Rozase Hastalığı: Nedir, Nedenleri, Belirtileri ve Tedavisi

Gülleme hastalığı veya diğer adıyla rozase, özellikle yanak ve burun üzerinde kızarıklığa, akne benzeri lezyonlara neden olan bir deri hastalığıdır. Rozase toplumda sık görülen bir rahatsızlıktır. Her yaştan insanı etkileyebilen bu hastalık özellikle orta yaşlı ve açık tenli kadınlarda görülür. Rozasenin tedavisi semptomları hafifletmeye yöneliktir.

Rozase Nedir?

Gülleme hastalığı (rozase), ciltte kızarıklık oluşumuna ve cilt altındaki kılcal damarların belirgin hale gelmesine yol açan kronik bir cilt problemidir. Bu hastalık ciltte içi iltihap dolu küçük kırmızı lezyonlara neden olur. Gülleme hastalığı zaman zaman alevlenir ve hastalığa bağlı oluşan belirtiler şiddetlenir. Bu alevlenme dönemi birkaç hafta sürebileceği gibi birkaç ay da sürebilir. Alevlenme dönemi geçtikten sonra semptomlar hafifler.
 

Rozase hastalığı, hastalıktan etkilenen bölgelere ve ciltte oluşan lezyonlara göre farklı alt türlere bürünebilir. Rozasenin alt tipleri:

• Tip 1: Eritema Telenjiektazik Rozase (ETR) alt tipi; yüzde kızarıklık ve cilt yüzeyine yakın belirgin kılcal damarlar ile karakterizedir.
• Tip 2: İnflamatuar / Papülopüstüler tipte, ciltte akne yani sivilce benzeri lezyonlar görülür. Bu alt tipi orta yaşlı kadınlarda daha sık görülür.
• Tip 3: Fimatöz Rozase olarak adlandırılan rozase alt tipi ile nadiren karşılaşılır. Bu alt tip genellikle burun derisinin kalınlaşması (Rinofima) ile tanınır. Rinofimaya erkeklerde daha sık rastlanır ve çoğunlukla diğer rozase alt tipleriyle birlikte görülür.
• Tip 4: Oküler rozase olarak adlandırılan bu alt tipte belirtiler genellikle gözde yoğunlaşmıştır.

Gül Hastalığı Belirtileri Nelerdir?

Gül hastalığında görülen semptomlar alt tiplere göre değişkenlik gösterir.
 

Gül hastalığının ETR alt tipinde görülen belirtiler:

• Yüzün ortasında başlangıçta gelip geçici, zamanla kalıcı hale gelen bir kızarıklık 
• Görünür hale gelen ince kılcal damarlar
• Ciltte ödem / şişlik
• Hassas cilt
• Ciltte yanma, sızlama hissi
• Kuru,gergin, kaba yapıda cilt olarak sıralanabilir.
   

Papülopüstüler tipte karşılaşılan semptomlar:

• Oldukça kırmızı görünen ve akne benzeri lezyonları olan cilt
• Ciltte yağlanma
• Hassas cilt, yanma, batma hissi
   

Rinofima yani kalınlaşan deri ile karakterize rozase türünde görülen belirtiler:

• Pürüzlü cilt dokusu
• Burun derisinde kalınlaşma
• Ciltte büyük gözenekler
• Alın, yanak, çene ve kulak üzerindeki ciltte kalınlaşma
• Görülebilir hale gelen kan damarları olarak sıralanabilir.
   

Oküler rozaseada görilen belirtiler ise şu şekildedir:

• Gözde kızarıklık, sulanma
• Gözde kumlanma hissi
• Gözlerde yanma, batma hissi
• Kuru, kaşıntılı göz
• Işığa karşı hassasiyet
• Görmede azalma
• Göz kapaklarında çatlamış kan damarları

Rozase Neden Olur?

Rozase gelişiminin altında yatan mekanizmalar henüz tam olarak aydınlatılamamıştır. Genetik ve çevresel faktörlerin hastalığın gelişiminde birlikte rol aldığı düşünülür. Rozase yetersiz hijyen koşulları nedeniyle ortaya çıkan bir hastalık değildir.
 

Bazı durumlar, bu hastalığın alevlenmesine neden olabilir. Bu durumlara örnek olarak:

• Sıcak içecekler
• Baharatlı yemekler
• Aşırı sıcak veya aşırı soğuk ortamlar
• Güneş ışığı, rüzgar
• Duygu değişimleri
• Egzersiz
• Kan damarlarında genişlemeye neden olan ilaçlar (örneğin bazı tansiyon ilaçları)
• Bazı makyaj malzemeleri verilebilir.

Gülleme hastalığı herhangi bir kişide ortaya çıkabilir. Ancak kadınlar, 30 yaş üzeri grupta yer alanlar, açık tenli kişiler, sigara içenler ve ailesinde rozase hastası bulunanlar bu hastalık açısından risk altındadır.

Rozase Teşhisi Nasıl Konulur?

Rozase tanısı için spesifik bir test yoktur. Doktor hastayı muayene eder ve ciltteki lezyonları inceler. Hastaya belirtilerinin ne zamandır olduğu, ara ara daha belirgin hale gelip gelmediği, belirtileri tetikleyen faktörler sorulabilir. Hastadaki cilt lezyonlarının lupus, sedef, egzama gibi diğer rahatsızlıklara bağlı olup olmadığı tespit edilmeye çalışılır. Tüm bu bilgiler ışığında hastanın hikayesi ve muayenesi Rozase ile uyumluysa tanı konulur.

Rozase ile Birlikte Ortaya Çıkan Semptomlar Nelerdir?

Rozase hastalığı gözün en dış tabakasının iltihaplandığı konjonktivit rahatsızlığına neden olabilir.

Konjonktivit; gözde kaşıntı, sulanma, kızarıklık gibi belirtilerin oluşmasına yol açabilir.

Rozase Tedavisi Nasıl Yapılır?

Rozase hastalığının kesin bir tedavisi yoktur. Rozase hastalarına yapılan tedavinin amacı semptomları hafifletmek, şikayetlerinin gerilemesini sağlamaktır. Ancak dönem dönem alevlenmeler olabilir. Şikayetler tekrarlayabilir. Tedavide reçeteli ilaçlar ve doğru cilt bakım uygulamaları beraber yürütülmelidir.

Gülleme hastalığının tedavi süresi hastalığın şiddetine ve hastada görülen belirtilerin yoğunluğuna göre değişkenlik gösterir. Tedavisi başarılı bir şekilde yapılan hastalarda dahi hastalık nüksedebilir.
 

Rozase tedavisinde kullanılan ilaçlar şöyledir.

• Kızarıklık giderici kremler: Hafif ve orta şiddetli rozase tedavisinde yüzün etkilenen kısımlarına uygulanan jel ya da krem benzeri ilaçlar reçete edilebilir. Brimonidin ve oksimetazolin içeren ilaçlar kılcal damarların genişlemesini önleyerek yüzdeki kızarıklığı azaltabilir. Bu ilaçlar uygulandıktan sonraki 12 saat içerisinde etki gösterir. Ancak ilaçların etkileri geçici olduğundan iyileşmenin devam etmesi için ilaçlar düzenli aralıklarla cilde uygulanmalıdır.

Hafif şiddetli rozase tedavisinde yüzdeki kızarıklık üzerinde çok etkili olmayan ama akne benzeri lezyonların iyileşmesini sağlayan kremler de mevcuttur. Azelaik asit, metronidazol ve ivermektin bu ilaçlara örnektir. Azelaik asit ve metranidazolün ciltte gözle görülür bir etkisi olması için 2-6 hafta geçmesi gerekir. İvermektin için bu süre daha da uzun olabilir. Ancak ivermektin ile hastalık daha uzun süre remisyona (gerilemeye) girebilir.

• Oral Antibiyotik: Orta ve ağır rozase tedavisinde akne benzeri lezyonlar için doksisiklin benzeri antibiyotikler kullanılabilir.
• Oral Akne İlacı: Diğer tedavi yöntemlerine cevap vermeyen ağır rozase vakalarında izotretinoin ilacı reçete edilebilir. Bu ilaç oldukça güçlüdür ve rozasedeki akne benzeri lezyonların iyileşmesini sağlar. İzotretinoin ilacını gebelerin kullanması sakıncalıdır.
   

Rozasenin tedavisinde lazer ve diğer ışık bazlı tedavi yöntemleri de ciltteki kızarıklığın giderilmesi için kullanılabilir. Bu tedavilerde cildin doğal görünümüne kavuşması için tekrarlayan seanslar gerekebilir.
 

Rozase hastaları uygulayacakları bazı cilt bakım önerileri ile hastalığın alevlenme sıklığını azaltabilir, hastalığa bağlı oluşan belirtilerin hafiflemesini sağlayabilir. Yapılabilecek cilt bakım uygulamaları şu şekildedir:

• Rozase ataklarına neden olan tetikleyici durumların, yiyeceklerin, içeceklerin belirlenmesi ve bu tetikleyicilerden uzak durulması gerekir. Avokado, zencefil, lahana gibi antioksidan özelliği olan ve yüksek miktarda B vitamini içeren yiyeceklerin tüketimi artırılabilir.
• Günlük olarak güneş kremi kullanılmalıdır. Güneş kremi seçerken kremin hem Ultraviyole A (UVA) hem de Ultraviyole B (UVB) ışınlarına karşı koruma sağlamasına dikkat edilmelidir. Ayrıca kremin koruyuculuk derecesi 30 SPF ve üzeri olmalıdır. Güneş kremi topikal ilaçla birlikte kullanılırsa cilde önce ilaç sürülmeli ardından güneş kremi uygulanmalıdır.
• Yüz bölgesini güneşten korumak için öğlen saatlerinde dışarı çıkmaktan kaçınmalı, dışarı çıkılacaksa şapka takılmalıdır. Soğuk havalarda ise şal veya atkı kullanılarak yüz bölgesi rüzgardan korunmalıdır.

• Yüze çok dokunulmamalı, yüz bölgesi keselenmemelidir. Yüzü temizlemek için sabun harici temizleyici maddeler kullanılmalı ve cilt düzenli olarak nemlendirilmelidir. Cilt bakımı için alkol veya diğer irritan maddeleri içermeyen ürünler tercih edilmelidir.
   

Rozase, kişinin hayat kalitesini düşüren bir durumdur. Bu hastalığın kesin bir çözümü olmasa da uygun tedavi ile hastanın şikayetlerini azaltmak mümkündür. Rozase tedavisi için dermatoloji bölümüne başvurulmalıdır. Oküler rozase, gözü de etkileyebilir. Bu nedenle oküler rozase hastaları dermatolojiye ek olarak göz hastalıkları bölümüne de gidebilir.