Koltuk Altında Kitle: Belirtileri, Tanı ve Tedavi Süreci

Koltuk altında ele gelen kitleler, birçok kişide kaygıya neden olabilir. Bu kitleler çoğu zaman zararsız olabilse de bazı durumlarda ciddi bir hastalığın belirtisi olarak karşımıza çıkabilir. Lenf bezlerinin büyümesi, yağ bezesi oluşumu, enfeksiyon kaynaklı şişlikler ya da tümöral gelişimler koltuk altında kitle oluşmasına neden olabilir. Bu nedenle koltuk altındaki herhangi bir anormal oluşum dikkatle izlenmeli, uzun süre geçmeyen ya da büyüyen kitleler mutlaka uzman bir hekim tarafından değerlendirilmelidir.

Koltuk Altında Kitle Belirtileri Nelerdir?

Koltuk altında oluşan kitleler genellikle fark edildiğinde ağrısızdır ve zamanla büyüme eğilimi gösterebilir. Bazı kitleler dışarıdan bakıldığında belirgin olmasa da, elle muayenede fark edilir. Kitleye eşlik eden diğer belirtiler, sorunun altında yatan neden hakkında ipucu verebilir. Örneğin iltihap kaynaklı kitlelerde kızarıklık, sıcaklık artışı ve ağrı sık görülürken; iyi huylu yağ bezelerinde genellikle yalnızca şişlik hissedilir. Koltuk altı kitlesinin sık görülen belirtileri şu şekildedir:

• Elle hissedilen yuvarlak ya da düzensiz şekilli sertlik
• Ciltte kızarıklık, şişlik veya ısı artışı
• Kitleye dokunulduğunda hassasiyet ya da ağrı
• Zamanla büyüyen ya da küçülen yapılar
• Tek taraflı veya her iki koltuk altında oluşabilen şişlik
• Beraberinde ateş, halsizlik, gece terlemesi gibi sistemik belirtiler
• Deri altında hareket eden ya da sabit duran oluşumlar

Bu belirtiler hafif de olsa bir kitle 1-2 haftadan uzun süredir geçmiyorsa, büyüyorsa ya da şekil değiştiriyorsa değerlendirilmesi önemlidir. Özellikle kişisel ya da aile öyküsünde kanser bulunan bireylerde bu şikâyetler daha fazla ciddiyetle ele alınmalıdır.

Koltuk Altında Kitle Çeşitleri Nelerdir?

Koltuk altında görülen kitleler yapısal, enfeksiyöz, iyi huylu ya da kötü huylu tümör kaynaklı olabilir. Kitlelerin özellikleri, kaynağına göre farklılık gösterir. Bu nedenle koltuk altı kitleleri yalnızca muayeneyle değil, görüntüleme ve laboratuvar testleriyle desteklenerek sınıflandırılmalıdır. Koltuk altındaki kitle türlerinden bazıları şunlardır:

• Lenf bezi büyümesi (lenfadenopati): Vücudun enfeksiyonlara karşı savunma mekanizması olan lenf düğümleri, enfeksiyon, bağışıklık sistemi hastalıkları veya tümör gibi nedenlerle şişebilir. Genellikle ağrılıdır ve cilt altında hareketlidir.
• Lipom (yağ bezesi): Yumuşak, genellikle ağrısız ve yavaş büyüyen iyi huylu kitlelerdir. Yağ hücrelerinden oluşur ve çoğu zaman tedavi gerektirmez.
• Apse: Bakteriyel enfeksiyonlar sonucu oluşan iltihaplı kitlelerdir. Sıcaklık artışı, şiddetli ağrı, kızarıklık ve akıntı eşlik edebilir.
• Hidradenit süpürativa: Ter bezlerinin iltihaplanmasıyla ortaya çıkan kronik bir deri hastalığıdır. Zamanla sertleşen ve akıntı yapabilen nodüller gelişebilir.
• Kist: Ter veya yağ bezlerinin tıkanması sonucu oluşan sıvı dolu keseciklerdir. Küçük ve yavaş büyüyen yapılar olabilir.
• Kötü huylu tümörler (lenfoma, meme kanseri metastazı): Sert, düzensiz, cilt altına yapışık ve genellikle ağrısız kitleler şeklinde belirir. Hızla büyüme eğilimindedir.

Koltuk Altında Kitle Tanısı Nasıl Konulur?

Koltuk altında kitle saptandığında, doğru tanı koymak için ayrıntılı bir öykü alınır ve fiziksel muayene yapılır. Kitleye eşlik eden belirtiler, hastanın yaş ve risk faktörleri, büyüme hızı gibi unsurlar tanıya giden yolda belirleyicidir. Tanı sürecinde temel amaç, kitlenin iyi huylu mu yoksa ciddi bir patolojiye mi bağlı olduğunu anlamaktır. Tanı sürecinde kullanılan başlıca yöntemler şu şekildedir:

• Fiziksel muayene: Kitlenin boyutu, sertliği, hareketliliği, ağrılı olup olmaması değerlendirilir.
• Ultrasonografi: Kitle sıvı dolu mu yoksa solid mi, lenf nodu özellikleri nasıl gibi ayrıntılar görülür.
• Kan testleri: Enfeksiyon, iltihap ya da bağışıklık sistemi hastalıklarını değerlendirmek amacıyla yapılır.
• Mamografi veya meme ultrasonu: Kadınlarda meme kaynaklı olasılıkları araştırmak için kullanılır.
• BT veya MR görüntüleme: Geniş ve derin kitlelerin değerlendirilmesinde kullanılır.
• İnce iğne aspirasyon biyopsisi veya eksizyonel biyopsi: Kitleden örnek alınarak patolojik inceleme yapılır.

Koltuk Altında Kitle Nasıl Tedavi Edilir?

Koltuk altındaki kitlelerin tedavi yöntemi, kitlenin nedenine ve yapısına göre değişiklik gösterir. İyi huylu kitlelerde genellikle cerrahi olmayan yöntemler tercih edilirken, enfeksiyon kaynaklı ya da kötü huylu oluşumlarda daha agresif bir tedavi planı gerekebilir. Tedavi planı öncesi tanının netleşmiş olması ve kitlenin takip edilmesi hayati öneme sahiptir.

Eğer kitle enfeksiyon kaynaklıysa tedavinin ilk adımı antibiyotik uygulamalarıdır. Bakteriyel bir apsede iltihap kurutulur, gerekirse küçük cerrahi müdahale ile drenaj yapılır. Enfeksiyon geçtikten sonra kitle küçülebilir ya da tamamen kaybolabilir. Ancak kronikleşmiş vakalarda kalıcı çözüm için cerrahi çıkarım önerilir.

Lipom gibi yağ bezeleri genellikle zararsızdır. Sadece estetik ya da fonksiyonel rahatsızlık veriyorsa alınır. Kistlerde de benzer bir yaklaşım uygulanır. Kitleler ağrısız, yavaş büyüyen ve başka bir şikâyete yol açmayan yapıdaysa takip yeterli olabilir.

Ancak kitle kötü huyluysa veya şüpheli özellikler taşıyorsa tedavi planı çok daha titiz şekilde hazırlanır. Bu durumda multidisipliner bir yaklaşım benimsenir. Cerrah, onkolog ve radyolog birlikte hareket eder. Tedaviye cerrahi müdahale eşlik ederken, kemoterapi ve/veya radyoterapi gibi ek tedaviler de gündeme gelebilir. Erken teşhis edilen kötü huylu kitlelerde başarı oranı yüksektir.

Koltuk Altında Kitle Ameliyatı

Koltuk altı kitlelerinde cerrahi müdahale, kitlenin büyüklüğü, şekli, yerleşimi ve tanısal özelliklerine göre planlanır. Cerrahi genellikle lokal anestezi altında yapılan küçük bir işlemle gerçekleşir. Ancak daha geniş ya da derin yerleşimli yapılar için genel anestezi altında daha kapsamlı bir operasyon gerekebilir. Amaç, kitlenin tamamını güvenli bir şekilde çıkarmak ve gerektiğinde çevre dokularla birlikte örneklemektir.

Lipom, kist veya küçük lenf nodları için yapılan ameliyatlar genellikle kısa sürede tamamlanır ve komplikasyon riski düşüktür. Kitle çıkarıldıktan sonra patolojik inceleme için laboratuvara gönderilir. Bu sayede hem kitlenin yapısı kesin olarak belirlenir hem de tedavinin yeterliliği değerlendirilir.

Eğer kanser şüphesi varsa veya tanı konmuşsa, koltuk altı lenf nodu diseksiyonu adı verilen daha kapsamlı bir işlem uygulanabilir. Bu işlemde lenf nodları ve çevresindeki dokular titizlikle temizlenir. Bu tür operasyonlar meme kanseri, lenfoma veya metastatik kanserlerde sıklıkla yapılır.

Ameliyat sonrası doku bölgesinde sıvı birikimini önlemek amacıyla dren konabilir. Dikişler genellikle birkaç hafta sonra alınır. Ameliyat yeri hijyenik tutulmalı ve hekimin önerdiği şekilde pansuman yapılmalıdır. Hastalar kısa sürede normal yaşantısına dönebilmekle birlikte, bazı durumlarda geçici kısıtlamalar uygulanabilir.

Koltuk Altında Kitle Tedavisi Sonrası İyileşme Süreci

Tedavi sonrası iyileşme süreci, kitlenin yapısına, uygulanan tedavi yöntemine ve hastanın genel sağlık durumuna bağlı olarak değişkenlik gösterebilir. Basit bir yağ bezesinin çıkarılması sonrası iyileşme birkaç gün sürebilirken enfekte bir kitle veya kanser nedeniyle yapılan operasyon sonrası iyileşme birkaç hafta sürebilir. Hastaların süreci daha kolay atlatabilmesi için bazı noktalara dikkat etmesi gerekir.

Ameliyat sonrası ilk günlerde koltuk altı bölgesinde hafif ağrı, morarma ve şişlik olması doğaldır. Bunlar genellikle zamanla azalır. Ağrı kesici ilaçlar ve önerilen antibiyotikler düzenli kullanılmalıdır. Eğer dren kullanıldıysa, doktorun belirttiği sürede çıkarılmalı ve takipleri aksatılmamalıdır. İyileşme döneminde dikkat edilmesi gerekenler şu şekildedir:

• Ameliyat bölgesi kuru ve temiz tutulmalı
• Aşırı kol hareketlerinden, ağırlık taşımaktan kaçınılmalı
• Dikişler alınana kadar bölgeye su değdirilmemeli
• Ağrı ve şişlik artarsa, kızarıklık ya da akıntı oluşursa hemen hekime başvurulmalı
• Gerektiğinde fizik tedavi desteğiyle kol hareketliliği desteklenmeli

Eğer kitle kanser kaynaklıysa ameliyat sonrası kemoterapi veya radyoterapi gibi ek tedaviler planlanabilir. Bu süreçte düzenli kontrol randevuları ihmal edilmemeli, hekim önerilerine tam uyum sağlanmalıdır.