Alzheimer Nedir? Alzheimer Belirtileri Nelerdir?

Alzheimer hastalığı zamanla kötüleşen bir beyin rahatsızlığıdır. Beyinde belirli proteinlerin birikmesine yol açan değişikliklerle karakterizedir. Hastalık, beynin küçülmesine ve beyin hücrelerinin sonunda ölmesine neden olur. Hafıza, düşünme, davranış ve sosyal becerilerde kademeli bir düşüş olan demansın en yaygın nedenidir. Bu değişiklikler bir kişinin işlev görme yeteneğini etkiler. Hastalığın erken belirtileri arasında yakın zamandaki olayları veya konuşmaları unutmak yer alır. Zamanla ciddi hafıza sorunlarına ve günlük görevleri yerine getirme yeteneğinin kaybına ilerler.

Alzheimer Nedir?

Alzheimer, günlük yaşamı etkileyecek kadar ciddi hafıza kaybı ve diğer bilişsel yetenekler için genel bir terim olan demansın en yaygın nedenidir. Alzheimer hastalığı, demans vakalarının %60-80'ini oluşturur. Yaşlanmanın normal bir parçası değildir. Ancak bilinen en büyük risk faktörü artan yaştır. Alzheimer'lı kişilerin çoğunluğu 65 yaş ve üzeridir. 65 yaşın altındaki bir kişiyi etkiliyorsa genç başlangıçlı Alzheimer olarak kabul edilir. Genç başlangıçlı Alzheimer'lı kişiler hastalığın erken, orta veya geç evresinde olabilir.

Alzheimer'ın kesin bir tedavisi yoktur. Ancak bazı tedaviler, hastalığın ayırt edici özelliklerinden biri olan beta-amiloidin beyinden çıkarılmasının erken Alzheimer'la yaşayan kişilerde bilişsel ve işlevsel gerilemeyi azalttığını göstermektedir. Ayrıca bazı tedavi yöntemleri de bunama semptomlarının kötüleşmesini geçici olarak yavaşlatabilir. Alzheimer'lı kişilerin ve yakınlarının yaşam kalitesini iyileştirebilir. Günümüzde, hastalığı tedavi etmenin, başlangıcını geciktirmenin ve gelişmesini önlemenin daha iyi yollarını bulmak için dünya çapında bir çaba yürütülmektedir.

Alzheimer Belirtileri Nelerdir?

Alzheimer hastalığının belirtileri ve semptomları, durumun evresine göre değişir. Genel olarak semptomlar aşağıdakilerin bazılarında, çoğunda veya hepsinde kademeli bir düşüş içerir:

• Hafıza
• Karmaşık görevlerin akıl yürütmesi ve yönetilmesi
• Dil
• Görsel form ve mekan ilişkisini anlamak
• Davranış ve kişilik

Hafıza kaybı veya Alzheimer'ın diğer belirtilerini yaşayan kişiler zihinsel gerilemelerini fark etmekte zorluk çekebilirler. Bu belirtiler sevdikleri için daha belirgin olabilir. Demans benzeri semptomlar yaşayan herkes mümkün olan en kısa sürede doktora görünmelidir.

Alzheimer semptomları hafif evrede fark edilir hale gelir. En yaygın erken semptom, yeni öğrenilen bilgileri, özellikle son olayları, yerleri ve isimleri unutmaktır. Hafif Alzheimer'ın diğer belirtileri ve semptomları şunlardır:

• Düşünceleri ifade etmek için doğru kelimeleri bulmada zorluk çekmek
• Her zamankinden daha fazla eşya kaybetmek veya yanlış yere koymak
• Plan yapmada veya organize olmada zorluk çekmek
• Problem çözmede zorluk çekmek
• Rutin günlük işlerin tamamlanmasının daha uzun sürmesi
• Alzheimer hastalığının hafif evresindeki çoğu kişi tanıdık yüzleri tanımakta sorun yaşamaz ve genellikle tanıdık yerlere seyahat edebilir

Orta dereceli Alzheimer genellikle en uzun evredir ve yıllarca sürebilir. Alzheimer'ın orta evresindeki kişiler genellikle bakım ve yardıma ihtiyaç duyar. Bu aşamadaki kişiler şunları yapabilir:

• Hafıza kaybı ve kafa karışıklığı artar. Hayatlarındaki olayları veya ayrıntıları (telefon numarası veya okula nerede gittikleri gibi) sıklıkla unuturlar.
• Haftanın hangi günü olduğu, hangi mevsimde oldukları ve nerede oldukları konusunda giderek artan bir kafa karışıklığı yaşarlar.
• Kısa süreli hafızaları zayıftır.
• Arkadaşlarınızı ve ailenizi tanımakta zorluk çekebilirler.
• Basit matematik işlemlerinde zorluk çekerler.
• Banyo yapma, kişisel bakım, duş alma ve tuvaleti kullanma gibi kişisel bakım konusunda yardıma ihtiyaç duyarlar.
• Ajite olmak veya hareket etmek gibi daha fazla kişilik değişikliği yaşarlar. Hastalık ilerledikçe depresyon, ilgisizlik veya kaygı gösterebilirler.
• Aile, arkadaşlar ve bakım verenler hakkında asılsız şüpheler geliştirirler.
• İdrar veya dışkı tutamama gelişebilir.
• Uyku bozuklukları yaşanabilir
• Yaşam alanlarından uzaklaşmaya başlarlar.

Alzheimer'ın son evresinde bunama belirtileri şiddetlidir. Bu evredeki kişilerin kapsamlı bakıma ihtiyacı vardır. Alzheimer hastalığının ileri evresinde kişilerde genellikle aşağıdaki belirtiler görülür:

• Neredeyse tamamen hafıza kaybı olur.
• Çevresinde olup bitenlerin farkında değildir.
• Yemek yeme, oturma ve yürüme gibi günlük yaşamın tüm temel aktivitelerinde yardıma ihtiyaç duyar.
• İletişim kurma yeteneklerini kaybederler. Konuşmaları birkaç kelime veya cümleyle sınırlı hale gelir.
• Özellikle zatürre ve deri enfeksiyonları olmak üzere enfeksiyonlara karşı savunmasız hale gelir.

Alzheimer Nedenleri Nelerdir?

Beyinde anormal protein birikimi Alzheimer hastalığına neden olur. Bu proteinlerin birikmesi beyin hücrelerinin ölmesine neden olur. İnsan beyni 100 milyardan fazla sinir hücresi ve diğer hücreler içerir. Sinir hücreleri, düşünme, öğrenme, hatırlama ve planlama gibi işlevleri gerçekleştirmek için gereken tüm iletişimleri yerine getirmek için birlikte çalışır.

Bilim insanları, amiloid proteininin beyin hücrelerinde birikerek plak adı verilen daha büyük kütleler oluşturduğuna inanır. Tau adı verilen başka bir proteinin bükülmüş lifleri düğümler oluşturur. Bu plaklar ve düğümler sinir hücreleri arasındaki iletişimi engeller. Bu da onların süreçlerini gerçekleştirmelerini engeller. Sinir hücrelerinin yavaş ve sürekli ölümü Alzheimer hastalığının semptomlarına neden olur. Sinir hücresi ölümü beynin genellikle hafızayı kontrol eden bölgesi olan hipokampuste başlar ve sonra diğer bölgelere yayılır. Devam eden araştırmalara rağmen, bilim insanları bu proteinlerin tam olarak neyin birikmesine neden olduğunu bilmez. Genetik bir mutasyonun erken başlangıçlı Alzheimer'a neden olabileceğine inanırlar. Geç başlangıçlı Alzheimer'ın, onlarca yıl boyunca meydana gelebilecek karmaşık bir beyin değişikliği dizisi nedeniyle meydana geldiğini düşünürler. Genetik, çevresel ve yaşam tarzı faktörlerinin bir kombinasyonu muhtemelen nedene katkıda bulunur.

Alzheimer Teşhisi Nasıl Konulur?

Doktorlar, hafıza sorunları olan bir kişinin Alzheimer hastalığı olup olmadığını belirlemek için çeşitli yöntemler kullanır. Bunun nedeni, özellikle nörolojik durumlar olmak üzere birçok başka rahatsızlığın bunamaya ve Alzheimer'ın diğer semptomlarına neden olabilmesidir. Alzheimer teşhisinin ilk adımlarında, bir doktor sağlığınızı ve günlük yaşamınızı daha iyi anlamak için sorular soracaktır. Ayrıca semptomlarınız hakkında bilgi edinmek için size yakın birinden de bilgi isteyebilir. Bu bilgiler genellikle şu şekildedir:

• Genel sağlık durumu
• Mevcut ilaçlar
• Tıbbi geçmişi
• Günlük aktiviteleri yürütebilme yeteneği
• Ruh halinde, davranışta ve kişilikte değişiklikler

Bunların yanı sıra hekim, fiziksel ve nörolojik muayene yapar. Hafızayı, problem çözmeyi, dikkati, temel matematiği ve dili değerlendiren testleri içeren bir zihinsel durum sınavı uygular. Belirtilerin diğer olası nedenlerini elemek için kan ve idrar testleri gibi standart tıbbi testler isteyebilir. Alzheimer tanısını desteklemek veya diğer olası durumları elemek için beyin BT, beyin MRI veya pozitron emisyon tomografisi gibi beyin görüntüleme testleri talep edebilir.

Alzheimer Tedavisi Nasıl Yapılır?

Alzheimer hastalığının bir tedavisi yoktur. Ancak bazı ilaçlar bunama semptomlarının kötüleşmesini geçici olarak yavaşlatabilir. İlaçlar ve diğer müdahaleler davranışsal semptomlara da yardımcı olabilir. Alzheimer için mümkün olduğunca erken tedaviye başlamak, günlük işlevlerin bir süre sürdürülmesine yardımcı olabilir. Ancak, mevcut ilaçlar Alzheimer’ı durdurmayacak veya tersine çevirmeyecektir.

Alzheimer herkesi farklı şekilde etkilediğinden, tedavi oldukça kişiselleştirilmiştir. Doktorlar, en iyi tedavi planını belirlemek için Alzheimer hastaları ve yakınlarıyla birlikte çalışır.