20 Eylül 2023 Çarşamba
Fazla kafein ve stres titreme sebebi
Tik, özellikle çocukluk çağında sık görülen bir durumdur.
Tik, özellikle çocukluk çağında sık görülen bir durumdur. Tourette sendromu da kişide tik oluşumuna neden olan nörolojik bir bozukluk olarak tanımlanabilir.
Tourette sendromu sinir sistemini etkileyen ve kişide istemsiz ani hareketlere (tik) ve ses çıkarmalara neden olan bir rahatsızlıktır. Tekrar tekrar göz kırpmak ve omuz silkmek bu davranışlara örnek olarak gösterilebilir. Tourette sendromu olan kişiler düşünmeden garip veya kötü anlamlı sesler çıkarabilir.
Tikler genellikle 2-15 yaşlar arasında görülmeye başlar. Erkek çocuklarda tik görülme ihtimali, kız çocuklara göre 3-4 kat daha fazladır.
Tourette sendromunu tamamen ortadan kaldıracak bir tedavi yoktur. Hastalığın tedavisindeki asıl amaç kişide görülen belirtileri kontrol altına almaktır. Semptomlar şiddetli değilse çoğu Tourette sendromu hastası için tedaviye gerek kalmayabilir. Tikler genelde kişinin yaşı ilerledikçe daha seyrek ve daha kontrol edilebilir hale gelmektedir.
Tik olarak adlandırılan ani, kısa süreli ve ara ara ortaya çıkan hareketler; Tourette sendromunun en belirgin semptomudur. Tikler hafif ya da şiddetli olabilir. Şiddetli tikler hastanın günlük hayatta iletişim problemi yaşamasına, hayat kalitesinin düşmesine yol açabilir.
Tikler kendi içerisinde basit ve karmaşık tikler olarak ikiye ayrılır:
Tikler, hareket (motor) ve ses (vokal) tikleri olarak da farklı gruplara ayrılabilir. Motor tikler genellikle vokal tiklerden önce görülmeye başlar. Ancak elbette tiklerin başlangıcı, tipi ve şiddetli kişiler arasında farklılık gösterebilir.
Tourette sendromunda en sık görülen motor tikler:
1- Basit motor tikler:
2- Karmaşık motor tikler:
Tourette sendromunda sık karşılaşılan vokal tikler:
1- Basit vokal tikler:
2- Karmaşık vokal tikler
Tikler; stres, anksiyete, yorgunluk ve heyecan gibi durumlarda artış gösterebilir. Tikler uykuda da oluşabilir. Kişide görülen tikler zamanla değişebilir. Tikler ergenliğin başlarında daha şiddetli iken yetişkinlikte hafifleyebilir.
Motor veya vokal tikler ortaya çıkmadan önce kişide öngörücü dürtü olarak adlandırılan bir durum meydana gelir. Öngörücü dürtü kişide kaşıntı, gerilme veya karıncalanma şeklinde rahatsız edici bir his oluşturur. Tikin oluşması bu rahatsız edici hissin ortadan kalmasını sağlar. Tourette sendromu kişiler büyük bir efor göstererek tik hareketini geçici olarak baskılayabilir.
Tourette sendromuna sebep olan mekanizmalar henüz tam anlamıyla açığa kavuşturulamamıştır. Uzmanlar sendromun gelişiminde hem genetik hem de çevresel faktörlerin rol oynayabileceğini düşünmektedir. Beyinde sinyal iletimini sağlayan dopamin ve serotonin gibi kimyasal moleküllerin (nörotransmitterlerin) de Tourette sendromu gelişimiyle ilgisi olabilir.
Tourette sendromu için risk oluşturan durumlar ise şöyledir:
Tourette sendromu için spesifik bir tanı testi bulunmaz. Sendromun teşhisi için kişinin hikayesi ve kişide görülen belirti ve bulgular dikkate alınır.
Kişide mevcut olan çeşitli durumlar Tourette sendromuna işaret ediyor olabilir:
Tourette sendromu belirtileri bazen diğer durumlara benzerlik gösterebilir ve bu nedenle tanıda yanlışlıklar ortaya çıkabilir. Örneğin göz kırpma davranışı bazı göz problemleri ile ilgili olarak meydana geliyor olabilir. Tanı koyarken bu tür durumlara dikkat etmek gerekir.
Genellikle hem motor hem de vokal tiklerin varlığı Tourette sendromu tanısı açısından belirleyici olur. Kişideki tiklerin başka sağlık durumlarına bağlı olup olmadığını araştırmak için kan tahlili, MR görüntülemesi gibi tanı yöntemlerinden de faydalanılabilir.
Tourette sendromu olan kişilerde sondroma ek başka nöro davranışsal problemler de eşlik edebilir. Bu problemler kişide Tourette sendromundan daha fazla soruna yol açabilir. Tourette sendromuna bağlı oluşan tikler yetişkinlikte azalırken nöro davranışsal problemler devam edebilir.
Tourette sendromuna sıklıkla eşlik eden durumlar şu şekilde özetlenebilir:
Tourette sendromu tedavisinde asıl amaç tikleri kontrol etmek ve tiklerin kişinin günlük yaşamında engel oluşturmasının önüne geçmektir. Tedavi için hem ilaç tedavisi hem de çeşitli terapiler kullanılabilir.
Tedavide kullanılan ilaçlar şu şekildedir:
Tourette sendromu tedavisinde tercih edilebilecek terapi yöntemleri şöyledir:
Tourette sendromu genellikle kişinin hayatında çok büyük problem yaratmaz. Dolayısıyla da tedaviye gerek kalmaz. Ancak tikleri yüzünden akademik veya sosyal yaşamda, iş dünyasında sorun yaşayan kişilerin tedavi olması gerekir. Tedavi, bu kişilerin yaşam kalitesini yükseltir. Tourette sendromu teşhis ve tedavisi için donanımlı bir merkeze başvurmanız faydalı olacaktır.
Nöroloji
Nöroloji
Öne Çıkan Kanser Yazıları