Yumurtlama Dönemi: Nedir, Belirtileri, Hesaplama Yöntemi

Yumurtlama (Ovulasyon) Dönemi Nedir?

Yumurtlama dönemi, yumurtalıkların (overlerin) bir tane yumurta saldığı, adet döngüsünün aşamalarından biridir. Adet döngüsü; menstruasyon, foliküler faz, ovulasyon (yumurtlama) ve luteal faz olmak üzere birbirini takip eden 4 aşamadan oluşur. Genel olarak 28 günde bir gerçekleşen adet döngüsünde yumurtlama dönemi, sonraki adet döngüsünün ilk gününden 14 gün önce gerçekleşir. Yumurta salındıktan sonra ilk olarak fallop tüpünden aşağı doğru hareket eder ve burada 12 ila 14 saat boyunca bir sperm tarafından döllenmek için bekler. Bu dönemde fallop tüpüne canlı ve uygun bir sperm gelirse yumurtayı dölleyebilir. Döllenmiş yumurta, rahim içine doğru ilerlemeye başlar ve yaklaşık bir hafta sonra rahmin iç yüzeyine yapışır. Böylece gebelik gerçekleşir; ancak yumurtanın fallop tüpünde beklediği süre boyunca herhangi bir sperm gelmezse yumurta parçalanır ve regl döneminde uterus astarı, kan ile birlikte atılır.

Genel olarak regl başladığı zaman, yumurtlama dönemini sıfırlanır. Regl dönemi, yeni yumurtanın olgunlaştığı ve yumurtlama döneminde bırakıldığı foliküler fazın başlangıcıdır. Foliküler faz esnasında vücut, yumurtalıklardaki yumurtanın olgunlaşması ve salınmaya hazır hale gelmesi için folikül uyarıcı hormon (FSH) salgılar. Yumurta olgunlaştıktan sonra, yumurtanın salınmasını tetiklemek için luteinizan hormon (LH) salgılanır.

Kadınlarda Yumurtlama Dönemi Ne Zaman Başlar?

Yumurtlama ya da tıp literatüründeki adıyla ovulasyon, ergenlik döneminden sonra kadınların vücudunda meydana gelen değişimlerden biridir. Yumurtlama dönemi, adet döngüsünde kadının en doğurgan olduğu dönemidir ve bu dönemde hamile kalınma olasılığı daha yüksektir. Yumurtlama, genellikle adet döngüsünün başlamasından 14 gün sonra, LH artışından 28 ila 36 saat sonra gerçekleşir. Bu sürecin başlaması için hipotalamustan gonadotropin hormonunun (GnRH) salgılanması gerekir. Gonadotropin hormonu, hipofiz bezinden folikül uyarıcı hormon (FSH) ve luteinizan hormonun (LH) salgılanmasını sağlar. Adet döngüsünün 6. ve 14. günleri arasında FSH hormonu, yumurtalıktaki foliküllerin olgunlaşmaya başlamasına sebep olur. Adet döngüsünün 10 ila 14. günleri arasında, olgunlaşan foliküllerin sadece bir tanesi tamamen olgun bir yumurtaya dönüşür. Adet döngüsünün 14. gününde ise LH hormonundaki artış, yumurtlama adı verilen olgunlaşan yumurtanın yumurtalıktan salınımına sebep olur.

Yumurtlama döneminden sonra ise luteal faz başlar. Bu dönemde, rahimi hamileliğe hazırlamak için progesteron adı verilen hormon salgılanır. Eğer bu aşamada hamilelik meydana gelirse, salgılanan hormonlar, uterustaki astarın atılmasını engeller. Hamilelik meydana gelmezse 28. gün astar atılır ve döngü sıfırlanır. Ancak bu döngünün zamanı ve süresi kişiden kişiye göre değişiklik gösterebilir ve çeşitli faktörler bu döngünün seyrini değiştirebilir.

Yumurtlama Dönemi Belirtileri Nelerdir?

Yaklaşan yumurtlama dönemi çeşitli belirtilerle kendini belli eder. Yumurtlama, genellikle adet döngüsünün ilk gününden itibaren sayılan 28 günlük bir sürecin 14. günü meydana gelir. Ancak normal bir döngü süresi 21 ile 35 arasında değişiklik gösterebilir. Yumurtlama döneminde vajinal akıntı miktarı artabilir. Bu dönemdeki vajinal akıntı genellikle berrak ve esnek bir forma sahiptir ve bazen yumurtanın akına benzeyebilir. Yumurtlama döneminden sonra ise akıntı, daha yoğun ve bulanık renkli olabilir. Ayrıca akıntı miktarında azalma görülebilir. Ek olarak vücudun bazal ısısında bir artış meydana gelebilir. Bazal ısı vücudun dinlenme halindeki ısısı olarak tanımlanabilir. Genel olarak yumurtlama döneminde gelişen semptomlar şu şekilde sıralanabilir:

• Kanama veya lekelenme
• Göğüslerde hissedilen hassasiyet
• Cinsel dürtüde artış olması
• Karında şişlik
• Kasık bölgelerinde meydana gelen ağrı

Bu semptomlar genel olarak meydana gelse de her kadında görülmeyebilir. Bundan dolayı bu belirtiler, yumurtlama dönemini anlamak için kullanılan birincil yöntemlerden değildir.

Yumurtlama sırasında ağrı hissedilmesi yaygın karşılaşılan bir durumdur. Yumurtlama döngüsündeki kadınlar, döngünün ortasına doğru bir miktar ağrı yaşayabilir. Bu ağrının miktarı, kişiden kişiye göre değişiklik gösterebilir. Ağrı, genellikle her ay meydana gelebilir. Adet döngüsü zamanı gelince o ay hangi yumurtalığın yumurta bıraktığına bağlı olarak sağ veya sol yumurtalık bölgelerinde ağrı olabilir. Ağrı, sancılı veya kramp şeklinde olabilir. Ağrı çok şiddetli olduğunda ağrı ile baş etmeyi kolaylaştırmak için bir sağlık kuruluşundan yardım alınabilir. Nadir durumlarda ağrı altta yatan başka bir rahatsızlığın habercisi olabilir. Altta yatan hastalıklar şunlar olabilir:

• Endometriozis
• Karın bölgesinde oluşan yara dokusu
• Cinsel yolla bulaşan hastalıklar

Adet döngüsünde düzensizlik varsa bu durum, her ay yumurtlama olmadığını işaret edebilir. Bu gibi durumlarda, düzenli bir adet döngüsü ve yumurtlama süreci için doktorunuza başvurabilirsiniz.

Yumurtlama Dönemi Ne Kadar Sürer?

Yumurtlama, yumurtalıklardaki olgun yumurtanın yumurtalıktan salınmasıdır. Yumurtlama sürecinin belirli bir süresi vardır. Genellikle bu süre, yumurtanın yumurtalıktan bırakılmasıyla başlayan ve 12 ila 24 saat arasında değişebilen zaman dilimini kapsar. Yumurtlamadan önceki 6 gün ve yumurtlamayı içeren sonraki 6 gün gebelik oluşma ihtimalinin en yüksek olduğu dönemdir. Bu döneme doğurgan pencere ismi de verilir. Yumurta, yumurtalıktan salındıktan sonra 12 ila 24 saat boyunca canlı kalır ve döllenmek için fallop tüpünde bekler. Cinsel ilişkiden sonra sperm vücuda girer ve fallop tüpüne ilerler. Yumurtanın aksine sperm vücutta birkaç gün boyunca yaşayabilir. Bu süre zarfında sağlıklı bir sperm yumurtayı döllemezse, yumurta parçalanarak vücuttan dışarı atar. Böylece doğurganlık penceresi sona erer. Yumurtlama süreci, her adet döngüsünde sadece bir kez gerçekleşir.

Yumurtlama Dönemi Hesaplama

Yumurtlama dönemini saptamak bazen zor olabilir. Kadınların adet döngülerini takip etmek ve yumurtlama sürecini hesaplamak için kullandıkları birkaç yöntem vardır. Bu yöntemlerin hepsini düzenli şekilde kullanmak, en doğru sonucu almaya yardımcı olabilir. Bu yöntemler şu şekilde sıralanabilir:

• Adet döngüsü: Adet döngüsü 28 günde bir gerçekleşiyorsa, yumurtlama dönemi bunun ortası olan 14. günde gerçekleşir. Ancak normal döngü süreleri 21 ile 35 arasında değişiklik gösterebilir. Bu gibi durumlarda, birey yine bu döngünün ortasında yumurtlar. Her kadının kendine özgü bir yumurtlama süreci vardır. Bundan dolayı hesaplama yöntemi bireye özgü olmalıdır. Adet döngüsünü birkaç ay boyunca kağıt, takvim veya telefon uygulamalarına not etmek, yumurtlama dönemini hesaplamak için yardımcı olabilir. Aynı zamanda olası bir anormal durumu saptamak için faydalı olabilir.
• Takvim Yöntemi: Yumurtlama dönemini hesaplamak için takvim yöntemi kullanılabilir. Kadınlar ne zaman doğurgan olduklarını belirlemek için altı ay boyunca adet döngülerini hesaplayabilir. Bu süreçte en uzun ve en kısa adet döngüsünü belirler ve en uzun süreden 18 gün, en kısa süreden ise 11 gün çıkarır. Bu iki sayı adet döngüsündeki en doğurgan olduğunuz iyi ayrı günü verir.
• Servikal Mukus: Bu mukus, vajına tarafından üretilen bir sıvıdır. Servikal mukus yumurtlama dönemi başlamadan önce yoğun, kuru ve bulanıktır. Ancak yumurtlamadan hemen önce bu sıvı berrak ve akışkan bir hale gelir. Bu akışkan mukus sayesinde sperm daha kolay bir şekilde yumurtaya ulaşabilir.
• Bazal Vücut Isısı: Yumurtlama döneminde vücut ısısı, yavaş yavaş yükselebilir. Genellikle bu değerler 0.5 ile 1 derece arasında değişebilir. Kadınlar yumurtlama dönemini hesaplamak için sabahları uyanınca bazal vücut ısılarını ölçer ve sonuçları birkaç gün boyunca kaydederek en doğurgan oldukları dönemi belirleyebilirler.
• Yumurtlama Kitleri: Bu kitler, tıpkı hamilelik testlerine benzer şekilde çalışır. Yumurtlamadan önce LH hormonu seviyesi yükselir. Üzerinde gösterge bulunan bu kit, idrardaki LH miktarını ölçer. Bu sayede yumurtlama dönemi hesaplanabilir.

Gebe kalmak isteyen kadınlar için adet döngüsünün ve yumurtlama döneminin hesaplanması önemlidir. Ayrıca bu hesaplama adet döngüsündeki düzensizliklerin saptanmasına da yardımcı olabilir. Adet düzensizliği kadınlarda psikolojik ve fizyolojik problemlere yol açabilir. Yumurtlama dönemi hakkında bilgi almak istiyorsanız ya da adet döngünüzde bir düzensizlik olduğunu düşünüyorsanız, bilgi almak ya da altta yatan nedeni öğrenmek ve tedavi olmak için doktorunuza başvurmayı ihmal etmeyin.