19 Eylül 2023 Salı
Sabah ağrılarla uyanıyorsanız dikkat
Ankilozan spondilit, başta omurga olmak üzere vücuttaki farklı kemikleri eklemleri ve bağları etkileyebilen bir romatizmal artrit (eklem iltihabı) türüdür. Ankilozan spondilit, uzun süreli inflamasyona bağlı oluşur. Bu hastalık, erkeklerde kadınlara oranla daha sık görülür.
İçindekiler
Ankilozan Spondilit: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi Ankilozan Spondilit Hastalığı Nedir? Ankilozan Spondilit Belirtileri Nelerdir? Ankilozan Spondilit Neden Olur? Ankilozan Spondilit Teşhisi Nasıl Konulur? Ankilozan Spondilit ile Birlikte Ortaya Çıkan Semptomlar Nelerdir? Ankilozan Spondilit Tedavisi Nasıl Olur?Ankilozan spondilit adındaki ‘ankilozan’, kemiğin diğer sert dokularla birleşmesi anlamına gelirken; ‘spondilit’ ise omurga kemiklerinin iltihaplanması (inflamasyona uğraması) demektir.
Ankilozan spondilit bazı eklemlerde uzun süreli inflamasyona bağlı hasarların oluşmasına sebebiyet verir. Hastalık özellikle omurgadaki kemiklerde, yeni küçük kemiklerin oluşmasına neden olur ve yeni oluşan bu küçük kemikler omurga kemiklerinin birbiri ile birleşmesine yol açar. Birleşme sonucu omurga daha az esnek hale gelir ve omurgada deformiteler meydana gelir.
Ankilozan spondilit omurganın yanı sıra omuz, kalça ve diz eklemi gibi büyük eklemleri de etkileyebilir. Bu eklemlerde sertleşme, ağrı gibi sorunlar ortaya çıkabilir.
Ankilozan spondilit erken dönemde bel ve kalçada özellikle sabahları daha belirgin olan ağrı ve tutukluk hissine yol açar. Bu durum uzun süre hareketsiz kaldıktan sonra da belirgin olarak görülebilir. Ankilozan spondilit hastalarında boyun,sırt, bel ağrısı ve yorgunluk da sık rastlanan belirtiler arasındadır.
Ankilozan spondilit hastalığı omurganın alt kısmını, pelivk pelvik eklemleri tutabilir ve hasta bu eklemlerde bel bölgesinde ağrı hissedebilir. Kaburga kemikleri de ankilozan spondilitten etkilenebilir. Ankilozan spondilit ayrıca kemiklere kasların bağlandığı tendonları da etkileyerek bu yapılarda ağrıya ve eklem kıstlılığına neden olabilir.
Ankilozan spondilit semptomları zaman içerisinde iyiye ya da kötüye gidebilir, stabil kalabilir. Hastalığa bağlı belirtiler düzensiz aralıklarla ortaya çıkabilir, sonra tekrar kaybolabilir, kısacası ataklarla seyreder.
Ankilozan spondilite neden olan mekanizmalar henüz tam anlamıyla aydınlatılamamıştır. Ancak hastalığın gelişiminde genetik temelin rol oynayabileceği düşünülmektedir. HLA-B27 genine sahip kişilerde ankilozan spondilit görülme riski sıklığı oldukça yüksektir. Bununla birlikte Ancak bu HLA-B27 genini taşıyan herkesin ankilozan spondilit olacağı anlamına gelmez. Taşıyıp ankilozan spondilit hastası olmayan kişiler de vardır.
Ankilozan spondilit için risk faktörleri şu şekildedir:
Ankilozan spondilit tanısında muayene çok önemlidir. Doktor hastanın öne, arkaya, yana eğilmesini isteyerek omurganın hareket açıklığını kontrol eder. Doktor hastanın pelvis bölgesine basınç uygulayarak veya bacaklarını belirli şekillerde hareket ettirerek ağrı hissi yaratmaya çalışır. Hastanın bu hareketler sırasında ağrı hissetmesi ilgili eklemlerin ankilozan spondilitten etkilendiğini gösterebilir. Muayene sırasında hastanın derin nefes alması istenerek göğsün genişleyebilme kapasitesi de değerlendirilebilir.
Ankilozan spondilit teşhisinde görüntüleme tekniklerinden yardım alınabilir. Hastaya, kemik ve eklemlerinde hastalığa bağlı değişim olup olmadığını değerlendirmek için film çekilebilir. Ancak film, hastalığın erken dönemlerinde kemik ve eklemlerdeki değişimleri yeterince göstermeyebilir. MR görüntüleme yöntemi ise hastalığın erken döneminde kemik ve eklemlerdeki bozulmaları belirlemek için daha iyi bir seçenek olabilir. Atakların takibinde kan testelinden istifade edilir.
Ankilozan spondiliti tespit etmeye yönelik spesifik bir laboratuvar testi yoktur. Ankilozan spondilit inflamatuar bir hastalık olduğundan hastanın kan tahlilinde inflamasyon belirteçleri yüksek çıkabilir. Ancak bu belirteçler farklı inflamatuar hastalıklarda da yükselebileceğinden tahlil sonuçları tanı için yeterli olmayabilir. HLA-B27 geni ankilozan spondilitle yakından ilgili olsa da bu geni taşıyan kişilerin hepsi hasta olacak diye bir çıkarım yapılamaz. Dolayısıyla hastalık şüphesi için genetik test yapmak kesin sonuç almayı sağlamaz.
Ağır seyreden ankilozan spondilitte, vücudun kendini onarmaya çalışmasının bir sonucu olarak kemiklerde yeni kemik parçaları oluşabilir. Bu kemik parçaları yavaş yavaş omurga kemikleri arasındaki boşlukları doldurur ve omurga kemiklerinin birbiriyle kaynamasına neden olur. Omurganın birleşen kısmı esnekliğinin yitirir ve sertleşir. Bu birleşme kaburga kemiklerini etkileyebilir. Sonuç olarak da akciğer kapasitesinde ve fonksiyonunda azalmaya yol açar.
Ankilozan spondilite bağlı oluşabilecek diğer komplikasyonlar:
Ankilozan spondiliti tamamıyla ortadan kaldırmak mümkün değildir. Tedavide temel amaç hastanın ağrısını ve eklemdeki katılığını gidermek ve hastalığa bağlı oluşabilecek deformitelerin oluşumunu geciktirmektir.
Ankilozan spondilit eklemlere kalıcı hasar vermeden önce tedaviye daha başarılı sonuçlar alınmasını sağlar.
Ankilozan spondilit tedavisinde en sık kullanılan yöntem ilaç tedavisidir. Hastanın ağrı ve tutukluk gibi semptomlarını hafifletmek için naproksen, indometazin gibi Non Steroid Anti İnflamatuar İlaçlar (NSAİİ) kullanılabilir. Eğer bu ilaçlar hastanın semptomlarını hafifletmekte yeterli olmazsa tedaviye biyolojik ilaçlarla devam edilebilir. Ankilozan spondilit tedavisinde tümör nekroz faktörü (TNF) blokerleri ve interlökin-17 (IL-17) inhibitörleri kullanılabilir. TNF blokerleri, vücutta inflamasyona yol açan hücreleri durdurur. IL-17 de inflamasyonda rol alan bir proteindir. IL-17 inhibitörleri bu proteinin işlev görmesini engelleyerek inflamasyonu azaltmayı amaçlar.
TNF blokerleri; ağrı ve tutukluk semptomlarını hafifletir, eklemdeki hassasiyeti ve şişliği azaltır.
Adalimumab, certolizumab, etanercept, golimumab, infliksimab; ankilozan spondilit tedavisinde reçete edilebilecek TNF bloker grubu ilaçlardır.
Fizik tedavi ve rehabilitasyon, ankilozan spondilit tedavisinin en önemli kısımlarından biridir. Fizik tedavi eklem ağrısını azaltmaya ve eklemin esnekliğini ve gücünü artırmaya yardımcı olur. Terapist, hastanın özelliklerine uygun spesifik egzersiz programları hazırlar. Böylece hastanın tedaviden maksimum fayda sağlaması hedeflenir.
Eklem açıklığını sağlamaya yönelik yapılacak germe egzersizleri, düzgün postürün (duruşun) korunmasına yardımcı olur. Uyku ve yürüyüş sırasında düzgün pozisyonda durulması, karın ve sırt egzersizleri gibi uygulamalar da hastanın doğru ve dik bir pozisyonda durmasını sağlar.
Yüzme de ankilozan spondilite bağlı sorunların giderilmesinde etkili bir egzersizdir.
Ankilozan spondilit tedavisinde genellikle cerrahiye ihtiyaç duyulmaz. Ancak hastanın ağrısı çok şiddetliyse ve hastadaki eklem hasarı ciddi boyuttaysa cerrahi işlemlere başvurulabilir. Örneğin kalça ekleminde ciddi hasar olan hastalara kalça protezi ameliyatı yapılabilir.
Ankilozan spondilite bağlı oluşan ağrı ve tutukluğun giderilmesi için evde bazı uygulamalar yapılabilir. Bu uygulamalar:
Ankilozan spondilit akciğer kapasitesini azaltabileceğinden hastaların eğer içiyorlarsa, sigarayı bırakması faydalı olur.
Ankilozan spondilit tamamen düzelmesi mümkün olmayan bir hastalıktır. Ancak hastalığın erken dönemde fark edilmesi ve tedavisine başlanması ile yüz güldürücü sonuçlar alınabilir. Dolayısıyla omurga, kalça, diz ve omuz eklemlerinde ağrı şikayeti olan kişiler donanımlı bir sağlık merkezine başvurmalıdır. Bu kişiler ilgili merkezde ankilozan spondilit ve diğer eklem iltihabı türleri için gerekli kontrolleri yaptırmalıdır.
Son güncellenme tarihi: 31 Ağustos 2021
Yayınlanma tarihi: 31 Ağustos 2021
6 dk
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon
Bölüm Doktorları
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon
Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon
Önerilen Sağlık Yazıları
19 Eylül 2023 Salı
Sabah ağrılarla uyanıyorsanız dikkat
20 Eylül 2023 Çarşamba
Boyun ağrısına engel olmanın 9 yolu
20 Eylül 2023 Çarşamba
Sırtüstü yatmak bel ağrısı sebebi
20 Ağustos 2023 Pazar
Vücutta karıncalanma neden olur?
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Osteoporoz Kliniği neleri amaçlar?
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Bel Fıtığı Nedir? Belirtileri ve Fizik Tedavisi
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Bel ve Sırt Ağrısı Tanı ve Tedavisi
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Boyun Düzleşmesi: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Diz ağrısı nedenleri ve tedavisi
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
El bileği ağrıları neden olur?
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Fibromiyalji Nedir? Fibromiyalji Belirtileri Nelerdir?
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Fizyoterapi Nedir, Fizyoterapi Kimlere Uygulanır?
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
İltihaplı romatizma için öneriler ve tedavi yöntemleri
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Kalça ağrısı neden olur? Nasıl geçer?
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Karpal Tünel Sendromu: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi
500 kez okundu
20 Ağustos 2023 Pazar
Klinik pilates nedir, ne yararı vardır?
500 kez okundu
21 Ağustos 2023 Pazartesi
Omuz ağrılarının sebepleri nelerdir? Nasıl tedavi edilir?
500 kez okundu
21 Ağustos 2023 Pazartesi
Osteoporoz (Kemik Erimesi) Nedir, Belirtileri Nelerdir?
500 kez okundu
21 Ağustos 2023 Pazartesi
Osteoporoz nedir? Nasıl tedavi edilir?
500 kez okundu
21 Ağustos 2023 Pazartesi
Parapleji nedir? Tedavisi nasıldır?
500 kez okundu
21 Ağustos 2023 Pazartesi
Romatoid Artrit (İltihaplı Romatizma): Nedenleri, Belirtileri, Tedavisi
500 kez okundu
21 Ağustos 2023 Pazartesi
Skolyoz: Nedir, Belirtileri ve Tedavisi
500 kez okundu
21 Ağustos 2023 Pazartesi
Uyuşma neden olur?
500 kez okundu
21 Ağustos 2023 Pazartesi
Bacak Kas İskelet Sistemi Problemlerinin Tanı ve Tedavisi
500 kez okundu
21 Ağustos 2023 Pazartesi
Egzersiz Tedavisi
500 kez okundu
21 Ağustos 2023 Pazartesi
Fizik Tedavi Yöntemleri
500 kez okundu
21 Ağustos 2023 Pazartesi
Kanser Rehabilitasyonu
500 kez okundu
21 Ağustos 2023 Pazartesi
Kas Ağrısı Sendromları ve Fibromiyalji Tanısı ve Rehabilitasyonu
500 kez okundu
21 Ağustos 2023 Pazartesi
Kayropraktik (Omurga Sağlığı)
500 kez okundu
21 Ağustos 2023 Pazartesi
Kişiye Özel Planlanmış Fiziksel Aktivite Programı
500 kez okundu
21 Ağustos 2023 Pazartesi
Kol Kas İskelet Sistemi Problemlerinin Tanısı ve Tedavisi
500 kez okundu
21 Ağustos 2023 Pazartesi
Nörolojik (Sinir Sistemi) Hastalıkların Rehabilitasyonu
500 kez okundu
21 Ağustos 2023 Pazartesi
Ozon Tedavisi: Nedir, Nasıl Yapılır, Faydaları Nelerdir?
500 kez okundu
21 Ağustos 2023 Pazartesi
Terapötik (Tıbbi) Masaj
500 kez okundu
20 Eylül 2023 Çarşamba
Dirsek ağrıları neden olur?
20 Eylül 2023 Çarşamba
Trafik kazalarında kamçı yaralanması
11 Ekim 2023 Çarşamba
Homeopati Nedir?
11 Ekim 2023 Çarşamba
Tetik Parmak Sendromu Nedir? Nedenleri ve Tedavisi
17 Ekim 2023 Salı
Sabah ağrıları ve sabah ağrılarının nedenleri
11 Mart 2024 Pazartesi
Hacamat Nedir? Faydaları Nelerdir ve Nasıl Yapılır?
Öne Çıkan Kanser Yazıları