerin İşlenmesi: Kimlik, iletişim, sağlık ve pazarlama bilgilerimin, Özel Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi ve Özel Anadolu Sağlık Ataşehir Tıp Merkezi tarafından yürütülecek pazarlama faaliyetlerinin planlanması ve tıbbi ihtiyaçlarıma ve alışkanlıklarıma göre özelleştirilmesi ile bana özel kampanyalar oluşturulması amacıyla işlenmesini kabul ediyorum.
Ticari Elektronik İleti: Özel Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi ve Özel Anadolu Sağlık Ataşehir Tıp Merkezi tarafından kimlik ve iletişim bilgilerimin tercih ettiğim iletişim kanalı üzerinden bana reklam, promosyon, kampanya ve benzeri ticari elektronik iletilerin gönderilmesi amacıyla işlenmesi ve bununla sınırlı olarak hizmet alınan tedarikçilerle paylaşılmasını kabul ediyorum.