19 Ağustos 2023 Cumartesi
Coronavirüs’e Karşı Bağışıklık Sistemini Güçlendirmenin 8 Yolu
Ginseng Uzak Doğu ülkelerinde uzun yıllardır geleneksel tıpta kullanılan bir bitkidir. Bitkisel ürünlerin kullanımında yaygın olarak tercih edilen ginseng, strese karşı direnç arttırıcı etkilere sahiptir.
Ginseng Uzak Doğu ülkelerinde uzun yıllardır geleneksel tıpta kullanılan bir bitkidir. Bitkisel ürünlerin kullanımında yaygın olarak tercih edilen ginseng, strese karşı direnç arttırıcı etkilere sahiptir. Fiziksel, biyolojik ve kimyasal strese karşı direnci artırdığından dolayı “adaptojen” ürünler olarak bilinir. Bununla birlikte yorgunluğun azaltılması, fiziksel dayanıklılığın desteklenmesi, fiziksel ve zihinsel kapasitesinin arttırılması ve yaşlanma karşıtı gibi etkileri olduğu gösterilebilir. Bu etkilerin ginseng bileşenlerinden biri olan “ginsenozidler” ile sağlanır. Ginsenozidler antioksidan, antiinflamatuar ve antikanser özellikler gösterebilen bileşenlerdir. En bilinen türü olan Asya/ Kore (Panax ginseng) ginsenginin yanı sıra Sibirya ginsengi (Eleutherococcus senticosus), Amerikan ginsengi (Panax quinquefolius) gibi farklı türlere sahiptir. Bu türler kendilerine özgü özellik ve etkilere sahiptir. Asya ginsengi, bağışıklık ve psikolojik işlevlerinin yanı sıra diyabetle ilişkili rahatsızlıkların iyileştirilmesine katkıda bulunmaya yardımcıdır. Kore, Çin ve Rusya`da yetiştirilen Asya ginsengi geçmişten günümüze halsizlik, yorgunluk ve birtakım sağlık problemlerinin tedavisinde kullanılmıştır. Ginseng ile ilgili dikkat edilmesi gereken en önemli noktalardan birisi ilaçlar ile etkileşime girmesidir. Varfarin, insülin, kafein, fenelzin ve oral hipoglisemik ajanlar ile birlikte kullanıldığında dikkatli olunması önerilir. Aşırı miktarlarda kullanılan ginseng bazı yan etkilere sebebiyet verebilir. Mide bulantısı, ishal, hipertansiyon, hipotansiyon, öfori, baş ağrısı, uykusuzluk ve vajinal kanama gibi komplikasyonlar yüksek dozlarda görülebilir. Bu yan etkiler genellikle hafif ve geri dönüşümlü olarak gerçekleşir (1, 2).
Uzak Doğu`da yabani olarak yetişen ve yetiştirilen ginseng çok yıllık otsu bitkilerdir. 30-50 cm boylarında, dik gövdeye sahip ve dallanmamış yapıdadır. Kök kısımları daha kalın ve dallanmış haldedir. Genellikle ağaç köklerinde gizlenir ve karışık sert ağaçların bulunduğu yerlerde yetişir. Ginseng kullanımı dünya çapında giderek artmış ve en çok satılan doğal ürünler arasında yerini almıştır. Yaygın olarak kullanılan Asya ginsengi yorgunluk, halsizlik, konsantrasyon güçlüğü, fiziksel ve zihinsel fonksiyonların azalması durumunda tedavi edici olarak tercih edilir.
Ginseng bitkisi kökleri de dâhil olmak üzere tüm kısımlarında biyoaktif bileşikler bulunur. Kök, gövde ve yapraklarda amino asitler, peptitler, vitamin ve mineraller, fitosteroller ve esansiyel yağlar ile birlikte 36 farklı ginsenozid bileşik yer alır. Yapılan bir çalışmaya göre 100 g ginseng kökünün yaklaşık 338 kkal enerji, 12.29 g protein ve 70 g karbonhidrat içeriğine sahip olduğu gösterilir. Bununla birlikte ginseng köklerinde belirli miktarlarda:
İçerdiği ginsenozidler, antikanser, antidiyabetik, antiamnestik, antistres, nöroprotektif ve immünomodülatör etkiler göstermede yardımcıdır (1).
Ginseng, başlıca hiperglisemi, hepatosteatoz (yağlı karaciğer hastalığı) ve hiperlipidemi gibi durumların tedavisinde kullanılabilen bir bitkidir. Adaptojen bir besin olan ginsengin bilinen faydaları şu şekilde verilir:
Vücudun fiziksel ve bilişsel dayanıklılığının arttırılmasında ginseng çeşitli etkilere sahiptir. Egzersiz sırasında kortizol ve adrenalin hormonlarının uyarılmasına neden olur, stres oluşturan egzersizlerde maksimum oksijen kapasitesinin sağlanmasına yardımcı olur. Bu işlevleri nedeniyle adaptojenik bir gıda olarak kabul edilir ve genellikle egzersiz yapan kişilere olumlu etkileri olduğu bilinir. Ek olarak yapılan çalışmalarda stres ve depresyon hallerinin hafifletilmesinde veya yönetilmesinde ginsengin etkili olabileceği gösterilir. Erektil disfonksiyon vakalarında erektil fonksiyon ve libidonun arttırılmasında, kanser gelişme riskinin düşürülmesinde katkıları olabileceği bildirilir (1, 2).
Ginseng bitkisi ortalama 3-6 yıl sonra hasat edilir ve bozulmasının önlenmesi için kurutulur veya ısıya maruz bırakılır. Hasat edilen ginseng kuru havada muhafaza edilir (beyaz ginseng) veya fırında/ buharda pişirilir (kırmızı ginseng). Beyaz ve kırmızı ginsenglerin bileşenleri ve etkileri farklı olabilir. Günümüzde üç türde ticari ginseng bulunur: Kore, Çin, Amerika. Ticari olarak çay, ilaç ve takviye ürünlerinde kullanılır. Çin ginsengi tomurcukları ilaç yapımında kullanılır ve yüksek oranlarda saponin molekülleri bulundurur. Ağızdan alınan ginseng ürünleri kullanımından sonra kanda pik yapma süresi yaklaşık 4 saati bulabilir. Bununla birlikte ginsenozid oranlarına bağlı olarak daha uzun etkili ginseng ürünleri de bulunabilir. Ginsenozid içeriği, hasat mevsimi ve yerine, bitkinin yaşına ve büyümesine, ginsengin çeşidine göre değişir.
Tüketilen ginseng, bağırsak florası tarafından metabolize edilir. Bağırsak bakterilerinin sayısı ve türü ginseng emilimi seviyesini ve kullanılabilirliğini etkiler. Vücuda alınan ginseng bileşikleri vücut içi dengenin korunmasını sağlamaya, yaşlanma sürecinin etkilerini azaltmaya, bağışıklık sistemini güçlendirmeye, zindeliği arttırmaya ve fiziksel performansı geliştirmeye yardımcıdır. İçerdiği bileşik K sayesinde atopik dermatitte kaşıntının hafifletilmesinde yararlı etkiler gösterir. Tıbbi uygulamalara göre Veratrum Nigru L. ve turp gibi bitkiler ile birlikte tüketilmesi sonucu ginsengin etkileri azalır veya artar. Asya ginsengi spesifik olarak antidepresanlar, antihipertansifler, statinler ve bazı HIV ilaçlarının etkinliğini azaltan enzimleri uyarır. Bununla birlikte hipertansiyon, akut astım, burun kanaması, akut enfeksiyonlar ve aşırı adet kanamaları durumunda Asya ginsenginin yüksek dozlarda ve uzun süreli olarak kullanılmaması gerekir. Genel olarak önerilen kuru ginseng kökü dozu, kısa süreli kullanım için 0,5-2 g iken uzun süreli kullanım için 1 g`dır (1, 3, 4).
Ginseng farklı alt türlere sahip bir bitkidir. Hasat sonrası uygulanan işlemler ve içerikleri baz alınarak, hem nitelik hem de niceliksel farklılıklara sahip olan beyaz ve kırmızı ginseng farklı etkilere de sahiptir. Hasat sonrası ginsengin uzun süreli depolanması ve korunması sonucu kırmızı ginseng üretilir. Kırmızı ve beyaz ginsengin kimyasal ve biyolojik aktiviteleri farklılık gösterir. Bu farklılıklar bağışıklık sisteminde kırmızı ve beyaz ginseng içeriklerinin farklı sinyal yolaklarında kullanılması ve farklı biyoaktivitelere sahip olması ile açıklanır.
Hasattan sonra ginsengin işlenmesi ve ısıya maruz bırakılması sonucu kimyasal reaksiyonlar gelişir ve ginsenoidlerin yapısal dönüşüme uğrar. Bu değişimler sonucu beyaz ve kırmızı ginseng farklı etkiler oluşturur. Uygulanan sıcaklık ve işlemin süresi bu dönüşümleri etkiler. Isıya maruz bırakılarak üretilen kırmızı ginseng, lohusalık dönemindeki aşırı kanamaların hafifletilmesi, yaşlılık sürecinde ve ameliyat sonrası vücut direncinin artırılmasına yardımcı olur. Beyaz ginseng nispeten daha hafiftir. Diyabetin temel semptomlarından biri olan susuzluğun giderilmesinde özel bir işleve sahiptir. Ek olarak akciğer hastalıklarının tedavisinde ve uykusuzluğun giderilmesinde etkisi vardır..
Kırmızı ve beyaz ginseng enerji eksikliği, yorgunluk gibi durumların kontrolünde benzer etkiler gösterir.
Son güncellenme tarihi: 20 Eylül 2023
Yayınlanma tarihi: 20 Eylül 2023
0 dk
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Bölüm Doktorları
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Beslenme ve Diyet
Önerilen Sağlık Yazıları
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Coronavirüs’e Karşı Bağışıklık Sistemini Güçlendirmenin 8 Yolu
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Ketojenik Diyet Nedir? Ne İşe Yarar? Nasıl Yapılır?
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Ayva'nın Faydaları
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Hindistan Cevizi Yağı: Faydaları, Etkileri, Kullanım Alanları
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Kanser ve Beslenme
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Kantaron Yağı: Faydaları, Çeşitleri, Kullanım Alanları
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Nasıl Kilo Alınır? Sağlıklı Kilo Alma Yöntemleri
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Kişiye Özel Beslenme Programları
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
B12 Vitamini Eksikliği Belirtileri Nelerdir?
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Çörek Otu: Faydaları, Etkileri, Tüketimi
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Kefirin Faydaları Nelerdir? Kefir Ne İşe Yarar?
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Kekik Çayı: Nedir, Faydaları, Tüketimi
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Keten Tohumu Faydaları Nelerdir?
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Papatya Çayı : Faydaları, Etkileri, Tüketimi
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Rezene Çayı : Nedir, Faydaları, Tüketimi
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Semizotu Faydaları Nelerdir?
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Yaban Mersini: Faydaları, Etkileri, Kullanım Alanları
500 kez okundu
19 Ağustos 2023 Cumartesi
Zencefilin Faydaları Nelerdir? Zencefil Nelere İyi Gelir?
500 kez okundu
20 Eylül 2023 Çarşamba
Anoreksiya
9 Kasım 2023 Perşembe
Güçlü hafıza ve beyin sağlığı için B vitamini tüketilmeli
9 Kasım 2023 Perşembe
Zerdeçalın Sağlığa 10 Faydası
11 Aralık 2023 Pazartesi
Detoks Nedir?
28 Şubat 2024 Çarşamba
Oruç Tutanlara 6 Beslenme Önerisi
6 Mart 2024 Çarşamba
Ramazan’da kaçınılması gereken 6 hata
11 Mart 2024 Pazartesi
Lavanta Yağının Faydaları Nelerdir? Ne İşe Yarar?
11 Mart 2024 Pazartesi
Yeşil Çayın Faydaları Nelerdir? Yeşil Çay Ne İşe Yarar?
11 Mart 2024 Pazartesi
Kabak Çekirdeğinin Faydaları Nelerdir? Neye İyi Gelir?
11 Mart 2024 Pazartesi
Gluten Nedir? Gluten Hangi Gıdalarda Bulunur?
26 Mart 2024 Salı
Adaçayının Faydaları Nelerdir? Adaçayı Neye İyi Gelir?
2 Nisan 2024 Salı
Ayvanın Faydaları Nelerdir? Ayva Neye İyi Gelir?
2 Nisan 2024 Salı
Cevizin Faydaları Nelerdir? Ceviz Neye İyi Gelir?
3 Nisan 2024 Çarşamba
Narın Faydaları Nelerdir? Nar Neye İyi Gelir?
3 Nisan 2024 Çarşamba
Zerdeçal Nedir, Faydaları Nelerdir? Zerdeçal Neye İyi Gelir?
17 Nisan 2024 Çarşamba
E Vitamini Faydaları Nelerdir?
27 Mayıs 2024 Pazartesi
Ihlamurun Faydaları Nelerdir? Ihlamur Nasıl Hazırlanır?
27 Mayıs 2024 Pazartesi
Avokadonun Faydaları Nelerdir? Avokado Nasıl Tüketilir?
7 Haziran 2024 Cuma
Ejder Meyvesinin Faydaları Nelerdir? Nasıl Tüketilir?
7 Haziran 2024 Cuma
Biberiyenin Faydaları Nelerdir? Biberiye Ne İşe Yarar?
9 Temmuz 2024 Salı
Chia Tohumu Nedir? Chia Tohumu Faydaları Nelerdir?
9 Temmuz 2024 Salı
Çörek Otu Yağının Faydaları Nelerdir, Nasıl Kullanılır?
17 Temmuz 2024 Çarşamba
Kapadokya Soğanı Faydaları Nelerdir? Nasıl Tüketilir?
17 Temmuz 2024 Çarşamba
Sarımsağın Faydaları Nelerdir? Sarımsak Ne İşe Yarar?
17 Temmuz 2024 Çarşamba
Hünnap Nedir? Hünnap Faydaları Nelerdir?
7 Ağustos 2024 Çarşamba
Karanfilin Faydaları Nelerdir? Karanfil Ne İşe Yarar?
7 Ağustos 2024 Çarşamba
Omega 3 Faydaları Nelerdir? Omega 3 Ne İşe Yarar?
7 Ağustos 2024 Çarşamba
İğdenin Faydaları Nelerdir? İğde Neye İyi Gelir?
20 Ağustos 2024 Salı
D Vitamini Nelerde Var? D Vitamini Kaynakları Nelerdir?
23 Ağustos 2024 Cuma
Cennet Hurması Faydaları Nelerdir?
23 Ağustos 2024 Cuma
Yer Elması Faydaları Nelerdir? Yer Elması Neye İyi Gelir?
23 Ağustos 2024 Cuma
Udi Hindi Nedir? Udi Hindi Yağı Faydaları Nelerdir?
23 Ağustos 2024 Cuma
Alıç Sirkesi Nedir? Alıç Sirkesi Nasıl Kullanılır?
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Karabaş Otu Nedir? Karabaş Otu Faydaları Nelerdir?
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Vegan Ne Demek? Vegan Beslenme Nedir?
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Brokolinin Faydaları Nelerdir?
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Hibiskus Faydaları Nelerdir? Hibiskus Çayı Faydaları
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Karadut Özü Faydaları Nelerdir?
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Isırgan Otunun Faydaları Nelerdir? Neye İyi Gelir?
26 Ağustos 2024 Pazartesi
Dut Kurusu Faydaları Nelerdir? Dut Kurusu Neye İyi Gelir?
10 Eylül 2024 Salı
Kuşburnunun Faydaları Nelerdir?
27 Eylül 2024 Cuma
Magnezyumun Faydaları Nelerdir? Magnezyum Ne İşe Yarar?
30 Eylül 2024 Pazartesi
Muzun Faydaları Nelerdir? Muz Neye İyi Gelir?
30 Eylül 2024 Pazartesi
Dut Yaprağının Faydaları Nelerdir? Neye İyi Gelir?
12 Kasım 2024 Salı
Bromelain Nedir? Bromelain Ne İşe Yarar?
12 Kasım 2024 Salı
Tahinin Faydaları Nelerdir? Tahin Neye İyi Gelir?
12 Kasım 2024 Salı
Probiyotik Nedir? Probiyotik Ne İşe Yarar?
12 Kasım 2024 Salı
Ananas Faydaları Nelerdir? Ananas Neye İyi Gelir?
12 Kasım 2024 Salı
Sodyum Nedir Sodyum Hangi Gıdalarda Bulunur
28 Kasım 2024 Perşembe
Akdeniz Diyeti Nedir? Akdeniz Diyeti Nasıl Yapılır?
Öne Çıkan Kanser Yazıları