Ses Kısıklığı: Nedir, Belirtileri, Teşhis ve Tedavisi

İnsanların konuşabilmesi sahip oldukları ses telleri ve gırtlağın birlikte çalışması ile gerçekleşir.

İnsanların konuşabilmesi sahip oldukları ses telleri ve gırtlağın birlikte çalışması ile gerçekleşir. Gırtlak, nefes borusunun üzerinde yer alır. İki adet kas bandından oluşan ses telleri gırtlağın içerisinde bulunur ve bunlar adem elması olarak bilinen en büyük gırtlak kıkırdağına bağlıdırlar. Konuştuğunuz zaman akciğerlerden çıkan hava nefes borusunun da yardımıyla ağza ulaşır. Burada nefes borusundan geçerken gırtlağın içerisindeki ses tellerini titreştirir. Ve bu şekilde ses oluşmuş olur.

Bazı insanları sesi daha kalın veya incedir. Ses kalınlığı, ses tellerinin uzunluğu ile ilişkilidir. Ses tellerinizi gevşettiğinizde kısalan ses telleri nedeniyle sesiniz daha kalın çıkabilir veya tam tersi olabilir. Ses telleri normal şartlar altında birlikte simetrik olacak şekilde titreşir. Bu sayede ortaya çıkan ses boğuk veya hışırtılı olarak değil net bir şekilde duyulur. Ancak bazı durumlarda ses telleri tam olarak kapanmayabilir veya simetrik olarak titreşemeyebilir. Bu durumda ses kısıklığı ortaya çıkar.

Ses Kısıklığı Nedir?

Ses kısıklığı sesin hışırtılı veya nefes nefese kalmışsınız gibi gelmesidir. Ses düzeyinden veya sesinizin tonundan farklı olarak meydana gelir. Ses kısıklığının neden gerçekleştiği ile ilgili birden fazla neden olabilir. Ancak çoğu ciddi bir neden değildir ve kısa süre içerisinde geçebilir. Genellikle ses tellerindeki bir problemden kaynaklanır. Sesin yanlış ve aşırı kullanımı, polip ve nodül gibi büyümeler ses kısıklığına neden olan bazı etkenlerdir. Ses kısıklığı sırasında boğazda kaşıntı hissetmek de yaygın olarak görülen semptomlar arasında bulunur.

Ses Kısıklığı Belirtileri Nelerdir?

Ses kısıklığının bazı bariz belirtilerinin yanı sıra daha az bilinen veya görülen belirtileri de bulunur. Ses kısıklığının neden kaynaklandığı beraberinde farklı semptomlar görülmesine neden olabilir. Genel olarak görülen ses kısıklığı belirtileri şunlar olabilir;

• Anormal derecede zayıf, nefes nefese veya kaba ses
• Ses perdesinde(incelik veya kalınlığında )değişiklik
• Sesi kullanmada zorluk çabuk yorulma
• Boğaz ağrısı
• Öksürmek
• Boğaz bölgesinde şişlik
• Yutmada zorluk

Ses kısıklığı bazı belirtilere sahip olduğu gibi bazı hastalıkların belirtisi de olabilir. Bunlardan biri de akciğer kanseridir. Herhangi bir kanser belirtisine sahip olmanız kanser olduğunuz anlamına gelmez. Ancak eğer uzun süredir var olan ve geçmeyen bir ses kısıklığı mevcut ise her ihtimale karşı bir doktora muayene olmakta fayda vardır.

Ses Kısıklığı Nedenleri Nelerdir?

Ses kısıklığı herkeste görülebilen bir sağlık sorunudur. Yaştan bağımsız gelişir; ses kısıklığını 60 yaşında veya 15 yaşında yaşayabilirsiniz. Başta sigara içen kişiler olmak üzere sesini profesyonel olarak veya sık kullanan kişilerde yaygın olarak görülür. Ses kısıklığının nedenleri şunlardır;

• Uzun süre konuşmak, bağırmak, uzun süre şarkı söylemek gibi sesin çok fazla kullanılması
• Soğuk algınlığı
• Ses tellerinin hastalık veya alerji gibi çeşitli nedenler sonucunda şişmesi
• Laringofaringeal reflü (Gastroözofageal reflü kaynaklı mide asidinin boğaza kadar çıkıp ses tellerine zarar verdiği durum)
• Vokal kord kanaması (Vokal kord üzerinde bulunan damarda meydana gelen kanama)
• Vokal kord felci (Vokal kordlardan bir veya her ikisinin de hareket edememesi)
• Beynin gırtlak kaslarını etkileyen nörolojik hastalık veya bozukluklar
• Polip, kist veya vokal nodüller
• Gırtlak kanseri
• Tekrarlayan solunum yolu papillomatozisi
• Kas gerilimi disfonisi (Ses tellerinde meydana gelen aşırı gerilme)

Ses Kısıklığı Nasıl Oluşur?

Ses kısıklığı yaygın olarak görülebilen bir problemdir. Genellikle insanların üçte biri hayatlarının herhangi bir döneminde ses kısıklığı yaşar. Ses tellerinde meydana gelen bir sorun sonucunda ses kısıklığı oluşur. Ancak ses tellerinde kendiliğinden bir sorun oluşmaz. Bir nodülün şişmesi, kist veya polip ses tellerine zarar verebilir. Benzer şekilde uzun süre kendi ses perdenizin dışından konuşmak (çok yüksek veya çok alçak sesle) ses tellerini zorlayacağı için yorabilir ve senkronize çalışmalarına engel olabilir. Ses kısıklığı sonucunda aşağıdaki durumlarda bir doktora başvurmanız gerekebilir;

• Ses kısıklığı soğuk algınlığı ve gripten kaynaklanmıyorsa,
• Üç haftadan daha uzun süredir ses kısıklığı yaşıyorsanız,
• Yutma güçlüğü varsa,
• Öksürürken kan geliyorsa,
• Nefes almakta zorlanıyorsanız,
• Boyun bölgesinde bir yumru hissi varsa,
• Birkaç gün içerisinde sesiniz tamamen giderse.

Ses Kısıklığı Nasıl Teşhis Edilir?

Ses kısıklığı için en iyi değerlendirmeyi bir kulak burun boğaz (KBB) uzmanı veya konuşma patoloğu yapabilir. Herhangi bir muayeneye gittiğinizde doktorunuz ilk olarak tıbbi öykünüzü alır. Tıbbi öykü sırasında sahip olduğunuz hastalıklar veya kullanılan ilaçlar, Bunun için size bazı soruları olabilir. Bu sorular genellikle;

• Sorunun süresi
• ani mi yoksa yavaş bir şekilde mi geliştiği
• Sigara tüketimi ve süresi
• Ek semptomların varlığı
• Solunum yolu enfeksiyon geçmişiniz
• Alkol tüketim miktarını kapsayabilir.
   

Ardından doktorunuz fiziksel muayene yapmak isteyecektir. Fiziksel muayene sırasında şunlar yapılabilir;

• Ses veya sırtı dinlemek
• Baş veya boyun bölgesinde herhangi bir yumru varlığını kontrol etmek
• Laringoskopi; burun deliklerinden sokulan küçük kameralı bir tüp ile boğazın arkasında bulunan gırtlağın incelenmesi
• Sert laringoskopi; esnek laringoskopi işlemini tolere edemeyen hastalar için anestezi altında cerrahi koşullarda yapılır.
• Laringeal stroboskopi; Flaşlı bir dürbün boğazdan geçirilerek kişinin konuşma sırasındaki ses tellerinin görüntüsü incelenir, senkronizasyonları kontrol edilir.

Muayeneler sonrasında şüpheli bir durum olduğunu düşünen doktorunuz ek olarak bilgisayarlı tomografi (BT) veya manyetik rezonans görüntüleme (MRI) isteyebilir.

Ses Kısıklığı Tedavi Yöntemleri?

Ses kısıklığı tedavi seçenekleri çeşitlidir ve ses kısıklığının neden kaynaklandığına göre değişiklik gösterir. Hangi neden dolayı ses kısıklığı yaşıyor olursanız olun iyi gelecek ilk şey sesinizi çok fazla kullanmamak olacaktır. Bu durumda kısık sesle konuşmak çoğu kişi için bir seçenek gibi görünse de sesinizin normal perdesinden daha yüksek veya alçak konuşmak benzer şekilde sesinizi yorabilir. Bu nedenle bir süreliğine mümkün olduğunca az konuşmaya çalışmanız sizin için en iyisi olabilir. Bunun dışında genel olarak ses kısıklığı tedavi yöntemleri olarak şunlar uygulanabilir;

• Soğuk algınlığı veya gribal enfeksiyon kaynaklı ses kısıklıklarında hastalığı çözmek beraberinde sesin de iyileşmesini getirir. Bu nedenle doktorunuzun size gerekli ilaçları reçete edecektir.
• Larenjit kaynaklı ses kısıklığında reçete edilen antibiyotik veya kortikosteroid ilaçlar ile sorununuz çözülebilir.
• GÖRH durumunda boğaza gelen öz suyunun ses tellerine zarar verildiği bilinir. Bu nedenle antiasit veya proton pompa inhibitörleri ile GÖRH’ın kontrol altına alınması ses kısıklığı durumunuzun çözülmesine yardımcı olur.
• Nörolojik kaynaklı ses kısıklıklarının tedavisi daha özel ve farklı olabilir.
• Nodül, kist veya polip kaynaklı veya kas gerilim difonisi kaynaklı ses kısıklıklarında bir dil ve konuşma terapisti ile çalışabilirsiniz. Durumunuza göre cerrahi tedavi uygulanabilir.
• Kanser durumunda radyasyon terapisi, kemoterapi veya farklı diğer kanser tedavilerinden uygun olanı uygulanır.
• Vokal kord felci durumunda ses telinin merkeze itilmesini içeren basit bir operasyon geçirebilir veya daha kompleks bir cerrahi tedavi uygulanması gerekebilir. KBB uzmanınız sizi bilgilendirir.

Ses kısıklığı ciddi bir sorun değildir ve çoğunlukla kısa süre içerisinde geçer. Bu süreçte sesinizi mümkün olduğunda dinlendirmeye çalışmak uygulayabileceğiniz en kolay tedavidir. Bunun yanı sıra ses kısıklığını önlemek veya iyileşme sürecini hızlandırmak için; sigarayı bırakın, bol su için, alkol, kafein gibi vücut hidrasyonunu bozan sıvılardan uzak durun veya dengeli tüketin, sesinizi çok uzun süre veya yüksek sesli kullanmaktan vazgeçin.