Kadın üreme sisteminin önemli bir parçası olan yumurtalıklar, her ay düzenli olarak yumurta üretir ve hormon salgılar. Bu süreçte yumurtalıklar içinde veya yüzeyinde, sıvı, kan ya da başka maddelerle dolu kesecikler oluşabilir. Bu yapılar “yumurtalık kisti” olarak adlandırılır. Çoğu kist, yumurtlama döngüsünün doğal bir parçası olarak meydana gelir ve belirti vermeden kendiliğinden kaybolur. Ancak bazı kistler büyüyerek çevre dokulara baskı yapabilir, ağrıya yol açabilir veya hormon dengesini bozabilir. Özellikle belirti veren, hızla büyüyen ya da yapısı şüpheli olan kistler tıbbi değerlendirme gerektirir. Düzenli jinekolojik kontroller, bu tür sorunların erken teşhis edilmesini sağlayarak olası komplikasyonların önüne geçer.
Yumurtalıkta kist, yumurtalık dokusunun içinde veya yüzeyinde gelişen, genellikle sıvı ile dolu kese şeklindeki oluşumlardır. Basit kistler çoğunlukla zararsızdır ve birkaç hafta içinde kendiliğinden kaybolur. Ancak bazı kistler, kan, mukus, yağ veya daha yoğun yapıda maddeler içerebilir. Kistin türü ve büyüklüğü, kadının yaşına, hormonal dengesine ve genel sağlık durumuna bağlı olarak değişebilir. Bazı durumlarda kistlerin patlaması veya dönmesi, müdahale gerektiren ciddi ağrılara neden olabilir.
Yumurtalık kistleri, pek çok farklı mekanizmayla oluşabilir. En sık görülen nedenlerden biri, yumurtlama sırasında oluşan ve “fonksiyonel kist” olarak adlandırılan yapıdır. Bu kistler, yumurta olgunlaşırken veya çatladıktan sonra oluşan boşlukta sıvı birikmesiyle meydana gelir. Hormonal dengesizlikler, polikistik over sendromu (PCOS), endometriozis, gebelik sürecinde gelişen kistler veya iyi huylu tümörler de oluşum sebepleri arasındadır. Ayrıca geçirilmiş pelvik enfeksiyonlar, yumurtalık dokusunun yapısını etkileyerek kist oluşumuna zemin hazırlayabilir.
Yumurtalık kistleri küçük boyutlardayken çoğu zaman sessiz seyreder ve tesadüfen tespit edilir. Ancak büyüdüğünde, patladığında veya torsiyon (dönme) meydana geldiğinde belirgin şikâyetler ortaya çıkar. Belirtiler kistin boyutuna, türüne ve yerine göre değişiklik gösterebilir. Uzun süren ya da giderek şiddetlenen ağrılar, adet düzeninde değişiklikler veya karında şişlik, en sık karşılaşılan uyarı işaretleri arasında yer alır. Özellikle ani başlayan ve şiddetli ağrı, acil müdahale gerektirebilir.
Yumurtalık kistinin patlaması, kist içeriğinin karın içine boşalması anlamına gelir ve bu durum genellikle ani başlayan şiddetli ağrıyla kendini gösterir. Patlama, özellikle büyük ve gerilmiş kistlerde daha sık görülür. Kistin içeriğine ve kanama miktarına bağlı olarak durum hafif seyredebilir veya ciddi komplikasyonlara yol açabilir. Bazı hastalarda sadece kısa süreli ağrı olurken, bazılarında acil cerrahi müdahale gerekebilir.
Yumurtalık kistleri, yapısına ve oluşum nedenine göre çeşitli gruplara ayrılır. En yaygın olanlar fonksiyonel kistlerdir ve genellikle zararsızdır. Bunun dışında yapısal ve patolojik kist türleri de mevcuttur. Kistin türünün belirlenmesi, tedavi planı açısından önemlidir.
Yumurtalık kistlerinin tanısı, genellikle rutin jinekolojik muayene sırasında fark edilir. Doktor, elle yapılan pelvik muayenede yumurtalık bölgesinde büyüme veya kitle hissedebilir. Ancak kesin tanı için görüntüleme yöntemleri kullanılır. Ultrasonografi, kistin boyutunu, yerini ve içeriğini değerlendirmede en yaygın kullanılan yöntemdir. Gerektiğinde manyetik rezonans (MR) veya bilgisayarlı tomografi (BT) gibi ek görüntüleme teknikleri uygulanabilir. Ayrıca kistin yapısının iyi huylu mu yoksa şüpheli mi olduğunu anlamak için kan testleri, özellikle CA-125 gibi tümör belirteçleri de istenebilir.
Tanıda kullanılan yöntemler şu şekildedir:
Yumurtalık kistleri, en sık üreme çağındaki kadınlarda görülür çünkü bu dönemde yumurtlama döngüsü aktiftir. 15-49 yaş aralığında daha yaygın olmakla birlikte, ergenlik döneminden menopoz sonrasına kadar her yaşta ortaya çıkabilir. Menopozdan sonra görülen kistler daha dikkatle değerlendirilir, çünkü bu dönemde fonksiyonel kist oluşumu nadirdir ve bazı kistler kötü huylu olma riski taşır. Erken yaşlarda görülen kistler ise genellikle fonksiyonel olup kendiliğinden kaybolma eğilimindedir.
Yumurtalık kistleri, küçük boyutlardayken genellikle ağrıya neden olmaz. Ancak kistin büyümesi, patlaması veya dönmesi durumunda ağrı kaçınılmaz hale gelir. Ağrı genellikle alt karın, kasık veya bel bölgesinde hissedilir ve bazen adet dönemlerinde şiddetlenir. Bazı hastalarda ağrı sürekli bir baskı şeklinde, bazılarında ise ani ve keskin olabilir. Ayrıca cinsel ilişki sırasında veya ağır egzersizlerde ağrı artabilir.
Ağrının ortaya çıkma nedenleri şöyledir:
Çoğu yumurtalık kisti iyi huyludur ve kanserle ilişkili değildir. Ancak bazı kistler, özellikle menopoz sonrası dönemde veya yapısında düzensizlik, kalın duvar, hızlı büyüme gibi özellikler varsa kötü huylu olabilir. Bu nedenle şüpheli kistlerde cerrahi olarak çıkarma ve patolojik inceleme yapılır. Erken evrede tespit edilen yumurtalık kanseri tedavi şansı yüksek bir hastalıktır. Tedavi, kistin kanser olup olmadığına bağlı olarak değişir ve cerrahi, kemoterapi veya hedefe yönelik tedaviler uygulanabilir.
Yumurtalık kistinin tedavisi sırasında, kistin türü, boyutu, hastanın yaşı ve şikâyetleri dikkate alınır. Küçük ve belirti vermeyen kistler genellikle takip edilirken, şüpheli yapıda veya büyük kistlerde cerrahi müdahale tercih edilir. Hastaların kendi kendine ilaç kullanmaması, doktor önerisi olmadan bitkisel tedavilere yönelmemesi önemlidir. Ayrıca düzenli kontrol randevularının aksatılmaması gerekir.
Yumurtalık kisti tedavisinde dikkat edilmesi gereken noktalar şöyledir:
Tedavi yöntemi, kistin türüne ve hastanın durumuna göre değişir. Basit ve küçük kistler çoğunlukla takip edilir, belirli aralıklarla ultrason yapılır. Hormonal dengesizlik kaynaklı kistlerde doğum kontrol hapları kullanılabilir. Büyük, ağrılı, patlamış veya şüpheli yapıda olan kistlerde ise cerrahi müdahale gerekebilir. Cerrahi yöntemler arasında laparoskopi (kapalı ameliyat) veya laparotomi (açık ameliyat) yer alır. Özellikle menopoz sonrası şüpheli kistlerde cerrahi çıkarma daha sık uygulanır.
Son güncellenme tarihi: 25 Eylül 2025
Yayınlanma tarihi: 30 Aralık 2015
Kadın Hastalıkları ve Doğum
Op. Dr. Meltem Emine Çam
Kadın Hastalıkları ve Doğum
Op. Dr. Nuri Ceydeli
Kadın Hastalıkları ve Doğum
Op. Dr. Zeynep Yılmaz
Kadın Hastalıkları ve Doğum
Op. Dr. Meltem Emine Çam
Kadın Hastalıkları ve Doğum
Op. Dr. Nuri Ceydeli
Kadın Hastalıkları ve Doğum
Op. Dr. Zeynep Yılmaz
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Hamilelikte idrar yolu enfeksiyonlarını önlemenin 10 yolu
20 Eylül 2023 Çarşamba
10 soruda Menopoz ve Menopoz Tedavisi
3 Kasım 2023 Cuma
Adeti Ertelemek Ne Kadar Doğru?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Adet Düzensizliği Neden Olur? Adet Düzensizliği Nasıl Geçer?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Adet Gecikmesi Neden Olur? Adet Gecikmesi Belirtileri Nelerdir?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Adet Öncesi Sendrom (PMS) ve Tedavisi
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Adet Söktürücü Nedir? Adet Söktürücü Bitkiler ve Çaylar
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Vajinal Akıntı Neden Olur? Vajinal Akıntı Nasıl Geçer?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Beta HCG: Nedir, Değeri Kaç Olmalıdır?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Cinsel Yolla Bulaşan Hastalıklar Nelerdir?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Doğum Kontrol Hapı Nasıl Kullanılır? Zararları Nelerdir?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Ertesi Gün Hapı Nedir? Nasıl Kullanılır, Yan Etkileri Nelerdir?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Genital Siğil Belirtileri Nelerdir? Genital Siğil Nasıl Geçer?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
HPV Aşısı: Nedir, Kimlere, Ne Zaman Yapılabilir?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Spiral Nedir? Spiral Ne Zaman ve Nasıl Takılır?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Vajinal Mantar Nedir? Vajinal Mantar Belirtileri Nelerdir?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Vajinismus Nedir? Vajinismus Tedavisi Nasıl Olur?
23 Ağustos 2023 Çarşamba
Yerleşme Kanaması: Nedir, Nasıl, Ne Zaman Olur?
20 Eylül 2023 Çarşamba
Regl Ağrısı Nasıl Geçer? Neden Olur?
21 Eylül 2023 Perşembe
Yumurtlama Dönemi: Nedir, Belirtileri, Hesaplama Yöntemi
11 Ekim 2023 Çarşamba
Boş Gebelik Nedir, Belirtileri ve Tedavisi
11 Ekim 2023 Çarşamba
Genital Bölge Temizliği
11 Ekim 2023 Çarşamba
Hamilelikte (Gebelikte) Cinsellik Nasıl Olmalıdır?
11 Ekim 2023 Çarşamba
Herpes Virüsü Nedir, Belirtileri, Bulaşıcılığı ve Tedavisi
9 Kasım 2023 Perşembe
Çikolata kisti neden olur? Belirtileri nelerdir?
9 Kasım 2023 Perşembe
Doğumsal Anomaliler
12 Aralık 2023 Salı
Prenses Doğum (Epidural Normal Doğum) Nedir?
12 Aralık 2023 Salı
Servikal Serklaj Nedir?
9 Şubat 2024 Cuma
Vajina Kaşıntısına Ne İyi Gelir? Vajina Kaşıntısı Neden Olur?
17 Nisan 2024 Çarşamba
Hamilelikte Mide Yanması Neden Olur? Nasıl Geçer?
17 Nisan 2024 Çarşamba
Östrojen Nedir? Östrojen Hormonu Nasıl Arttırılır?
7 Haziran 2024 Cuma
Rahim Kanseri Nedir? Rahim Kanseri Belirtileri Nelerdir?
7 Haziran 2024 Cuma
Jinelolojik Kanserlerde Erken Tanının Önemi
5 Eylül 2024 Perşembe
Prolaktin Nedir? Prolaktin Yüksekliği Nedenleri Nelerdir?
10 Eylül 2024 Salı
Robotik Miyom Ameliyatı Nedir? Nasıl Uygulanır?
12 Kasım 2024 Salı
Hamilelik Testi (Gebelik Testi) Nasıl ve Ne Zaman Yapılır?
28 Ocak 2025 Salı
Normal Doğum (Vajinal Doğum) Nedir? Normal Doğum Nasıl Yapılır?
27 Şubat 2025 Perşembe
Düşük Nedir? Düşük Belirtileri Nelerdir, Neden Düşük Yapılır?
6 Mart 2025 Perşembe
Sağlıklı Gebeler Mutlu Bebekler
7 Mart 2025 Cuma
Bartholin Kisti Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
18 Haziran 2025 Çarşamba
Ataşehir’de Gebeliğe Sağlıklı Bir Başlangıç: Gebe Okulu Etkinliği
23 Eylül 2025 Salı
Regl Nedir? Regl Belirtileri Nelerdir?
23 Eylül 2025 Salı
Dış Gebelik Nedir? Dış Gebelik Belirtileri Nelerdir?
23 Eylül 2025 Salı
Hamilelik Belirtileri Nelerdir, Ne Zaman Başlar?
23 Eylül 2025 Salı
Hamile Nasıl Kalınır?
23 Eylül 2025 Salı
Rahim Duvarı Kalınlaşması Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
24 Eylül 2025 Çarşamba
Mastit Nedir? Mastit Belirtileri Nelerdir?
1 Ekim 2025 Çarşamba
4 Ekim Gebe Okulu: Sağlıklı Gebelik, Mutlu Bebekler
7 Ekim 2025 Salı
HELLP Sendromu Nedir? HELLP Sendromu Belirtileri Nelerdir?
8 Ekim 2025 Çarşamba
Turner Sendromu Nedir? Belirtileri ve Tedavisi
Öne Çıkan Kanser Yazıları
Bunları da oku
Doktorlar
Kişisel Verilerin İşlenmesi: Kimlik, iletişim, sağlık ve pazarlama bilgilerimin, Özel Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi ve Özel Anadolu Sağlık Ataşehir Tıp Merkezi tarafından yürütülecek pazarlama faaliyetlerinin planlanması ve tıbbi ihtiyaçlarıma ve alışkanlıklarıma göre özelleştirilmesi ile bana özel kampanyalar oluşturulması amacıyla işlenmesini kabul ediyorum.
Ticari Elektronik İleti: Özel Anadolu Sağlık Merkezi Hastanesi ve Özel Anadolu Sağlık Ataşehir Tıp Merkezi tarafından kimlik ve iletişim bilgilerimin tercih ettiğim iletişim kanalı üzerinden bana reklam, promosyon, kampanya ve benzeri ticari elektronik iletilerin gönderilmesi amacıyla işlenmesi ve bununla sınırlı olarak hizmet alınan tedarikçilerle paylaşılmasını kabul ediyorum.
