Lenf Kanseri (Lenfoma) Nedir?

Kanser tüm dünyada hızla yayılan adeta salgın haline gelmiş bir halk sağlığı sorunudur. Lenf kanseri tıp literatüründeki adıyla lenfoma, kanser türleri içerisinde ilk sıralarda yer alır. Lenfoma insan vücudundaki lenfatik dolaşım sisteminden kaynaklı olan bir kanser türüdür. Lenfatik sistem, beyaz kan hücrelerini (WBC) içeren lenf sıvısı, bu sıvıyı taşımakla görevli lenf damarları, lenf damarlarında bulunan lenf düğümü bezlerinden oluşur. Lenfatik sistem sayesinde insan vücudu yabancı ajanlara karşı savaşabilir. Bazı sebeplerden dolayı lenfatik sistem hücreleri kontrolsüz bir biçimde çoğalır. Bu durum lenf kanseri olarak tanımlanan onkolojik hastalığa neden olur. Lenf kanseri ile ilgili detaylı bilgiler için yazının devamını inceleyebilirsiniz.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Nedir?

Lenfatik sistem, beyaz kan hücreleri, karaciğer, timüs, dalak, bademcikler ve lenf bezlerinden meydana gelir. Lenfoma, bu organ ve dokularda lenfosit adı verilen kötü huylu hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalması ya da lenfositlerin daha uzun süre yaşaması neticesinde oluşan bir kanser çeşididir. Çoğalan lenfositler zamanla lenfoma hücre kütleleri oluşmasına neden olur. Bağışıklık sisteminin en önemli bileşenlerinden bir tanesi lenf nodlarıdır. Lenf nodları insan vücudunun hemen hemen her yerinde bulunur. Lenfositlerin çoğalması sonucu oluşan hücre kütleleri, başta lenf nodları olmak üzere karaciğer, dalak gibi lenfatik sistemin diğer organlarında birikmeye başlar. Bu nedenle lenfoma genellikle lenf bezlerinde ortaya çıkmakla birlikte lenfatik sistemi oluşturan diğer doku ve organlarda da gelişebilir.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Çeşitleri

Lenf kanseri Hodgkin lenfoma ve non-Hodgkin lenfoma olmak üzere iki alt gruba ayrılır. Bu iki lenfoma çeşidi arasındaki temel farklardan bir tanesi, kanserli hücrelerin yayılma yoludur. Hodgkin lenfomada kanser hücreleri lenf düğümleri boyunca düzenli bir biçimde yayılış gösterir. Non-Hodgkin lenfoma türünde ise kan dolaşımı yoluyla kanserli hücreler diğer alanlara düzensiz bir biçimde yayılabilir. Hodgkin ve non-Hodgkin lenfomanın özellikleri şu şekildedir:

• Hodgkin lenfoma: Hodgkin lenfoma, lenf kanseri çeşitleri içerisinde tedavisi daha kolay olan bir kanser türüdür. Hodgkin lenfoma, adını hastalığı ilk defa 1832 yılından tanımlayan Thomas Hodgkin’den alır. İlk zamanlar Hodgkin ayrı bir hastalık olarak bilinirken hastalığın lenfositlerin DNA yapısında meydana gelen hasarlar sonucu oluştuğunun anlaşılmasından bu yana lenf kanserinin bir türü olarak değerlendirilmektedir. Yapılan bilimsel çalışmalar, toplam nüfusta Hodgkin lenfoma görülme sıklığını %1 olarak gösterir. Lenf kanserleri içerisinde ise Hodgkin lenfoma görülme sıklığı %25-%40 civarındadır. Hodgkin lenfomanın sebebi tam olarak bilinmemekle birlikte daha çok 20-30 yaş grubu bireylerde görülür. Bu lenfoma çeşidinin en sık karşılaşılan belirtisi boyun, göğüs, kasık gibi bölgelerde konumlanmış olan lenf nodlarından birisinin ya da birkaçının şişmesidir. Buna ek olarak, bazı vakalarda inatçı ateş, tutulum yaptığı bölgeye bağlı olarak nefes darlığı, boğaz ağrısı, terleme, ani kilo kaybı, kaşıntı gibi belirtiler görülebilir. Hodgkin lenfoma da kendi içerisinde iki temel gruba ayrılır. Bunlardan birincisi klasik hodgkin lenfoma, diğeri ise nodüler lenfosit baskın lenfomadır. Kanserin bu iki türden hangisi olduğunun bilinmesi tedavi protokolü açısından önem taşır.

• Non-Hodgkin lenfoma: Vücudun bağışıklık sistemindeki T hücreleri ve B hücrelerinin kontrolsüz bir biçimde çoğalması ve kan yoluyla yayılmasından köken alan non-Hodgkin lenfoma bir başka ifadeyle Hodgkin dışı lenfoma türünde doğuştan olmayan sonradan gelişen bir DNA hasarı söz konusudur. HIV gibi bağışıklık sistemini etkileyen hastalıklarla enfekte olmuş kişilerde daha sık rastlanır. Non-Hodgkin lenfomanın belirtileri de Hodgkin lenfomanın belirtileri ile benzerlik gösterir. Bu hasta grubunda da lenf nodlarında büyüme, yüksek ateş, terleme, kilo kaybı, iştahsızlık görülebilir. Non-hodgkin lenfoma türüne her yaş grubunda rastlanır ancak çocuklarda non-Hodgkin görülme olasılığı son derece azdır.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Neden Olur?

Lenf kanserinin nedeni bugüne kadar tam olarak kanıtlanmış olmamakla birlikte kanserin oluşumunda genetik faktörlerin etkili olduğu vakalara rastlanır. Bilimsel çalışmalar, non-Hodgkin lenfoma türüne pestisit gibi maddeleri yoğun olarak kullanan çiftçilik ile uğraşan kişilerde daha yaygın rastlandığını gösterir. Bunun yanı sıra bağışıklık sistemini zorlayan bazı virüslerle enfekte olmak da bu kanser türüne sebep olabilir. Bunlara ek olarak sağlıksız beslenme, zararlı alışkanlıklar ve stres gibi çevresel faktörler de diğer kanser türlerinde olduğu gibi lenf kanseri riskini artırabilir.

Lenf Kanseri (Lenfoma) Tanısı Nasıl Konulur?

Lenf kanserinden şüphelenilen durumlarda ilk önce fizik muayene ile hastaların lenf nodlarının bulunduğu dalak, boyun, köprücük kemikleri gibi bölgeler incelenir; daha sonrasında hastalardan kan örneği alınır. Alınan bu kan örnekleri, kan hastalıkları konusunda uzman hematologlar tarafından periferik yayma adı verilen bir yöntemle incelenir. Bunun akabinde alanında uzman doktorlar ileri görüntüleme tekniklerinden faydalanarak lenf nodlarındaki büyümeyi ve lenf nodlarının dağılımını incelerler. Lenf kanserinin tanısında akciğer filmi, bilgisayarlı tomografi, manyetik rezonans ve pozitron emisyon tomografisi gibi görüntüleme yöntemleri yaygın olarak kullanılır. Bu görüntüleme yöntemleri sayesinde lenf nodlarının yanı sıra karaciğer, akciğer gibi organlarda da tutulum olup olmadığının tespiti yapılabilir. Görüntülemenin akabinde ise büyüme olan lenf nodundan biyopsi alınır. Lenf nodunun çıkarılarak biyopsi alınması tanı aşamasında oldukça önemlidir. Biyopsi işlemi sayesinde hastada hangi tür lenf kanseri olduğu anlaşılır. Bunun en önemli nedeni Hodgkin ve non-Hodgkin lenf kanseri türlerine uygulanan tedavinin birbirinden farklı olmasıdır. Hodgkin lenfoma tanısında kullanılan bir diğer yöntem de immünfenotipleme yöntemidir. İmmünfenotipleme Hodgkin lenfomanın ayırıcı tanısında oldukça etkili bir tanı yöntemidir. Bunlara ek olarak, lenfoma tanısı alan hastalarda hastalığın evresinin tespiti için hastadan kemik iliği biyopsisi de alınabilir.

Lenf Kanserinin (Lenfoma) Tedavi Yöntemleri

Lenf kanserinin (lenfoma) tedavisinde hastalığın türü ve evresi önemlidir. Tedavi planlaması hastalığın evresine olduğu kadar türüne uygun olacak şekilde yapılır. Doğru tanı ve tedavi ile Hodgkin lenfomada iyileşme oranı son derece yüksektir. İleri evre olmayan Hodgkin lenfoma vakalarında öncelikle kanserin tuttuğu alana radyoterapi tedavisi uygulanır. Bunun yanında oldukça yavaş ilerleyen bir Hodgkin lenfoma çeşidi olan nodüler lenfosit baskın Hodgkin lenfomada da sadece radyasyon tedavisi yeterli olabilir. Daha ileri evre vakalarda ya da diğer tür lenfomalarda ise radyoterapi ve kemoterapi tedavisi birlikte uygulanır. Bir başka ifadeyle Hodgkin lenfoma tedavisinin bu aşamasında kombine tedavi programından faydalanılır. Radyasyon tedavisi ile büyük olan kanserli doku hedef alınırken kemoterapi diğer bölgelerdeki kanserli dokuları yok etmeyi hedefler. Hodgkin lenfomada kullanılan kemoterapi çeşitleri hastalığın evresine ve alt türüne göre farklılık gösterir. Bunun yanında bazı hastalarda kemik iliği nakline ihtiyaç duyulabilir. Bu durumda kök hücre naklinden önce hastalara mevcut kanserli dokuları öldürmesi için yüksek dozda kemoterapi uygulanabilir.

Non-Hodgkin lenfoma tedavisinde de öncelikle kemoterapi ve radyoterapi ile mümkün olan en yüksek sayıda kanserli hücrenin yok edilmesi amaçlanır. Hodgkin lenfomada olduğu gibi non-Hodgkin lenfoma çeşidinde de kemik iliği nakli gerekli olabilir. Bunlara ek olarak hem Hodgkin lenfoma hem de non-Hodgkin lenfoma tedavisinde günümüzde doğrudan kanserli hücreyi hedef alan immünoterapi tedavisinden de faydalanılabilir.

Erken ve doğru tanı, onkolojik hastalıkların tedavisinde başarı şansını önemli ölçüde etkiler. Siz de sağlıklı bir yaşam için en yakın sağlık kuruluşuna başvurarak kontrollerinizi yaptırmayı ihmal etmeyin.