Skolyoz Nedir, Belirtileri Nelerdir? Skolyoz Tedavisi

Skolyoz, omurganın yana doğru anormal bir eğrilik göstermesiyle karakterize edilen bir rahatsızlıktır. Normalde omurga, arkadan bakıldığında düz bir yapıya sahiptir. Ancak skolyozda omurga "S" veya "C" şeklinde bir eğrilik gösterir. Bu durum vücudun dengesini bozabilir. Zamanla omurga, kaslar ve sinirler üzerinde baskıya neden olabilir. Skolyoz, doğuştan gelen yapısal bozukluklardan, nöromüsküler hastalıklardan veya bilinmeyen nedenlerden kaynaklanabilir.

Skolyoz (Omurga Eğriliği) Nedir?

Omurganın sağa veya sola anormal bir şekilde eğilmesiyle ortaya çıkan bir omurga deformitesidir. Sağlıklı bir omurga, arkadan bakıldığında düz bir hatta görünmelidir. Ancak skolyoz durumunda, omurga "C" veya "S" şeklinde bir eğrilik gösterir. Bu eğrilik, omurganın farklı bölgelerini etkileyebilir. Eğriliğin derecesine bağlı olarak vücutta çeşitli yapısal ve fonksiyonel sorunlara yol açabilir. Skolyoz genellikle omuz, kalça ve gövde simetrisinde gözle görülür bir bozuklukla fark edilir. Skolyoz, her yaş grubunda görülebilse de en sık ergenlik döneminde büyüme atakları sırasında ortaya çıkar. Kadınlarda erkeklere göre daha sık görülür. Genellikle ilerleme eğilimi gösteren vakalar kadınlarda daha fazladır. Skolyoz, omurga kemiklerinde yapısal bir bozukluk nedeniyle olabileceği gibi nöromüsküler hastalıklar veya duruş bozuklukları gibi nedenlere bağlı olarak da gelişebilir. Bazı durumlarda ise nedeni belirlenemeyen idiopatik skolyoz olarak sınıflandırılır.

Skolyoz, hafif eğriliklerden ciddi deformitelere kadar değişen bir spektrumda ortaya çıkabilir. Hafif skolyoz genellikle belirti vermeden ilerleyebilirken şiddetli vakalar duruş bozukluğu, sırt ağrısı, kas gerginliği, hareket kısıtlılığı ve hatta solunum zorlukları gibi semptomlara neden olabilir. Eğrilik, zamanla omurga yapısında ve vücut dengesinde bozulmalara yol açarak günlük yaşam aktivitelerini zorlaştırabilir. Omurgadaki bu eğrilik, genellikle omurga düzlemindeki rotasyonla birleşir. Bu durum, skolyozun estetik sorunların yanı sıra fonksiyonel problemlere de yol açmasına neden olur. Örneğin ileri dereceli skolyoz vakalarında akciğer kapasitesinin azalması ve solunum güçlüğü görülebilir.

Skolyoz Belirtileri Nelerdir?

Genellikle belirti vermeyen hafif skolyoz, rutin kontroller sırasında fark edilir. Orta ve ileri dereceli skolyozlar gözle görülebilir şekil bozuklukları ve fiziksel şikayetlere yol açabilir. Skolyozda omurga eğriliği sadece bir yana eğilme şeklinde değil aynı zamanda omurların kendi ekseninde dönmesiyle de karakterizedir. Bu durum,vücudun dengesini bozarak simetri kaybına ve omurganın farklı bölgelerinde baskı hissine neden olabilir. İlerleyen vakalarda sırt ağrısı, kas yorgunluğu, solunum problemleri gibi komplikasyonlar ortaya çıkabilir. Çocukluk döneminde skolyozun en sık fark edilen belirtisi, omuz, kalça ve gövde asimetrisidir. Skolyoz belirtileri şöyle sıralanabilir:

  • Omuz Asimetrisi: Bir omuz diğerinden daha yüksek görünebilir.
  • Bel ve Kalça Düzensizliği: Kalçalar arasında yükseklik farkı veya eğrilik nedeniyle bir kalçanın diğerine göre daha çıkık görünmesi.
  • Vücut Eğim ve Simetri Bozukluğu: Gövde bir tarafa eğik durabilir ve kişi ayakta dururken vücut ağırlığı tek bir tarafa kaymış gibi görünebilir.
  • Kürek Kemiklerinde Çıkıntı: Bir kürek kemiği diğerine göre daha belirgin ve dışarı çıkık olabilir.
  • Düzensiz Bel Çizgisi: Belde bir taraf daha içbükey ya da dışbükey görünebilir.
  • Sırt ve Bel Ağrısı: Özellikle ilerlemiş vakalarda sırt, bel ve omuz bölgelerinde ağrı hissedilebilir.
  • Solunum Problemleri: Eğrilik ciddi boyutlara ulaştığında, akciğer kapasitesi azalabilir. Bu nedenle nefes darlığı
  • Başın Düzensiz Durması: Kafa duruşunda eğrilik olabilir. Baş vücudun ortasında değil, bir tarafa kaymış görünebilir.
  • Eğrilik Fark Edildiğinde Öne Eğilme: Kişi öne eğildiğinde omurgadaki eğrilik belirginleşir ve sırtın bir tarafında kaburga çıkıntısı fark edilir.
  • Giyim Sorunları: Giysilerin bir tarafı diğerine göre daha uzun durabilir ya da eteğin kenarı yamuk bir şekilde durabilir.

Skolyoz Türleri Nelerdir?

Nedenine, eğriliğin şekline ve etkilediği omurga bölgelerine göre farklı türlere ayrılır. En yaygın türlerden biri olan idiopatik skolyoz, nedeninin tam olarak belirlenemediği bir skolyoz türüdür. Genellikle çocukluk veya ergenlik döneminde ortaya çıkar. Skolyoz türleri şöyle sıralanabilir:

İdiopatik Skolyoz

Nedeni tam olarak bilinmeyen skolyoz türüdür ve skolyoz vakalarının yaklaşık %80’ini oluşturur. Genellikle çocukluk veya ergenlik döneminde büyüme atakları sırasında ortaya çıkar. Kendi içinde yaşa bağlı olarak üç gruba ayrılır:

  • İnfantil İdiopatik Skolyoz: 0-3 yaş arasında görülür.
  • Juvenil İdiopatik Skolyoz: 4-10 yaş arasında görülür.
  • Adölesan İdiopatik Skolyoz: 10 yaş ve üzeri, büyüme döneminde en sık görülen türdür.

Konjenital Skolyoz

Doğuştan gelen bir yapısal bozukluktur ve omurga kemiklerinin normal gelişim göstermemesi nedeniyle oluşur. Anne karnında omurların şekil bozukluğu ya da birleşme anomalileri sonucu gelişir. Eğriliğin ilerleme hızı yüksektir ve genellikle erken cerrahi müdahale gerektirir.

Nöromüsküler Skolyoz

Sinir ve kasları etkileyen hastalıklar nedeniyle oluşur. Serebral palsi, kas distrofisi, spina bifida gibi hastalıklarla ilişkilidir. Omurgayı destekleyen kasların zayıf veya işlevsiz olması eğriliğin ilerlemesine neden olur. Genellikle hızlı ilerler ve cerrahi tedavi gerekebilir.

Dejeneratif Skolyoz

Yaşlanma ile birlikte omurga disklerinin ve bağ dokularının aşınması sonucu ortaya çıkar. Daha çok ileri yaşlarda, özellikle 50 yaş ve üzerinde görülür. Ağrı, hareket kısıtlılığı ve postür bozukluğu en sık görülen belirtileridir.

Fonksiyonel (Geçici) Skolyoz

Omurgada yapısal bir problem olmadan, vücut dengesini bozan başka bir duruma bağlı olarak gelişir. Örneğin, bacak boyu farkı, kas spazmı veya yanlış duruş nedeniyle oluşabilir. Nedeni düzeltildiğinde skolyoz kendiliğinden iyileşebilir.

Sendromik Skolyoz

Genetik sendromlar veya sistemik hastalıklarla ilişkilidir. Marfan sendromu, Ehlers-Danlos sendromu gibi bağ dokusu hastalıklarında sık görülür.

Skolyoz Nasıl Teşhis Edilir?

İlk olarak doktor, hastanın duruşunu değerlendirir ve omurgadaki eğrilik, omuz, kalça ve kürek kemiklerindeki asimetriyi gözlemler. Adam's öne eğilme testi, skolyozun tespiti için sık kullanılan basit bir yöntemdir. Bu testte, hasta öne doğru eğilirken doktor omurgadaki eğriliği ve kaburgadaki çıkıntıları kontrol eder. Daha kesin bir teşhis için röntgen, omurganın eğrilik derecesini ve bölgesini belirlemek için kullanılır. Röntgen sonuçlarında eğrilik Cobb açısı ile ölçülerek skolyozun şiddeti sınıflandırılır. Gerekli durumlarda, manyetik rezonans görüntüleme (MR) veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi ileri görüntüleme teknikleri de skolyozun nedenini ve omurga üzerindeki etkilerini daha detaylı incelemek için kullanılabilir.

Skolyoz (Omurga Eğriliği) Dereceleri ve Sınıflandırılması

Omurgadaki eğriliğin açısına ve yapısına bağlı olarak derecelendirilir. Bu sınıflandırma, skolyozun şiddetini, ilerleme riskini ve tedavi seçeneklerini belirlemek için gerekir. Omurga eğriliği, genellikle Cobb açısı adı verilen bir ölçümle derecelendirilir. Cobb açısı, omurga eğriliğinin açısal derecesini ifade eder. Skolyozun hafif, orta veya şiddetli olarak tanımlanmasını sağlar. Ayrıca skolyoz, omurganın etkilenen bölgesine ve eğriliğin yapısına göre de sınıflandırılabilir. Skolyoz dereceleri şu şekildedir:

  • Hafif Skolyoz (10°-20°): Eğrilik açısı 10 ila 20 derece arasında olan skolyoz türüdür. Genellikle belirgin bir semptom görülmez ve sadece fiziksel muayene sırasında fark edilir. Bu derecede düzenli takip ve uygun egzersiz programları önerilir.
  • Orta Dereceli Skolyoz (21°-40°): Eğrilik açısı 21 ila 40 derece arasında olan skolyoz türüdür. Gözle görülür bir asimetri, omuz veya kalça farkı oluşabilir. Tedavi olarak korse kullanımı ve fizik tedavi yaygın olarak uygulanır. Eğriliğin ilerleme riski daha yüksektir.
  • Şiddetli Skolyoz (40° ve üzeri): Eğrilik açısı 40 dereceyi aşan skolyoz türüdür. Belirgin fiziksel deformasyon, sırt ağrısı ve solunum problemleri görülebilir. Cerrahi müdahale bu derecede sıkça tercih edilen bir tedavi yöntemidir.
  • İleri Dereceli Skolyoz (60° ve üzeri): Eğrilik 60 dereceyi aştığında akciğer kapasitesinde azalma, solunum zorluğu ve kardiyovasküler sorunlar oluşabilir.

Skolyozun sınıflandırılması ise şu şekilde yapılır:

  • C Şeklinde Skolyoz: Omurgada tek bir eğrilik vardır. En yaygın görülen türdür.
  • S Şeklinde Skolyoz: Omurgada iki eğrilik bulunur; genellikle birincil ve ikincil eğriler birbirini dengeler.
  • Torakal Skolyoz: Göğüs (torakal) omurgasında eğrilik.
  • Lomber Skolyoz: Bel (lomber) omurgasında eğrilik.
  • Torakolomber Skolyoz: Göğüs ve bel bölgelerinin birleşim noktasında eğrilik.
  • Kombine Skolyoz: Hem torakal hem de lomber bölgeleri etkileyen skolyoz.
  • İdiopatik Skolyoz: Nedeni bilinmeyen skolyoz; vakaların %80’i bu gruptadır.
  • Konjenital Skolyoz: Doğumsal omurga anomalilerinden kaynaklanan skolyoz.
  • Nöromüsküler Skolyoz: Sinir ve kas hastalıkları nedeniyle oluşan skolyoz.

Skolyoz Tedavi Yöntemleri

Eğriliğin derecesine, hastanın yaşına ve skolyozun ilerleme riskine bağlı olarak planlanır. Amaç, eğriliğin ilerlemesini durdurmak, omurga sağlığını korumak ve hastanın yaşam kalitesini artırmaktır. Skolyoz tedavi yöntemleri şu şekilde sıralanabilir:

  • Takip ve Gözlem: Hafif dereceli skolyozda (10°-20°), eğriliğin ilerleyip ilerlemediğini belirlemek için düzenli doktor kontrolleri yapılır.
  • Fizik Tedavi ve Egzersiz: Omurga kaslarını güçlendirmek ve postürü düzeltmek için kişiye özel egzersiz programları uygulanır. Schroth metodu gibi skolyoza özel terapi yöntemleri kullanılabilir.
  • Korse Tedavisi: Orta dereceli skolyozda (20°-40°), eğriliğin ilerlemesini engellemek için korse kullanılır. Özellikle büyüme çağındaki çocuklarda etkilidir.
  • Cerrahi Tedavi: Şiddetli skolyozda (40° ve üzeri), eğriliği düzeltmek ve omurgayı stabilize etmek için cerrahi müdahale gerekebilir. Spinal füzyon ameliyatı en yaygın kullanılan yöntemdir.
  • Yaşam Tarzı Düzenlemeleri: Postür kontrolü, düzenli fiziksel aktivite ve sağlıklı bir yaşam tarzı, skolyozun yönetimine destek olur.

Skolyoz Egzersizleri

Egzersizler, omurganın esnekliğini artırmak, kas dengesizliklerini düzeltmek ve postürü iyileştirmek için önemli bir rol oynar. Skolyoza yönelik egzersiz programları genellikle kişiye özel olarak planlanır. Uzman bir fizyoterapist eşliğinde uygulanması önerilir. Özellikle Schroth Metodu gibi skolyoza özel teknikler, eğriliği kontrol altına almak ve omurgayı stabilize etmek için etkili yöntemler sunar. Skolyoz egzersizleri şu şekildedir:

  • Kedi-İnek Pozisyonu (Cat-Cow Stretch): Omurgayı esnetmek ve sırt kaslarını güçlendirmek için yapılır. Egzersiz için eller ve dizler üzerinde durarak sırtınızı sırayla yukarı doğru kamburlaştırın (kedi pozisyonu) ve aşağı doğru çukurlaştırın (inek pozisyonu). Her pozisyonda birkaç saniye durarak tekrarlayın.
  • Pelvik Tilt (Pelvis Eğme): Bel bölgesindeki kasları güçlendirmek ve postürü düzeltmek amacıyla uygulanır. Sırt üstü yatarken dizlerinizi bükebilir ve belinizi yere bastırarak pelvisinizi hafifçe yukarı doğru eğebilirsiniz.
  • Kobra Pozisyonu (Cobra Stretch): Omurganın esnekliğini artırmaya yönelik olan egzersizi yapmak için yüzüstü yatarak ellerinizi omuz hizasında yere koyun ve üst gövdenizi yavaşça yukarı kaldırın. Belinizi çok zorlamadan pozisyonda birkaç saniye kalın.
  • Diz Göğse Çekme Alt sırt kaslarını rahatlatmak ve esnetmek için yapılır. Sırt üstü yatarken bir dizinizi göğsünüze doğru çekin ve ellerinizle sabitleyin. Diğer bacak düz kalmalı. Birkaç saniye bekledikten sonra diğer bacakla tekrarlayın.

Skolyoz için bunların yanı sıra yüzme ve pilates önerilir. Her iki branş da omurga çevresindeki kasları dengelemek ve genel esnekliği artırmak için fayda sağlar. Özellikle sırtüstü stil yüzme ve pilates, skolyoz egzersiz programlarına mükemmel bir katkı sağlar.

Sağlık Merkezi
Anadolu Sağlık Merkezi

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon

Bölüm Doktorları

Tıbbi Birimi İncele
Gebze

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon

Prof. Dr. Semih Akı

Ataşehir

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon

Uzm. Dr. Sadi Kayıran

Gebze

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon

Prof. Dr. Semih Akı

Ataşehir

Fiziksel Tıp ve Rehabilitasyon

Uzm. Dr. Sadi Kayıran

Tümünü göster

Önerilen Sağlık Yazıları

Sabah ağrılarla uyanıyorsanız dikkat

Sabah ağrılarla uyanıyorsanız dikkat

Boyun ağrısına engel olmanın 9 yolu

Boyun ağrısına engel olmanın 9 yolu

Sırtüstü yatmak bel ağrısı sebebi

Sırtüstü yatmak bel ağrısı sebebi

Vücutta karıncalanma neden olur?

Vücutta karıncalanma neden olur?

Osteoporoz Kliniği neleri amaçlar?

Osteoporoz Kliniği neleri amaçlar?

Ankilozan Spondilit Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Ankilozan Spondilit Nedir? Belirtileri ve Tedavisi

Bel Fıtığı Nedir? Belirtileri ve Fizik Tedavisi

Bel Fıtığı Nedir? Belirtileri ve Fizik Tedavisi

Bel ve Sırt Ağrısı Tanı ve Tedavisi

Bel ve Sırt Ağrısı Tanı ve Tedavisi

Boyun Düzleşmesi Nedir? Belirtileri, Teşhisi ve Tedavisi

Boyun Düzleşmesi Nedir? Belirtileri, Teşhisi ve Tedavisi

Diz ağrısı nedenleri ve tedavisi

Diz ağrısı nedenleri ve tedavisi

El bileği ağrıları neden olur?

El bileği ağrıları neden olur?

Fibromiyalji Nedir? Fibromiyalji Belirtileri Nelerdir?

Fibromiyalji Nedir? Fibromiyalji Belirtileri Nelerdir?

Fizyoterapi Nedir, Fizyoterapi Kimlere Uygulanır?

Fizyoterapi Nedir, Fizyoterapi Kimlere Uygulanır?

İltihaplı romatizma için öneriler ve tedavi yöntemleri

İltihaplı romatizma için öneriler ve tedavi yöntemleri

Kalça ağrısı neden olur? Nasıl geçer?

Kalça ağrısı neden olur? Nasıl geçer?

Karpal Tünel Sendromu Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Karpal Tünel Sendromu Nedir? Belirtileri, Nedenleri ve Tedavisi

Klinik pilates nedir, ne yararı vardır?

Klinik pilates nedir, ne yararı vardır?

Omuz ağrılarının sebepleri nelerdir? Nasıl tedavi edilir?

Omuz ağrılarının sebepleri nelerdir? Nasıl tedavi edilir?

Osteoporoz (Kemik Erimesi) Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Osteoporoz (Kemik Erimesi) Nedir, Belirtileri Nelerdir?

Osteoporoz nedir? Nasıl tedavi edilir?

Osteoporoz nedir? Nasıl tedavi edilir?

Parapleji nedir? Tedavisi nasıldır?

Parapleji nedir? Tedavisi nasıldır?

Romatoid Artrit (İltihaplı Romatizma) Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Romatoid Artrit (İltihaplı Romatizma) Nedir? Belirtileri Nelerdir?

Uyuşma neden olur?

Uyuşma neden olur?

Bacak Kas İskelet Sistemi Problemlerinin Tanı ve Tedavisi

Bacak Kas İskelet Sistemi Problemlerinin Tanı ve Tedavisi

Egzersiz Tedavisi

Egzersiz Tedavisi

Fizik Tedavi Yöntemleri

Fizik Tedavi Yöntemleri

Kanser Rehabilitasyonu

Kanser Rehabilitasyonu

Kas Ağrısı Sendromları ve Fibromiyalji Tanısı ve Rehabilitasyonu

Kas Ağrısı Sendromları ve Fibromiyalji Tanısı ve Rehabilitasyonu

Kayropraktik (Omurga Sağlığı)

Kayropraktik (Omurga Sağlığı)

Kişiye Özel Planlanmış Fiziksel Aktivite Programı

Kişiye Özel Planlanmış Fiziksel Aktivite Programı

Kol Kas İskelet Sistemi Problemlerinin Tanısı ve Tedavisi

Kol Kas İskelet Sistemi Problemlerinin Tanısı ve Tedavisi

Nörolojik (Sinir Sistemi) Hastalıkların Rehabilitasyonu

Nörolojik (Sinir Sistemi) Hastalıkların Rehabilitasyonu

Ozon Tedavisi: Nedir, Nasıl Yapılır, Faydaları Nelerdir?

Ozon Tedavisi: Nedir, Nasıl Yapılır, Faydaları Nelerdir?

Terapötik (Tıbbi) Masaj

Terapötik (Tıbbi) Masaj

Dirsek ağrıları neden olur?

Dirsek ağrıları neden olur?

Trafik kazalarında kamçı yaralanması

Trafik kazalarında kamçı yaralanması

Homeopati Nedir?

Homeopati Nedir?

Tetik Parmak Sendromu Nedir? Nedenleri ve Tedavisi

Tetik Parmak Sendromu Nedir? Nedenleri ve Tedavisi

Sabah ağrıları ve sabah ağrılarının nedenleri

Sabah ağrıları ve sabah ağrılarının nedenleri

Hacamat Nedir? Faydaları Nelerdir ve Nasıl Yapılır?

Hacamat Nedir? Faydaları Nelerdir ve Nasıl Yapılır?

Tümünü göster