Multipl Miyelom: Belirtileri ve Nedenleri

Multipl Miyelom Nedir?

Multipl Miyelom, plazma hücrelerini etkileyen nadir kan kanseri türlerinden biridir. Antikor üretimi yapan beyaz kan hücreleri plazma hücreleri olarak isimlendirilir. Bağışıklık sisteminin önemli bileşenlerini oluşturan plazma hücreleri, “B hücreleri” olarak da adlandırılabilir. B hücrelerince üretilen ve immunoglobulin adı verilen antikorlar, vücudun enfeksiyonlarla savaşmasına yardımcı olur. Multipl miyelom hastalarında sağlıklı hücrelerin çoğalarak M proteini adı verilen anormal antikorlar üretmesi, plazma hücrelerinin anormalleşmesi olarak tanımlanır. Multipl miyelom, bu şekilde vücudun sağlıklı kırmızı ve beyaz kan hücreleri üretmesinin önüne geçer. Bu durum kemiklerin ve böbreklerin yapısının bozulmasıyla sonuçlanır. Böylelikle bir dizi tıbbi sorun meydana gelir. Bazı hastalarda belirti vermeyen farklı bir çeşit multipl miyelom hastalığı gözlenebilir. Böyle durumlarda tedaviye başlamak yerine hastalığın seyri kontrol edilir. En uygun koşullarda tedaviye başlanarak hastalığın etkisinin en aza indirilmesi hedeflenir.

Multipl Miyelom Hastalığı Kimlerde Görülür?

Yapılan araştırmalar, multipl miyelom hastalığının erkekleri kadınlardan daha fazla oranda etkilediğini göstermiştir. Ayrıca siyahi olan insanlar, diğer ırklardan olan insanlara karşı hastalıktan iki kat fazla etkilenirler. Hastalığın tanısı, çoğunlukla 40 ila 70 yaşları arasında konur. Ailede multipl miyelom geçmişi olması kişide multipl miyelom gelişimi için risk oranını artıran faktörlerden biridir. Çünkü genetik yatkınlık hastalığın görülme olasılığını etkiler. Ancak henüz hastalığa neyin neden olduğu tam anlamıyla bilinmemektedir. Genetik mutasyonların multipl miyelomun ortaya çıkmasında bir etkisinin olduğunu düşünülür. Çünkü hasta insanların bir çoğunun belirli bir kromozomun tüm parçalarına sahip olmadığı yapılan araştırmalar sonucunda tespit edilmiştir.

Bazı çevresel faktörler multipl miyelomun ortaya çıkışını kolaylaştırabilir. Örneğin pestisitler, bazı gübreler, radyasyona ve kimyasal maddelere maruz kalmak hastalık riskini artırabilir. Kalp hastalığı, tip 2 diyabet ya da romatoid artrit yine hastalık riskini artıran durumlar arasındadır. Ayrıca yüksek vücut yağına sahip obezite hastaları da risk altında olan gruplardandır. Bu nedenle çevresel faktörlerin ve vücut sağlığının bireysel önlemlerle korunması hastalık için riskin azaltılmasına katkı sağlar. Kimyasallara maruz kalmamak, vücut kitle indeksine dikkat etmek birçok hastalığın önüne geçebileceği gibi multipl miyelom hastalığının da risk oranını azaltabilir.

Multipl Miyelom Vücudu Nasıl Etkiler?

Diğer kanser türlerinde olduğu gibi multipl miyelom da ciddi bir hastalıktır. Bununla birlikte bütün hastalar hastalıktan aynı şekilde etkilenmez. Özellikle bazı hastalarda hastalığın erken evrelerinde herhangi bir tedaviye ihtiyaç duyulmayabilir. Yalnızca düzenli kontroller ve testler bu aşamada sıklıkla yeterlidir. Doktor tarafından en uygun kontrol programı düzenlenir ve bu takvime uygun olarak testler uygulanmaya devam edilir. Ancak hastalığın ortaya çıktığı günden itibaren ortalama 10 yıllık beklenen yaşam süresi vardır. Bununla birlikte bu değer ortalama bir değerdir ve hastanın, hastalığın durumuna göre farklılık gösterir. Bu nedenle de konu hakkında bilgi alınabilecek en güvenilir kişi tedaviyi devam ettiren doktordur. Hastalığın vücudu nasıl etkileyeceğini öğrenmek ve yapılabilecekler için tedaviyi yürüten doktora danışmak ve doğru bilgileri edinmek en doğru davranış olacaktır.

Multipl Miyelom Belirtileri Nelerdir?

Multipl miyelom, hastanın durumu ve hastalığın seyrine göre çeşitli belirtiler gösterir. Ancak ilk olarak ortaya çıkan ve hastaların ilk fark ettiği belirti sıklıkla kemik ağrısıdır. Ortaya çıkabilen diğer şikâyetler ise aşağıdaki şekilde sıralanabilir:

• Kollarda ve bacaklarda zayıflık ve uyuşukluk hissi,
• Hastalığın omurgayı etkilemesinden dolayı omurlarda çökme ve omurilik basısı,
• Sürekli yorgunluk, günlük aktiviteleri gerçekleştirmede zorlanma ve zayıflık hissi (Bunlar aynı zamanda hastalığa bağlı gelişen anemininin belirtileri arasındadır.)
• Bulantı ve kusma,
• İştahsızlık, normalden daha fazla susamış hissetmek (Bu belirtiler aynı zamanda hastalıkta gelişen hiperkalsemi belirtileri de olabilir.)
• Zayıflamak için çaba gösterilmemesine rağmen kilo kaybı,
• Açıklanamayan ve ani gelişen ateş (Ateş aynı zamanda ikincil gelişen bakteriyel bir enfeksiyonun belirtisi olabilir.)
• Vücudun daha kolay morarması veya kanaması. Bu durum, anormal plazma hücrelerinin vücudun yeterli trombosit üretmesini engellemesi neticesinde gelişir.
• Kafa karışıklığı, zihin bulanıklığı ve kararsızlık.

Bu belirtilerin seyri her hastada aynı şekilde olmayabilir. Ancak hastalarda ortaya çıkan en genel belirti sırt, kaburga veya kalçalardaki kalıcı kemik ağrılarıdır. Ağrılarının sebebi kemiklerin zayıflamasıdır. Bu zayıflıktan dolayı kemikler hassaslaşır ve kırılmalar da meydana gelebilir. Multipl miyelom hastalığının diğer kanserlerden en önemli farkı vücutta herhangi bir yumru oluşturmamasıdır. Bunun yerine kemiklerin giderek zayıflamasına yol açarak kemik iliğinde sağlıklı kan hücresi üretimine mani olur. Multipl miyelomun bir diğer olası komplikasyonu ise böbrek hasarıdır. Böbreklerde nefropatiye neden olabilen multipl miyelom, böyle bir durumda yorgunluk hali, mide bulantısı ve kusma, ödem, iştahsızlık, idrar çıkışına ilişkin bozukluklar gibi problemleri. de beraberinde getirebilir.

Multipl Miyelom Tedavileri Nelerdir?

Multipl miyelomun teşhisinde en sık yararlanılan tanı yöntemleri arasında kan tahlilleri ve tıbbi görüntüleme tetkikleri yer alır. Bu araştırmalar yardımıyla hastalığın evresi ve gelişebilecek belirtiler hakkında daha ayrıntılı fikir elde edilebilir. Ayrıca idrar tahlili de uygulanan testler arasındadır. Bilgisayarlı tomografi kemik hasarını gösterirken, MRI kemiklerin ve omurgaların durumunun tespit edilmesine yardımcı olur. Kesin tanı için kemik iliği biyopsisi yapılarak normal ve anormal plazma hücrelerinin durumu tespit edilir. Böylece hastalığın teşhisi yapılır ve kanserin durumu değerlendirilir. Hastalığın tanısından sonra ilerleme düzeyi ve belirtilerin durumuna göre tedavi planı hazırlanır. Tedavi sürecinde tercih edilen uygulamalardan bazıları şu şekildedir:

• Erken aşamada tespit edilen ve herhangi bir belirti vermeyen multipl miyelom, onkoloji birimindeki doktorlar tarafından müdahale edilmeden izlenebilir. Bu süreçte belirli testlerin düzenli olarak uygulanması sağlanarak hastalığın seyri takip edilir. Belirtilerin ortaya çıkması halinde ise tedaviye başlanır.
• Belirli bir aşamayı geçen multipl miyelom, yoğun ağrılara sebebiyet verir. Bundan dolayı hastalara ağrı kesici ilaçlar reçete edilebilir.
• Bağışıklık sisteminin zayıflamasından dolayı hastanın vücudu enfeksiyonlara açık hale gelecektir. Vücudun bu enfeksiyonlarla savaşabilmesi için zaman zaman antibiyotik tedavisi gerekebilir.
• Vücutta gelişen iltihabın azaltılabilmesi ve kanser hücrelerinin yok edilebilmesi için steroid tedavisi uygulanabilir.
• Anormal plazma hücrelerinin sayısını azaltmak amacıyla hastalara genellikle kemoterapi verilir.
• Bağışıklık sisteminin harekete geçmesi ve kanser hücreleriyle savaşması amacıyla immünoterapi tedavisi uygulanabilir.
• Yine kanser hücrelerinin öldürülmesi ve kemik tümörlerinin azaltılması için diğer kanser tedavilerinde olduğu gibi radyasyon (ışın) tedavisi gerekebilir.
• Kemik iliğinde veya kanda sağlıklı yeni plazma hücrelerinin üretimine yardımcı olabilecek kemik iliği yani kök hücre nakli gerçekleştirilebilir. Ancak kemik iliği nakli için uygun bir donör bulunması gerekir.

Eğer siz de azalmayan kemik ağrılarına sahipseniz ve diğer belirtilerden şüphe ediyorsanız vakit kaybetmeden muayene olmalısınız. Böylece bir multipl miyelom ihtimaline karşı erken tanı ve tedavi hizmetlerinden faydalanabilir, hastalığın seyrinin değişmesini sağlayabilirsiniz.