Yumurtalık Kisti

Sağ veya sol yumurtalıkların birinde veya her ikisinde birden ortaya çıkan, içi sıvı dolu, kan içerikli ya da daha yoğun olabilen çeşitli boyutlardaki oluşumlardır. Neredeyse her kadının yaşamı boyunca en az bir kez yaşadığı bu sağlık sorunu, her zaman aynı türde olmayabilir. Yani kistler içerdikleri hücre türüne göre çeşitli faktörlerin etkisiyle büyüyerek kist haline gelebilir. Over kisti olarak da bilinen bu oluşumlar, hormonal düzensizlikler, radyasyona aşırı maruz kalma, geçirilmiş over iltihapları gibi nedenlere bağlı olarak ortaya çıkabilir.  

En sık görülen iyi huylu ve kötü huylu kistler aşağıdaki gibidir:

Follikül kisti: Gelişen yumurta hücresinin çatlamaması ve büyümeye devam etmesi nedeniyle gençlerde sıklıkla görülür. Genelde 2-4 cm arasında değişen bu kistler adet sonrası kendiliğinden düzelir.

Polistik over kisti: Düzenli olarak yumurtlama gerçekleşmediğinde, yumurtalıkların büyüyüp birçok küçük kist içerdiği bir bozukluktur. Bu durum, düzensiz adet kanamaları, kısırlık ve vücut tüylerinde artışa neden olur.

Korpusluteum kisti: Yumurtlamadan sonra yumurta hücresindeki dokunun farklılaşıp korpusluteum adı verilen dokuya dönüşmesiyle, zaman içinde kist meydana gelir. Genelde 3-4 cm arasında değişen bu kistler adet sonrası kendiliğinden düzelir.

Endometrioma (çikolata kisti): Rahim içini döşeyen endometrium zar tabakasının yumurtalıklarda bulunması ve adet döneminde kanayarak kistleşmesi sonucu oluşur. Kitlenin içinde saç, deri, diş, kıkırdak gibi her türlü doku görülebilir. Bu kistler karın ağrısı yapabilir ancak cerrahi tedaviye gerek yoktur.

Serözkistadenom: En sık görülen kistler olup, çoğunlukla üreme çağındaki kadınlarda meydana gelir. Büyüklüğü 5-15 cm arasında değişen bu kitlelerin kötü huylu olma ihtimalleri yüzde 30 olduğu gibi, kendiliğinden kaybolma görülmez. Tedavi için cerrahi müdahale gerekir.

Müsinözkistadenom: Hastalarda görülen en büyük kistlerdir. Büyüklükleri 15-30 cm arasında değişir. Kendiliğinden kaybolmayan bu kistlerin tedavisinde de cerrahi yönteme başvurulur.

Yumurtalık kistleri çoğunlukla vücutta bir belirti vermeyip, jinekolojik muayene sırasında tesadüfen saptanır. Ancak en sık görülen belirtileri; adet düzensizliği, karında şişkinlik, karın ağrısı, sindirim sistemi bozuklukları, idrar yolu şikayetleridir. Fakat çok fazla büyümeyen yumurtalık kisti ağrı veya karında şişme gibi belirtiler vermez. Karın ağrısı hissediliyorsa bu, kitlenin iltihaplı olabileceğini gösterir. Diğer belirgin şekilde gözlemlenen sık idrara çıkma, kabızlık ya da dışkı yaparken ağrı gibi durumlarda ise kistin büyüyerek mesaneyi zorladığı akla gelebilir. Bu sorun ayrıca iştahsızlık, kilo kaybı, hafif bulantı gibi sindirim sistemi yakınmalarına da neden olabilir.

Tedavi şekline karar verebilmek için hasta muayene edilir; kistin cinsi, boyutu, belirtileri, hastanın hikayesi ve yaşı gibi faktörler tedavi şekli için önemli rol oynar. Yumurtalık kistlerinin birçoğu belli bir zaman sonra kendiliğinden kaybolur. Ancak bunun aksi durumlarda, özellikle basit kistler için takip tercih edilir ve doğum kontrol haplarıyla kistin küçülmesi sağlanır.

İltihabi kistlerde düzenli antibiyotik tedavisi gerekebilir. Ancak hastada ağrıya sebep olan ve kötü huylu olma şüphesi olan kistlerin ameliyat ile alınması gerekir. Günümüzde laparoskopik ve robotik cerrahi yöntemleriyle bu ameliyatlar çok daha dikkatli ve ayrıntılı yapılmaktadır. Hasta açısından ciddi avantajlar sağlayan yeni cerrahi teknikler sayesinde hastaların iyileşme süresi kısalırken; normal hayata daha hızlı dönme, karın daha küçük kesilerle ameliyatı gerçekleştirmek mümkün hale gelmiştir.