KOAH Nedir? KOAH Belirtileri Nelerdir? KOAH Hastalığı Tedavisi

“KOAH nedir?” sorusuna “Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), akciğerlerden hava akışının engellenmesine neden olan kronik bir inflamatuar akciğer hastalığı” şeklinde cevap verilebilir. Semptomlar arasında nefes alma zorluğu, öksürük, mukus (balgam) üretimi ve hırıltı bulunur. Genellikle tahriş edici gazlara veya partikül maddelere uzun süreli maruz kalma nedeniyle oluşur. KOAH'lı kişilerde kalp hastalığı, akciğer kanseri ve çeşitli diğer rahatsızlıklar geliştirme riski daha yüksektir. KOAH zamanla kötüleşen ilerleyici bir hastalık olsa da tedavi edilebilir. Uygun yönetimle, KOAH'lı çoğu kişi iyi semptom kontrolü ve yaşam kalitesi elde edebilir. Ayrıca, ilişkili diğer rahatsızlıkların riskini azaltabilir.

KOAH Nedir?

Kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), nefes almayı zorlaştıran ve zamanla kötüleşen bir grup uzun vadeli akciğer rahatsızlığını ifade eder. Şunları içerir:

• Amfizem: Amfizem, akciğerlerin en küçük hava yollarının (bronşioller) ucundaki alveollerin, tahriş edici gazlar ve partikül maddelere maruz kalma sonucu tahrip olmasıyla oluşan bir rahatsızlıktır.
• Kronik bronşit: Kronik bronşit, akciğerlerin hava keseciklerine (alveoller) hava taşıyan ve buradan hava taşıyan bronşiyal tüplerin astarının iltihaplanmasıdır. Günlük öksürük ve mukus (balgam) üretimiyle karakterizedir.

KOAH'lı kişilerin çoğunda hem amfizem hem de kronik bronşit vardır. Ancak her türün şiddeti, kişiden kişiye farklılık gösterebilir.

KOAH Belirtileri Nelerdir?

Genellikle akciğerde önemli hasar oluşana kadar ortaya çıkmaz. KOAH belirtileri ve semptomları şunları içerebilir:

• Özellikle fiziksel aktiviteler sırasında nefes darlığı
• Hırıltılı solunum
• Göğüste sıkışma
• Berrak, beyaz, sarı veya yeşilimsi renkte olabilen mukus (balgam) üretebilen kronik öksürük
• Sık solunum yolu enfeksiyonları
• Enerji eksikliği
• İstenmeyen kilo kaybı (ilerleyen evrelerde)
• Ayak bileklerinde, ayaklarda veya bacaklarda şişlik

KOAH'lı kişilerde alevlenme adı verilen dönemler de görülebilir; bu dönemlerde semptomlar normal günlük değişimlerden daha kötü hale gelir ve en az birkaç gün devam eder.

KOAH Belirtileri Nelerdir?

Genellikle akciğerde önemli hasar oluşana kadar ortaya çıkmaz. KOAH belirtileri ve semptomları şunları içerebilir:

• Özellikle fiziksel aktiviteler sırasında nefes darlığı
• Hırıltılı solunum
• Göğüste sıkışma
• Berrak, beyaz, sarı veya yeşilimsi renkte olabilen mukus (balgam) üretebilen kronik öksürük
• Sık solunum yolu enfeksiyonları
• Enerji eksikliği
• İstenmeyen kilo kaybı (ilerleyen evrelerde)
• Ayak bileklerinde, ayaklarda veya bacaklarda şişlik

KOAH'lı kişilerde alevlenme adı verilen dönemler de görülebilir; bu dönemlerde semptomlar normal günlük değişimlerden daha kötü hale gelir ve en az birkaç gün devam eder.

KOAH Hastalığı Neden Olur?

Daha çok gelişmekte olan ülkelerde genellikle yetersiz havalandırılan evlerde yemek pişirme ve ısıtma için yanan yakıttan çıkan dumanlar KOAH nedenleri arasında sayılabilir. Akciğerleriniz, vücudunuzdan havayı dışarı atmak için bronşiyal tüplerin ve hava keseciklerinin doğal elastikiyetine güvenir. KOAH, bunların elastikiyetini kaybetmesine ve aşırı genişlemesine neden olur, bu da nefes verdiğinizde akciğerlerinizde bir miktar havanın sıkışmasına neden olur. Hava yolu tıkanıklığının nedenleri şunlardır:

• Amfizem: Bu akciğer hastalığı, alveollerin kırılgan duvarlarının ve elastik liflerinin tahribatına neden olur. Nefes verdiğinizde küçük hava yolları çöker ve akciğerlerinizden hava akışını bozar.
• Kronik bronşit: Bu durumda, bronşiyal tüpleriniz iltihaplanır ve daralır ve akciğerleriniz daha fazla mukus üretir, bu da daralmış tüpleri daha da tıkayabilir. Hava yollarınızı temizlemeye çalışırken kronik bir öksürük geliştirirsiniz.

KOAH'lı kişilerin yaklaşık %1'inde hastalık, alfa-1-antitripsin (AAt) adı verilen bir proteinin düşük seviyelerine neden olan genetik bir bozukluktan kaynaklanır. AAt karaciğerde üretilir ve akciğerleri korumaya yardımcı olmak için kan dolaşımına salgılanır. Alfa-1-antitripsin eksikliği karaciğer hastalığına, akciğer hastalığına veya her ikisine de neden olabilir.

AAt eksikliğine bağlı KOAH'lı yetişkinler için tedavi seçenekleri arasında daha yaygın KOAH tipleri olan kişilerde kullanılanlar yer alır . Ek olarak, bazı kişiler eksik AAt proteinini değiştirerek tedavi edilebilir ve bu da akciğerlere daha fazla zarar gelmesini önleyebilir.

KOAH Hastalığı Nasıl Teşhis Edilir?

KOAH teşhisi için öncelikle doktor, tıbbi geçmiş ve kimyasallara, toza veya dumana maruz kalıp kalınmadığı hakkında sorular sorar. Sonrasında fiziksel muayene yapar. Tüm bunların sonunda ise bazı KOAH hastalığı teşhisi için bazı testler ister. Bunlar şunları içerebilir:

• Akciğer (pulmoner) fonksiyon testleri: Bu testler, soluyup verebildiği hava miktarını ve akciğerlerin kana yeterli oksijen sağlayıp sağlamadığını ölçer. Spirometri adı verilen en yaygın test sırasında, akciğerlerin ne kadar hava tutabileceğini ve havayı akciğerlerden ne kadar hızlı üflendiği ölçülür. Bunun için küçük bir makineye bağlı büyük bir tüpe üflenir. Diğer testler arasında akciğer hacimlerinin ve difüzyon kapasitesinin ölçülmesi, altı dakikalık yürüme testi ve nabız oksimetresi bulunur.
• Göğüs röntgeni: Göğüs röntgeni, KOAH'ın başlıca nedenlerinden biri olan amfizemi gösterebilir . Röntgen, diğer akciğer sorunlarını veya kalp yetmezliğini de ekarte edebilir.
• BT taraması: Akciğerlerinizin BT taraması amfizemi tespit etmeye ve KOAH ameliyatından faydalanıp faydalanılmayacağını belirlemeye yardımcı olabilir . BT taramaları ayrıca akciğer kanserini taramak için de kullanılabilir.
• Arteriyel kan gazı analizi: Bu kan testi, akciğerlerin kana ne kadar iyi oksijen getirdiğini ve karbondioksiti ne kadar iyi uzaklaştırdığını ölçer.
• Laboratuvar testleri: Laboratuvar testleri KOAH'ı teşhis etmek için kullanılmaz , ancak semptomların nedenini belirlemek veya diğer rahatsızlıkları elemek için kullanılabilir. Örneğin, laboratuvar testleri bazı kişilerde KOAH'ın nedeni olabilen alfa-1-antitripsin eksikliği genetik bozukluğuna sahip olup olunmadığını belirlemek için kullanılabilir. Bu test, aile geçmişinde KOAH varsa ve genç yaşta KOAH geliştirme olasılığında yapılabilir.

KOAH Nasıl Tedavi Edilir?

Öksürük ve solunum problemleri gibi semptomların hafifletilmesine ve solunum yolu enfeksiyonlarından kaçınmaya odaklanır. KOAH tedavisi için aşağıdaki yöntemler uygulanır:

• Ek oksijen: Kan oksijeni düşükse (hipoksemi), oksijen seviyesini iyileştirmek için taşınabilir bir oksijen tankına ihtiyaç olabilir.
• Aşılar: KOAH varsa solunum yolu enfeksiyonları daha tehlikelidir. Grip ve zatürreyi önlemek için aşı yaptırmak özellikle önemlidir .
• Rehabilitasyon: Rehabilitasyon programları nefes darlığını azaltmak ve kondisyon kazanmak için etkili nefes alma stratejileri öğretir. Form korunduğunda, sahip olunan akciğerlerle yapılabilenler artırılabilir.